vioft2nnt8|2000BDFC6638|yunusbirbilen|tbl_sayfa|metin|0xfdffee80020000004105000001000400Avukatin belirli bir magdur ismini yazili olarak bildirerek ve avukat kimliginin fotokopisini ekleyerek sorusturma dosyasini inceleme talebinde bulundugu, dosya üzerinde gizlilik kararinin bulunmadigi, avukatin dosyayi inceleme talebinin kabul edilmesi gerektigi hakkinda. T.C. Yargitay 12. Ceza Dairesi 2020/856 E., 2021/2685 K. "Içtihat Metni" Mahkemesi :Sulh Ceza Mahkemesi Karar Tarihi : 24.01.2020 Taksirle yaralama suçundan süpheli ... hakkinda Bakirköy Cumhuriyet Bassavciliginca yürütülen 2018/117944 sayili sorusturmada, Avukat ... tarafindan magdur ... yönünden sorusturma dosyasinin incelenmesi talebinde bulunulmasi üzerine, talebin reddine iliskin Bakirköy Cumhuriyet Bassavciliginin 16/01/2020 tarihli kararina karsi yapilan itirazin kabulü ile dosya inceleme talebinin kabulüne dair Bakirköy 7. Sulh Ceza Hakimliginin 21/01/2020 tarihli ve 2020/411 degisik is sayili kararina karsi Bakirköy Cumhuriyet Bassavciliginca yapilan itirazin reddine iliskin Bakirköy 1. Sulh Ceza Hakimliginin 24/01/2020 tarihli ve 2020/605 degisik is sayili kararini kapsayan dosya incelendi. Benzer bir konuya iliskin, Yargitay 15. Ceza Dairesi 25/10/2011 tarihli ve 2011/10088-5760 Esas-Karar ve Yargitay 10. Ceza Dairesi 21/11/2011 tarihli ve 2011/9206-57200 Esas-Karar sayili ilâmlarinda "... genel olarak sorusturma evresinin gizli oldugu, süpheli müdafii ya da katilan, suçtan zarar gören veya malen sorumlu kisi vekili olan avukatin sorusturmanin amacini tehlikeye düsürmemek kaydiyla sorusturma evrakini inceleyebilecegi, ancak bunun için de avukatin müdafii veya vekil olduguna dair görevlendirme yazisi veya vekaletname ibraz etmesi gerektigi, vekaletname ya da görevlendirme yazisi olmadan sadece mahkemelerdeki dava dosyalari ile icra dairelerindeki takip dosyalarinin incelenebilecegi, sorusturma dosyalarinin ise incelenemeyecegi..." yine Danistay 10. Dairesinin 22/05/2008 tarihli, 2005/5971 Esas, 2008/3448 Karar sayili ilâminda "....kural olarak sorusturma asamasindaki usul islemlerinin gizli oldugu, sorusturma evresinde dosyayi incelemek ve içerisinden örnek almak isteyen müdafi, magdur veya sikayetçi vekilinin sorusturmanin amacini tehlikeye düsürmemek kaydiyla dosya ile ilgisini belgelemek amaciyla görevlendirme yazisi veya vekaletname ibraz ederek sorusturma evrakinin içerigi ile el konulan ve muhafazaya alinan esyayi inceleyebilecegi, dilekçeyle müracaati halinde ise istedigi belgelerin bir örnegini harçsiz olarak alabilecegi...." seklinde belirtildigi, Yine konuya iliskin mevzuatimizdaki hükümler incelendiginde ise, 2709 sayili Türkiye Cumhuriyeti Anayasasinin “Hak arama hürriyeti” kenar baslikli 36'nci maddesinin birinci fikrasinda; “Herkes, mesru vasita ve yollardan faydalanmak suretiyle yargi mercileri önünde davaci veya davali olarak iddia ve savunma ile adil yargilanma hakkina sahiptir.”; 5271 sayili Ceza Muhakemesi Kanununun "Tanimlar" kenar baslikli 2 nci maddesinde; “(1) Bu Kanunun uygulanmasinda; ...c) Müdafii: Süpheli veya sanigin ceza muhakemesinde savunmasini yapan avukati, d) Vekil: Katilan, suçtan zarar gören veya malen sorumlu kisiyi ceza muhakemesinde temsil eden avukati, e) Sorusturma: Kanuna göre yetkili mercilerce suç süphesinin ögrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evreyi, f) Kovusturma: Iddianamenin kabulüyle baslayip, hükmün kesinlesmesine kadar geçen evreyi, .... ifade eder.", “Müdafin görevlendirilmesi” kenar baslikli 150'nci maddesinde; “(1) Süpheli veya saniktan kendisine bir müdafii seçmesi istenir. Süpheli veya sanik, müdafii seçebilecek durumda olmadigini beyan ederse, istemi halinde bir müdafi görevlendirilir.....", “Müdafin dosyayi inceleme yetkisi” kenar baslikli 153 üncü maddesi uyarinca; “(1) Müdafi, sorusturma evresinde dosya içerigini inceleyebilir ve istedigi belgelerin bir örnegini harçsiz olarak alabilir.