vioft2nnt8|2000BDFC6638|yunusbirbilen|tbl_sayfa|metin|0xfdff876102000000b901000001000900T.C. Yargitay 9. Hukuk Dairesi 2021/909 E. , 2021/6993 K. "Içtihat Metni" BÖLGE ADLIYE MAHKEMESI : ... 9. Hukuk Dairesi DAVA TÜRÜ : ALACAK ILK DERECE MAHKEMESI : ... 35. Is Mahkemesi Taraflar arasinda görülen dava sonucunda verilen kararin, süresi içinde taraflar vekillerince temyiz edilmesi ve davaci vekilince durusma talep edilmesi üzerine dosya incelenerek isin durusmaya tabi oldugu anlasilmis ve durusma için 25/03/2021 Persembe günü tayin edilerek taraflara çagri kagidi gönderilmisti. Durusma günü davaci adina vekili Avukat ... ile karsi taraf adina vekili Avukat ... geldiler. Durusmaya baslanarak hazir bulunan avukatlarin sözlü açiklamalari dinlendikten sonra durusmaya son verilerek Tetkik Hakimi tarafindan düzenlenen rapor sunuldu, dosya incelendi, geregi konusulup düsünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Davaci Isteminin Özeti: Davaci vekili; is sözlesmesine hakli bir sebep olmadan son verildigini ileri sürerek kidem ve ihbar tazminatlari ile fazla çalisma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarinin davalilardan tahsiline karar verilmesini talep etmistir. Davalilar Cevabinin Özeti: Davali ... vekili; alacaklarin zamanasimina ugradigini, davacinin iddialarinin asilsiz oldugunu, ödenmeyen bir alacaginin bulunmadigini savunarak; diger davali ... Uluslararasi Ins. Yat. San. ve Tic. A.S. vekili ise; bu sirkete husumet yöneltilemeyecegini savunarak ayri ayri davanin reddine karar verilmesini istemislerdir. Ilk Derece Mahkemesi Kararinin Özeti: Ilk Derece Mahkemesince, toplanan kanitlar ve bilirkisi raporuna dayanilarak, davali isveren tarafindan yapilan feshin haksiz oldugu ve davacinin ödenmeyen fazla çalisma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücret alacagi bulundugu gerekçesiyle davanin kismen kabulüne karar verilmistir. Istinaf Basvurusu : Ilk Derece Mahkemesinin kararina karsi, davaci ve davalilar vekilleri istinaf basvurusunda bulunmustur. Bölge Adliye Mahkemesi Kararinin Özeti : Bölge Adliye Mahkemesince, kidem tazminati talebi döviz cinsinden istenip bu yönde karar verilmisse de, kidem tazminatinin TL cinsinden karar verilmesi gerektigine dair emsal kararlar dikkate alinarak, kidem tazminatinin fesih tarihindeki tavan ücret üzerinden hesaplanip TL üzerinden hüküm altina alinmasi gerektigi ve davaci taniginin husumetli olup davaci ile birbirlerine taniklik ettikleri ve dosyada tanik anlatimlarini destekleyen baskaca bir yan delil olmadigi gerekçeleriyle davalilar vekillerinin istinaf basvurularinin kismen kabulüne karar verilerek Ilk Derece Mahkemesi karari bozularak ortadan kaldirilmis ve yeniden esas hakkinda hüküm kurulmustur. Temyiz Basvurusu : Karari, taraf vekilleri temyiz etmistir. Gerekçe: 1- Davalilar temyizi yönünden; Miktar veya degeri temyiz kesinlik sinirini geçmeyen davalara iliskin nihai kararlar 6100 sayili Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 362/1-(a) maddesi uyarinca temyiz edilemez. Kesinlik siniri kamu düzeni ile ilgilidir. Temyiz kesinlik siniri belirlenirken yalniz dava konusu edilen tasinir malin veya alacagin degeri dikkate alinir. Faiz, icra (inkar) tazminati, vekalet ücreti ve yargilama giderleri hesaba katilmaz. Birlestirilen davalarda, temyiz siniri her dava için ayri ayri belirlenir Ihtiyari dava arkadasliginda, temyiz siniri her dava arkadasinin davasi için ayri ayri belirlenir. Karsilik davada, temyiz siniri asil dava ve karsilik dava için ayri ayri belirlenir. Tespit davalarinda, temyiz siniri tespit davasinin öncüsü oldugu eda davasinin miktar ve degerine göre belirlenir. Temyiz sinirindan fazla bir alacagin tamaminin dava edilmis olmasi halinde, hükümde asil istemin kabul edilmeyen bölümü temyiz sinirini geçmeyen tarafin temyiz hakki yoktur. Kisaca temyize konu edilen miktara bakilarak kesinlik belirlenir. Alacagin bir kisminin dava edilmis olmasi halinde, kisaca kismi davada kesinlik siniri dava edilen miktara göre degil, alacagin tamamina göre belirlenir. Dosya içerigine göre, davalilar aleyhine hüküm altina alinan ve temyize konu edilen toplam miktar; Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibari ile 72.070,00 TL olan kesinlik siniri kapsaminda kaldigindan davalilar vekilinin temyiz isteminin, 6100 sayili Kanun'un 362/1-(a), 366. ve 352. maddeleri uyarinca REDDINE, 2- Davaci temyizine gelince, 1-Dosya kapsaminin birlikte degerlendirilmesiyle yapilan inceleme sonucunda, uyusmazliga uygulanmasi gereken hukuk kurallarina göre, Bölge Adliye Mahkemesi kararinin asagidaki bentlerin kapsami disinda kalan yönleri usul ve kanuna uygun görülmüstür. 2- Taraflar arasinda davacinin fazla çalisma yapip yapmadigi, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalisip çalismadigi noktasinda uyusmazlik bulunmaktadir. Fazla çalisma yaptigini iddia eden isçi bu iddiasini ispatla yükümlüdür. Fazla çalismanin ispati konusunda is yeri kayitlari, özellikle isyerine giris çikisi gösteren belgeler, is yeri iç yazismalari, delil niteligindedir. Ancak, fazla çalismanin bu tür yazili belgelerle ispatlanamamasi durumunda taraflarin dinletmis olduklari tanik beyanlari ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun disinda herkesçe bilinen genel bazi vakialar da bu noktada göz önüne alinabilir. Isçinin fiilen yaptigi isin niteligi ve yogunluguna göre de fazla çalisma olup olmadigi arastirilmalidir. Fazla çalismanin yazili delil ya da tanikla ispati imkan dahilindedir. Isyerinde çalisma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan taniklarin anlatimlarina deger verilemez. Ayni ispat kurallari hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklari için de geçerlidir. Çalisma sürelerinin ispati noktasinda isverene karsi dava açan taniklarin beyanlarina ihtiyatla yaklasilmasi gerekir. Fazla çalisma, hafta ve genel tatili alacaklarinin ispatinda salt husumetli tanik beyanlariyla sonuca gidilemez. Bununla birlikte yan delil ya da olgularla desteklenen husumetli tanik beyanlarina itibar edilmelidir. Bu çerçevede; isin ve isyerinin özellikleri, davali taniklarinin anlatimlari, is müfettisinin düzenledigi tutanak veya raporlar ve ayni çalisma dönemi ile ilgili olarak söz konusu alacaklarin varligina iliskin kesinlesmis mahkeme kararlari gibi hususlar yan delil ya da olgular olarak degerlendirilebilir. Somut uyusmazlikta; Ilk Derece Mahkemesi tarafindan davacinin haftanin 6 günü 08:00-19:00 arasi çalisma. 1,5 saat ara dinlenmesi ile günde 2,5 saat fazla çalisma yaptigi, ayin iki haftasinda hafta tatili günlerinde çalistigi, dini bayramlarin ilk günü ve yilbasi günü disinda ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalistigi kabul edilerek yapilan bilirkisi hesabina itibar edilmis ve hesaplamadan %30 oraninda indirim yapilarak bu alacaklar hüküm altina alinmistir. Bölge Adliye Mahkemesince, husumetli tanik anlatimi disinda bir delil olmadigi ve isçilerin birbirlerine taniklik ettigi gerekçesiyle bu alacak kalemlerinin reddi gerektigi kabul edilmis ise de; tanik husumetli bile olsa, davacinin