(2) Müdafiin dosya içerigini inceleme veya belgelerden örnek alma yetkisi, sorusturmanin amacini tehlikeye düsürebilecek ise Cumhuriyet savcisinin istemi üzerine hâkim karariyla kisitlanabilir. Bu karar ancak asagida sayilan suçlara iliskin yürütülen sorusturmalarda verilebilir.... "Sorusturmanin gizliligi" kenar baslikli 157'nci maddesinde; "(1) Kanunun baska hüküm koydugu hâller sakli kalmak ve savunma haklarina zarar vermemek kosuluyla sorusturma evresindeki usul islemleri gizlidir."; 1136 sayili Avukatlik Kanununun "Islerin stajiyer veya sekreterle takibi, dava dosyalarinin incelenmesi ve dosyadan örnek alma" kenar baslikli 46'nci maddesinin ikinci fikrasinda; "Avukat veya stajyer, vekâletname olmaksizin dava ve takip dosyalarini inceleyebilir. Bu inceleme isteginin ilgililerce yerine getirilmesi zorunludur. Vekâletname ibraz etmeyen avukata dosyadaki kagit veya belgelerin örnegi veya fotokopisi verilmez."; Bölge Adliye ve Adlî Yargi Ilk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Bassavciliklari Idarî ve Yazi Isleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeligin “Cumhuriyet bassavciligi ön büro islemleri” kenar baslikli 136'nci maddesinde; “(1) Cumhuriyet bassavciligi ön büro personelinin görevleri sunlardir: a) Kapali dosyalarda; magdur, sikâyetçi, suçtan zarar gören ve vekilleri ile süpheli ve müdafiin talebi hâlinde kapak bilgisi, belge ve karar örnegini kimlik tespiti yaparak vermek. b) Kisitlama karari olmayan derdest sorusturma dosyalarinda; magdur, sikâyetçi, suçtan zarar gören ve vekilleri ile süpheli ve müdafiin talebi hâlinde dosya içerisindeki belgelerin örnegini kimlik tespiti yaparak vermek. c) Kapali ve derdest sorusturma dosyalarinda; kapak bilgisi, belge ve karar örnegi talep eden kisinin dosyadaki sifati hususunda tereddüt olusmasi hâlinde, talep konusunda karar vermek üzere Cumhuriyet savcisini bilgilendirerek talimati dogrultusunda geregini yapmak. ç) Derdest sorusturma dosyalarina ibraz edilen dilekçe, belge ya da diger evraki kimlik tespiti yaparak teslim alip, ikinci fikranin (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen islemleri yapmak, ayrica tutuklu sorusturma dosyalarinda derhâl ilgili zabit kâtibini bilgilendirmek...." “Sorusturma evrakinin incelenmesi ve örnek alinmasi” kenar baslikli 137 nci maddesinde; “(1) Kanunun baska hüküm koydugu hâller sakli kalmak ve savunma haklarina zarar vermemek sartiyla sorusturma evresindeki usul islemleri gizlidir. (2) Süpheli ve müdafii sorusturma evresinde dosya içerigini inceleyebilir ve istedigi belgelerin bir örnegini fizikî ya da elektronik ortamda harçsiz olarak alabilir. (3) Süpheli ve müdafiin dosya içerigini incelemesi veya belgelerden örnek almasina iliskin yetkisi, sorusturmanin amacini tehlikeye düsürebilecek ise Cumhuriyet savcisinin istemi ve ilgili hâkimin karariyla kisitlanabilir. (4) Yakalanan kisinin veya süphelinin ifadesini içeren tutanak ile bilirkisi raporlari ve adi geçenlerin hazir bulunmaya yetkili olduklari diger adlî islemlere iliskin tutanaklar hakkinda üçüncü fikra hükmü uygulanmaz. (5) Bu maddenin içerdigi haklardan magdur, sikâyetçi, suçtan zarar gören ve vekilleri de yararlanir. (6) Incelemenin yapildigina veya belge örnegi alindigina dair düzenlenen dosya inceleme ya da belge örnegi