yaptigi isin niteligi ve çalistigi isyerinin özelligi, ayni çalisma dönemi ile ilgili olarak söz konusu alacaklarin varligina iliskin sunulan kesinlesmis mahkeme kararlari dikkate alindiginda, Ilk Derece Mahkemesi tarafindan kabul edilen çalisma süreleri makul ve dosya kapsamina uygun olup davaci taniginin ayni mahiyetteki dava dosyasinin Dairemizin 18.2.2021 tarih 2020/6771 esas ve 2021/4215 karar sayili ilami ile onandigi da dikkate alindiginda, fazla çalisma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücret alacaklari konusunda Ilk Derece Mahkemesi kararinda bir isabetsizlik bulunmadigi anlasilmakla; Bölge Adliye Mahkemesince, Ilk Derece Mahkemesi kararina karsi davalilarin istinaf isteminin esastan reddine karar verilmesi gerekirken yanilgili degerlendirme istinaf taleplerinin yerinde bulunmasi hatali olup bozmayi gerektirmistir. 3-Kidem tazminatinda tavan kamu düzenini ilgilendirmekte ise de, kidem tazminatinin Türk parasiyla ödenmesi gerektigi yönünde bir yasal düzenleme bulunmamaktadir. O halde yabanci para üzerinden ücret alan isçiler yönünden talep olmasi halinde kidem tazminatinin yabanci para cinsinden hesaplanmasina yasal bir engel yoktur. Fesih tarihi itibariyla kidem tazminati tavaninin kontrolü bakimindan is sözlesmesinin feshedildigi tarihteki Türk Lirasi üzerinden bir yillik tutar belirlenmeli, tavani asmasi durumunda tavan üzerinden hesaplama yapilarak yeniden ayni kur hesabiyla yabanci paraya dönüsümü saglanmalidir. Dairemizin emsal kararlari da bu yöndedir. (Yargitay 9. H.D. 13.9.2005 gün 2005/3574 E, 2005/29669 K). Somut uyusmazlikta; davaci isçiye ücretinin Amerikan Dolari üzerinden ödendigi gözetildiginde dava konusu kidem tazminatinin, Ilk Derece Mahkemesi tarafindan hükme esas alinan bilirkisi raporunda, fesih tarihindeki kidem tazminati tavani gözetilerek Amerikan Dolari olarak hesaplanmasinda isabetsizlik bulunmadigindan, Bölge Adliye Mahkemesince kidem tazminatinin Türk Lirasi cinsinden hüküm altina alinmasi da dogru bulunmamistir. Sonuç: Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararinin, yukarida yazili sebeplerden dolayi BOZULMASINA, dosyanin karari veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, davaci yararina takdir edilen 3.050,00 TL durusma vekalet ücretinin karsi tarafa yükletilmesine, pesin alinan temyiz harcinin istek halinde ilgililere iadesine, 25/03/2021 tarihinde oybirligi ile karar verildi.
T.C.
Yargitay
9. Hukuk Dairesi
2021/909 E. , 2021/6993 K.
"Içtihat Metni"
BÖLGE ADLIYE MAHKEMESI : ... 9. Hukuk Dairesi DAVA TÜRÜ : ALACAK ILK DERECE MAHKEMESI : ... 35. Is Mahkemesi
Taraflar arasinda görülen dava sonucunda verilen kararin, süresi içinde taraflar vekillerince temyiz edilmesi ve davaci vekilince durusma talep edilmesi üzerine dosya incelenerek isin durusmaya tabi oldugu anlasilmis ve durusma için 25/03/2021 Persembe günü tayin edilerek taraflara çagri kagidi gönderilmisti. Durusma günü davaci adina vekili Avukat ... ile karsi taraf adina vekili Avukat ... geldiler. Durusmaya baslanarak hazir bulunan avukatlarin sözlü açiklamalari dinlendikten sonra durusmaya son verilerek Tetkik Hakimi tarafindan düzenlenen rapor sunuldu, dosya incelendi, geregi konusulup düsünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davaci Isteminin Özeti:
Davaci vekili; is sözlesmesine hakli bir sebep olmadan son verildigini ileri sürerek kidem ve ihbar tazminatlari ile fazla çalisma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarinin davalilardan tahsiline karar verilmesini talep etmistir.