alma tutanagi, dosyayi inceleyen veya belge örnegi alan ile nezaret eden görevli tarafindan imzalandiktan sonra taranarak UYAP’a aktarilir. (7) Sorusturma evraki sorusturmayi geciktirmemek kaydiyla Cumhuriyet savcisinin belirleyecegi personel huzurunda kalemde veya ön büroda incelenir.” seklindeki hükümlere yer verildigi, Adalet Bakanligi Ceza Isleri Genel Müdürlügünün 18/10/2019 tarihli 19120602-045-02-0624-2019-E.1643/84611 sayili görüs yazisinda "...vekâletname veya görevlendirme yazisi olmadan dilekçeye istinaden inceleme yapan avukat tarafindan, sorusturmanin gizliligi ilkesi ile kisisel verilerin korunmasi ve lekelenmeme haklarina riayet edilmesi gerektiginin ve aksi davranisin hukuki ve cezai sorumluluk dogurabileceginin bilinmesi, ayrica ilgili tarafin dilekçesi olmadan, avukatin yalnizca kendi dilekçesi ile inceleme yapmasi durumunda, tarafin inceleme yapilmasi hususunda avukattan sözlü talepte bulundugunu ilerleyen asamalarda reddedebilecegi hususunun da göz önünde bulundurulmasi gerektigi degerlendirilmektedir. Bu itibarla; 1-Sorusturma evresinin gizli oldugu, süpheli müdafii ya da katilan, suçtan zarar gören veya malen sorumlu kisi vekilinin sorusturmanin amacini tehlikeye düsürmemek kaydiyla sorusturmadan bilgi almasi veya sorusturma evrakini inceleyebilmesi için müdafii veya vekili oldugunu beyan ettigi sahislarla ilgili UYAP'ta kaydinin bulunmasi ya da müdafi veya vekil sifatini aldigina dair bir görevlendirme yazisi ya da vekaletnameyi Cumhuriyet savciligina ibraz etmesi gerektigi, 2-Avukatin, lehine inceleme yapmak istedigi sahisla ilgili UYAP kaydi, müdafii veya vekil sifatini aldigina dair bir görevlendirme yazisi ya da vekaletnamesinin bulunmadigi hallerde; a)Avukat tarafindan, sorusturma dosyasinin hangi tarafi ile ilgili inceleme yapilmak istendigine dair kendisinin imzali beyanini içeren dilekçesi ve ekinde baro kimlik belgesinin bir örnegi ile ön büro veya Cumhuriyet savciligi sorusturma bürosuna basvuruda bulunabilecegi, b)Avukat tarafindan, tarafin iznini içeren imzali dilekçesi ile kendi dilekçesi ve baro kimlik belgesi örnegi ile birlikte dosya inceleme talebinde bulunabilecegi, c)Avukatin tarafin inceleme izin dilekçesinin asli kendisinde bulunuyor ise suretini onaylayarak adli mercilere sunabilecegi, asli kendisinde bulunmayan taraf dilekçesini sunmasinin 1136 sayili Avukatlik Kanununun 56'nci maddesine aykirilik teskil edecegi, d)Sorusturma dosyasinda kisitlama karari bulunuyor ise ilgili tarafin katilma hakkinin bulundugu islemler ile bilirkisi raporlarinin söz konusu avukatin incelemesine sunulabilecegi, 3-Tüm bu islemlere dosya inceleme tutanaginda yer verilmesi ve taraflar ya da müdafii veya vekiller tarafindan sunulan dilekçeler ile eklerinin taranarak UYAP sistemine aktarilmasi gerektigi..." Yukarida ifade edilen kanuni düzenlemeler, içtihatlar ve görüs yazisi birlikte degerlendirildiginde, genel olarak sorusturma evresinin gizli oldugu, gizlilikten anlasilmasi gerekenin ise suçun islenmesinden kamu davasi açilincaya kadar geçen sürede süpheli/süphelilerin gecikmeksizin tespiti, kaçmalarinin önlenmesi ve suçla ilgili delillerin eksiksiz toplanarak kamu davasinin açilabilmesi imkânininin saglanmasi oldugu, süpheli müdafii ya da katilan, suçtan zarar gören veya malen sorumlunun vekili olan avukatin sorusturmanin amacini tehlikeye düsürmemek kaydiyla sorusturma evrakini inceleyebilecegi, ancak bunun için de avukatin müdafi veya vekil olduguna dair UYAP sisteminde kaydinin bulunmasi ya da görevlendirme yazisi veya vekâletname ibraz etmesi gerektigi, vekaletname ya da görevlendirme yazisi olmadan sadece mahkemelerdeki dava dosyalari ile icra dairelerindeki takip dosyalarinin incelenebilecegi, sorusturma dosyalarinin ise incelenemeyecegi, nitekim bu hususun 1136 sayili Kanunun 46. maddesinin ikinci fikrasinda vekâletname ibraz etmeyen avukata dosyadaki kagit veya belgelerin örnegi veya fotokopisinin verilmeyecegi belirtilerek açikça düzenlendigi, öte yandan bir kisinin sirf avukat olmasinin müdafi veya vekile taninan tüm haklardan yararlanmasi anlamina gelmeyecegi, aksi düsüncenin kabulü halinde her avukatin istedigi sorusturma dosyasini inceleyebilecegi anlamina gelecektir ki bu husus sorusturmanin gizliligi, masumiyet karinesi, kisilerin lekelenmeme hakki ve kisisel verilerin korunmasi ilkelerine aykiri olmasi nedeniyle kabul edilemez oldugu, bu durumlarda dosyalarin incelenebilmesi savcilarin takdirinde oldugu, 5271 sayili Ceza Muhakemesi Kanununa göre sadece hakimlik kararlarina karsi itirazin mümkün oldugu, savcilik veya mahkeme kararlarina karsi itiraz edilmesi için kanunda açik hüküm olmasi gerektigi, savcilarin dosya inceletmeme yetkilerinin itiraza tabi olmadigi, Kabule göre de; Avukatin 16/01/2020 tarihli dilekçesinde sorusturma dosyasini inceleme talebinde bulunmus, ancak Avukat tarafindan, tarafin iznini içeren imzali dilekçesinin sunulmadigi gözetilmeksizin, merciince yapilan itirazin kabulü yerine, yazili sekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemis olup, 5271 sayili Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi uyarinca anilan kararin bozulmasi lüzumu Yüksek Adalet Bakanligi Ceza Isleri Genel Müdürlügü ifadeli 25/03/2020 gün ve 94660652-105-34-2207-2020-Kyb sayili kanun yararina bozma talebine atfen, Yargitay Cumhuriyet Bassavciliginin 07/04/2020 gün ve 2020/40600 sayili ihbarnamesi ile ihbar ve dava tevdi kilinmakla; Dosya içerigine göre; Avukat ...'in 16/01/2020 tarihli dilekçe ile 2018/117944 sayili sorusturma dosyasini inceleme talebinde bulundugu, Bakirköy Cumhuriyet Bassavciligi 16/01/2020 tarihinde avukat ...'in dosyada taraflar arasinda müdafilik veya vekil bagi bulunmadigindan bahisle talebin reddine karar verdigi, bu karara karsi Avukat ... tarafinda itiraz edildigi, Bakirköy 7. Sulh Ceza Hakimliginin 21/01/2020 tarihli ve 2020/411 degisik is sayili karari ile itirazin kabulüne karar verdigi, Bakirköy Cumhuriyet Bassavciliginca 22/01/2020 tarihinde bu karara karsi itiraz edildigi ve Bakirköy 1. Sulh Ceza Mahkemesi tarafindan itirazin reddine karar verildigi olayda, Avukat ...'in belirli bir magdur ismini yazili olarak bildirerek ve avukat kimliginin fotokopisini ekleyerek sorusturma dosyasini inceleme talebinde bulundugu, dosya üzerinde gizlilik kararinin bulunmadigi, kanun hükmünde kararname ile genelgelere göre avukat ...'in dosyayi inceleme talebinin kabul edilmesi gerektigi anlasilmakla, Kanun yararina bozma talebine dayanilarak düzenlenen ihbarname bozma istegi incelenen dosya kapsamina nazaran yerinde görülmediginden, Bakirköy 1. Sulh Ceza Hakimliginin 24.01.2020 tarihli, 2020/605 degisik is sayili kararina yönelik yapilan kanun yararina bozma talebinin CMK'nin 309. maddesi uyarinca REDDINE, müteakip islemlerin mahallinde yapilmasina, dosyanin mahalline gönderilmesi için Yargitay Cumhuriyet Bassavciligina TEVDIINE, 16.03.2021 tarihinde oybirligiyle karar verildi. hukukihaber.net
Avukatin belirli bir magdur ismini yazili olarak bildirerek ve avukat kimliginin fotokopisini ekleyerek sorusturma dosyasini inceleme talebinde bulundugu, dosya üzerinde gizlilik kararinin bulunmadigi, avukatin dosyayi inceleme talebinin kabul edilmesi gerektigi hakkinda.
Mahkemesi :Sulh Ceza Mahkemesi Karar Tarihi : 24.01.2020
Taksirle yaralama suçundan süpheli ... hakkinda Bakirköy Cumhuriyet Bassavciliginca yürütülen 2018/117944 sayili sorusturmada, Avukat ... tarafindan magdur ... yönünden sorusturma dosyasinin incelenmesi talebinde bulunulmasi üzerine, talebin reddine iliskin Bakirköy Cumhuriyet Bassavciliginin 16/01/2020 tarihli kararina karsi yapilan itirazin kabulü ile dosya inceleme talebinin kabulüne dair Bakirköy 7. Sulh Ceza Hakimliginin 21/01/2020 tarihli ve 2020/411 degisik is sayili kararina karsi Bakirköy Cumhuriyet Bassavciliginca yapilan itirazin reddine iliskin Bakirköy 1. Sulh Ceza Hakimliginin 24/01/2020 tarihli ve 2020/605 degisik is sayili kararini kapsayan dosya incelendi.
Benzer bir konuya iliskin, Yargitay 15. Ceza Dairesi 25/10/2011 tarihli ve 2011/10088-5760 Esas-Karar ve Yargitay 10. Ceza Dairesi 21/11/2011 tarihli ve 2011/9206-57200 Esas-Karar sayili ilâmlarinda "... genel olarak sorusturma evresinin gizli oldugu, süpheli müdafii ya da katilan, suçtan zarar gören veya malen sorumlu kisi vekili olan avukatin sorusturmanin amacini tehlikeye düsürmemek kaydiyla sorusturma evrakini inceleyebilecegi, ancak bunun için de avukatin müdafii veya vekil olduguna dair görevlendirme yazisi veya vekaletname ibraz etmesi gerektigi, vekaletname ya da görevlendirme yazisi olmadan sadece mahkemelerdeki dava dosyalari ile icra dairelerindeki takip dosyalarinin incelenebilecegi, sorusturma dosyalarinin ise incelenemeyecegi..." yine Danistay 10. Dairesinin 22/05/2008 tarihli, 2005/5971 Esas, 2008/3448 Karar sayili ilâminda "....kural olarak sorusturma asamasindaki usul islemlerinin gizli oldugu, sorusturma evresinde dosyayi incelemek ve içerisinden örnek almak isteyen müdafi, magdur veya sikayetçi vekilinin sorusturmanin amacini tehlikeye düsürmemek kaydiyla dosya ile ilgisini belgelemek amaciyla görevlendirme yazisi veya vekaletname ibraz ederek sorusturma evrakinin içerigi ile el konulan ve muhafazaya alinan esyayi inceleyebilecegi, dilekçeyle müracaati halinde ise istedigi belgelerin bir örnegini harçsiz olarak alabilecegi...." seklinde belirtildigi,
Yine konuya iliskin mevzuatimizdaki hükümler incelendiginde ise,
2709 sayili Türkiye Cumhuriyeti Anayasasinin “Hak arama hürriyeti” kenar baslikli 36'nci maddesinin birinci fikrasinda; “Herkes, mesru vasita ve yollardan faydalanmak suretiyle yargi mercileri önünde davaci veya davali olarak iddia ve savunma ile adil yargilanma hakkina sahiptir.”;
5271 sayili Ceza Muhakemesi Kanununun "Tanimlar" kenar baslikli 2 nci maddesinde; “(1) Bu Kanunun uygulanmasinda; ...c) Müdafii: Süpheli veya sanigin ceza muhakemesinde savunmasini yapan avukati, d) Vekil: Katilan, suçtan zarar gören veya malen sorumlu kisiyi ceza muhakemesinde temsil eden avukati, e) Sorusturma: Kanuna göre yetkili mercilerce suç süphesinin ögrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evreyi, f) Kovusturma: Iddianamenin kabulüyle baslayip, hükmün kesinlesmesine kadar geçen evreyi, .... ifade eder.",
“Müdafin görevlendirilmesi” kenar baslikli 150'nci maddesinde; “(1) Süpheli veya saniktan kendisine bir müdafii seçmesi istenir. Süpheli veya sanik, müdafii seçebilecek durumda olmadigini beyan ederse, istemi halinde bir müdafi görevlendirilir.....",
“Müdafin dosyayi inceleme yetkisi” kenar baslikli 153 üncü maddesi uyarinca; “(1) Müdafi, sorusturma evresinde dosya içerigini inceleyebilir ve istedigi belgelerin bir örnegini harçsiz olarak alabilir.(2) Müdafiin dosya içerigini inceleme veya belgelerden örnek alma yetkisi, sorusturmanin amacini tehlikeye düsürebilecek ise Cumhuriyet savcisinin istemi üzerine hâkim karariyla kisitlanabilir. Bu karar ancak asagida sayilan suçlara iliskin yürütülen sorusturmalarda verilebilir....
"Sorusturmanin gizliligi" kenar baslikli 157'nci maddesinde; "(1) Kanunun baska hüküm koydugu hâller sakli kalmak ve savunma haklarina zarar vermemek kosuluyla sorusturma evresindeki usul islemleri gizlidir.";
1136 sayili Avukatlik Kanununun "Islerin stajiyer veya sekreterle takibi, dava dosyalarinin incelenmesi ve dosyadan örnek alma" kenar baslikli 46'nci maddesinin ikinci fikrasinda; "Avukat veya stajyer, vekâletname olmaksizin dava ve takip dosyalarini inceleyebilir. Bu inceleme isteginin ilgililerce yerine getirilmesi zorunludur. Vekâletname ibraz etmeyen avukata dosyadaki kagit veya belgelerin örnegi veya fotokopisi verilmez.";
Bölge Adliye ve Adlî Yargi Ilk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Bassavciliklari Idarî ve Yazi Isleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeligin “Cumhuriyet bassavciligi ön büro islemleri” kenar baslikli 136'nci maddesinde;
“(1) Cumhuriyet bassavciligi ön büro personelinin görevleri sunlardir:
a) Kapali dosyalarda; magdur, sikâyetçi, suçtan zarar gören ve vekilleri ile süpheli ve müdafiin talebi hâlinde kapak bilgisi, belge ve karar örnegini kimlik tespiti yaparak vermek.
b) Kisitlama karari olmayan derdest sorusturma dosyalarinda; magdur, sikâyetçi, suçtan zarar gören ve vekilleri ile süpheli ve müdafiin talebi hâlinde dosya içerisindeki belgelerin örnegini kimlik tespiti yaparak vermek.
c) Kapali ve derdest sorusturma dosyalarinda; kapak bilgisi, belge ve karar örnegi talep eden kisinin dosyadaki sifati hususunda tereddüt olusmasi hâlinde, talep konusunda karar vermek üzere Cumhuriyet savcisini bilgilendirerek talimati dogrultusunda geregini yapmak.
ç) Derdest sorusturma dosyalarina ibraz edilen dilekçe, belge ya da diger evraki kimlik tespiti yaparak teslim alip, ikinci fikranin (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen islemleri yapmak, ayrica tutuklu sorusturma dosyalarinda derhâl ilgili zabit kâtibini bilgilendirmek...."
“Sorusturma evrakinin incelenmesi ve örnek alinmasi” kenar baslikli 137 nci maddesinde; “(1) Kanunun baska hüküm koydugu hâller sakli kalmak ve savunma haklarina zarar vermemek sartiyla sorusturma evresindeki usul islemleri gizlidir.
(2) Süpheli ve müdafii sorusturma evresinde dosya içerigini inceleyebilir ve istedigi belgelerin bir örnegini fizikî ya da elektronik ortamda harçsiz olarak alabilir.
(3) Süpheli ve müdafiin dosya içerigini incelemesi veya belgelerden örnek almasina iliskin yetkisi, sorusturmanin amacini tehlikeye düsürebilecek ise Cumhuriyet savcisinin istemi ve ilgili hâkimin karariyla kisitlanabilir.
(4) Yakalanan kisinin veya süphelinin ifadesini içeren tutanak ile bilirkisi raporlari ve adi geçenlerin hazir bulunmaya yetkili olduklari diger adlî islemlere iliskin tutanaklar hakkinda üçüncü fikra hükmü uygulanmaz.
(5) Bu maddenin içerdigi haklardan magdur, sikâyetçi, suçtan zarar gören ve vekilleri de yararlanir.
(6) Incelemenin yapildigina veya belge örnegi alindigina dair düzenlenen dosya inceleme ya da belge örnegi alma tutanagi, dosyayi inceleyen veya belge örnegi alan ile nezaret eden görevli tarafindan imzalandiktan sonra taranarak UYAP’a aktarilir.
(7) Sorusturma evraki sorusturmayi geciktirmemek kaydiyla Cumhuriyet savcisinin belirleyecegi personel huzurunda kalemde veya ön büroda incelenir.” seklindeki hükümlere yer verildigi,
Adalet Bakanligi Ceza Isleri Genel Müdürlügünün 18/10/2019 tarihli 19120602-045-02-0624-2019-E.1643/84611 sayili görüs yazisinda "...vekâletname veya görevlendirme yazisi olmadan dilekçeye istinaden inceleme yapan avukat tarafindan, sorusturmanin gizliligi ilkesi ile kisisel verilerin korunmasi ve lekelenmeme haklarina riayet edilmesi gerektiginin ve aksi davranisin hukuki ve cezai sorumluluk dogurabileceginin bilinmesi, ayrica ilgili tarafin dilekçesi olmadan, avukatin yalnizca kendi dilekçesi ile inceleme yapmasi durumunda, tarafin inceleme yapilmasi hususunda avukattan sözlü talepte bulundugunu ilerleyen asamalarda reddedebilecegi hususunun da göz önünde bulundurulmasi gerektigi degerlendirilmektedir.
Bu itibarla;
1-Sorusturma evresinin gizli oldugu, süpheli müdafii ya da katilan, suçtan zarar gören veya malen sorumlu kisi vekilinin sorusturmanin amacini tehlikeye düsürmemek kaydiyla sorusturmadan bilgi almasi veya sorusturma evrakini inceleyebilmesi için müdafii veya vekili oldugunu beyan ettigi sahislarla ilgili UYAP'ta kaydinin bulunmasi ya da müdafi veya vekil sifatini aldigina dair bir görevlendirme yazisi ya da vekaletnameyi Cumhuriyet savciligina ibraz etmesi gerektigi,
2-Avukatin, lehine inceleme yapmak istedigi sahisla ilgili UYAP kaydi, müdafii veya vekil sifatini aldigina dair bir görevlendirme yazisi ya da vekaletnamesinin bulunmadigi hallerde;
a)Avukat tarafindan, sorusturma dosyasinin hangi tarafi ile ilgili inceleme yapilmak istendigine dair kendisinin imzali beyanini içeren dilekçesi ve ekinde baro kimlik belgesinin bir örnegi ile ön büro veya Cumhuriyet savciligi sorusturma bürosuna basvuruda bulunabilecegi,
b)Avukat tarafindan, tarafin iznini içeren imzali dilekçesi ile kendi dilekçesi ve baro kimlik belgesi örnegi ile birlikte dosya inceleme talebinde bulunabilecegi,
c)Avukatin tarafin inceleme izin dilekçesinin asli kendisinde bulunuyor ise suretini onaylayarak adli mercilere sunabilecegi, asli kendisinde bulunmayan taraf dilekçesini sunmasinin 1136 sayili Avukatlik Kanununun 56'nci maddesine aykirilik teskil edecegi,
d)Sorusturma dosyasinda kisitlama karari bulunuyor ise ilgili tarafin katilma hakkinin bulundugu islemler ile bilirkisi raporlarinin söz konusu avukatin incelemesine sunulabilecegi,
3-Tüm bu islemlere dosya inceleme tutanaginda yer verilmesi ve taraflar ya da müdafii veya vekiller tarafindan sunulan dilekçeler ile eklerinin taranarak UYAP sistemine aktarilmasi gerektigi..."
Yukarida ifade edilen kanuni düzenlemeler, içtihatlar ve görüs yazisi birlikte degerlendirildiginde, genel olarak sorusturma evresinin gizli oldugu, gizlilikten anlasilmasi gerekenin ise suçun islenmesinden kamu davasi açilincaya kadar geçen sürede süpheli/süphelilerin gecikmeksizin tespiti, kaçmalarinin önlenmesi ve suçla ilgili delillerin eksiksiz toplanarak kamu davasinin açilabilmesi imkânininin saglanmasi oldugu, süpheli müdafii ya da katilan, suçtan zarar gören veya malen sorumlunun vekili olan avukatin sorusturmanin amacini tehlikeye düsürmemek kaydiyla sorusturma evrakini inceleyebilecegi, ancak bunun için de avukatin müdafi veya vekil olduguna dair UYAP sisteminde kaydinin bulunmasi ya da görevlendirme yazisi veya vekâletname ibraz etmesi gerektigi, vekaletname ya da görevlendirme yazisi olmadan sadece mahkemelerdeki dava dosyalari ile icra dairelerindeki takip dosyalarinin incelenebilecegi, sorusturma dosyalarinin ise incelenemeyecegi, nitekim bu hususun 1136 sayili Kanunun 46. maddesinin ikinci fikrasinda vekâletname ibraz etmeyen avukata dosyadaki kagit veya belgelerin örnegi veya fotokopisinin verilmeyecegi belirtilerek açikça düzenlendigi, öte yandan bir kisinin sirf avukat olmasinin müdafi veya vekile taninan tüm haklardan yararlanmasi anlamina gelmeyecegi, aksi düsüncenin kabulü halinde her avukatin istedigi sorusturma dosyasini inceleyebilecegi anlamina gelecektir ki bu husus sorusturmanin gizliligi, masumiyet karinesi, kisilerin lekelenmeme hakki ve kisisel verilerin korunmasi ilkelerine aykiri olmasi nedeniyle kabul edilemez oldugu, bu durumlarda dosyalarin incelenebilmesi savcilarin takdirinde oldugu, 5271 sayili Ceza Muhakemesi Kanununa göre sadece hakimlik kararlarina karsi itirazin mümkün oldugu, savcilik veya mahkeme kararlarina karsi itiraz edilmesi için kanunda açik hüküm olmasi gerektigi, savcilarin dosya inceletmeme yetkilerinin itiraza tabi olmadigi,
Kabule göre de;
Avukatin 16/01/2020 tarihli dilekçesinde sorusturma dosyasini inceleme talebinde bulunmus, ancak Avukat tarafindan, tarafin iznini içeren imzali dilekçesinin sunulmadigi gözetilmeksizin, merciince yapilan itirazin kabulü yerine, yazili sekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemis olup,
5271 sayili Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi uyarinca anilan kararin bozulmasi lüzumu Yüksek Adalet Bakanligi Ceza Isleri Genel Müdürlügü ifadeli 25/03/2020 gün ve 94660652-105-34-2207-2020-Kyb sayili kanun yararina bozma talebine atfen, Yargitay Cumhuriyet Bassavciliginin 07/04/2020 gün ve 2020/40600 sayili ihbarnamesi ile ihbar ve dava tevdi kilinmakla;
Dosya içerigine göre; Avukat ...'in 16/01/2020 tarihli dilekçe ile 2018/117944 sayili sorusturma dosyasini inceleme talebinde bulundugu, Bakirköy Cumhuriyet Bassavciligi 16/01/2020 tarihinde avukat ...'in dosyada taraflar arasinda müdafilik veya vekil bagi bulunmadigindan bahisle talebin reddine karar verdigi, bu karara karsi Avukat ... tarafinda itiraz edildigi, Bakirköy 7. Sulh Ceza Hakimliginin 21/01/2020 tarihli ve 2020/411 degisik is sayili karari ile itirazin kabulüne karar verdigi, Bakirköy Cumhuriyet Bassavciliginca 22/01/2020 tarihinde bu karara karsi itiraz edildigi ve Bakirköy 1. Sulh Ceza Mahkemesi tarafindan itirazin reddine karar verildigi olayda, Avukat ...'in belirli bir magdur ismini yazili olarak bildirerek ve avukat kimliginin fotokopisini ekleyerek sorusturma dosyasini inceleme talebinde bulundugu, dosya üzerinde gizlilik kararinin bulunmadigi, kanun hükmünde kararname ile genelgelere göre avukat ...'in dosyayi inceleme talebinin kabul edilmesi gerektigi anlasilmakla,
Kanun yararina bozma talebine dayanilarak düzenlenen ihbarname bozma istegi incelenen dosya kapsamina nazaran yerinde görülmediginden, Bakirköy 1. Sulh Ceza Hakimliginin 24.01.2020 tarihli, 2020/605 degisik is sayili kararina yönelik yapilan kanun yararina bozma talebinin CMK'nin 309. maddesi uyarinca REDDINE, müteakip islemlerin mahallinde yapilmasina, dosyanin mahalline gönderilmesi için Yargitay Cumhuriyet Bassavciligina TEVDIINE, 16.03.2021 tarihinde oybirligiyle karar verildi.
hukukihaber.net