Davalilar Cevabinin Özeti:
Davali ... vekili; alacaklarin zamanasimina ugradigini, davacinin iddialarinin asilsiz oldugunu, ödenmeyen bir alacaginin bulunmadigini savunarak; diger davali ... Uluslararasi Ins. Yat. San. ve Tic. A.S. vekili ise; bu sirkete husumet yöneltilemeyecegini savunarak ayri ayri davanin reddine karar verilmesini istemislerdir.
Ilk Derece Mahkemesi Kararinin Özeti:
Ilk Derece Mahkemesince, toplanan kanitlar ve bilirkisi raporuna dayanilarak, davali isveren tarafindan yapilan feshin haksiz oldugu ve davacinin ödenmeyen fazla çalisma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücret alacagi bulundugu gerekçesiyle davanin kismen kabulüne karar verilmistir.
Istinaf Basvurusu :
Ilk Derece Mahkemesinin kararina karsi, davaci ve davalilar vekilleri istinaf basvurusunda bulunmustur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararinin Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince, kidem tazminati talebi döviz cinsinden istenip bu yönde karar verilmisse de, kidem tazminatinin TL cinsinden karar verilmesi gerektigine dair emsal kararlar dikkate alinarak, kidem tazminatinin fesih tarihindeki tavan ücret üzerinden hesaplanip TL üzerinden hüküm altina alinmasi gerektigi ve davaci taniginin husumetli olup davaci ile birbirlerine taniklik ettikleri ve dosyada tanik anlatimlarini destekleyen baskaca bir yan delil olmadigi gerekçeleriyle davalilar vekillerinin istinaf basvurularinin kismen kabulüne karar verilerek Ilk Derece Mahkemesi karari bozularak ortadan kaldirilmis ve yeniden esas hakkinda hüküm kurulmustur.
Temyiz Basvurusu :
Karari, taraf vekilleri temyiz etmistir.
Gerekçe:
1- Davalilar temyizi yönünden;
Miktar veya degeri temyiz kesinlik sinirini geçmeyen davalara iliskin nihai kararlar 6100 sayili Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 362/1-(a) maddesi uyarinca temyiz edilemez. Kesinlik siniri kamu düzeni ile ilgilidir.
Temyiz kesinlik siniri belirlenirken yalniz dava konusu edilen tasinir malin veya alacagin degeri dikkate alinir. Faiz, icra (inkar) tazminati, vekalet ücreti ve yargilama giderleri hesaba katilmaz.
Birlestirilen davalarda, temyiz siniri her dava için ayri ayri belirlenir
Ihtiyari dava arkadasliginda, temyiz siniri her dava arkadasinin davasi için ayri ayri belirlenir.
Karsilik davada, temyiz siniri asil dava ve karsilik dava için ayri ayri belirlenir.
Tespit davalarinda, temyiz siniri tespit davasinin öncüsü oldugu eda davasinin miktar ve degerine göre belirlenir.
Temyiz sinirindan fazla bir alacagin tamaminin dava edilmis olmasi halinde, hükümde asil istemin kabul edilmeyen bölümü temyiz sinirini geçmeyen tarafin temyiz hakki yoktur. Kisaca temyize konu edilen miktara bakilarak kesinlik belirlenir.
Alacagin bir kisminin dava edilmis olmasi halinde, kisaca kismi davada kesinlik siniri dava edilen miktara göre degil, alacagin tamamina göre belirlenir.
Dosya içerigine göre, davalilar aleyhine hüküm altina alinan ve temyize konu edilen toplam miktar; Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibari ile 72.070,00 TL olan kesinlik siniri kapsaminda kaldigindan davalilar vekilinin temyiz isteminin, 6100 sayili Kanun'un 362/1-(a), 366. ve 352. maddeleri uyarinca REDDINE,
2- Davaci temyizine gelince,
1-Dosya kapsaminin birlikte degerlendirilmesiyle yapilan inceleme sonucunda, uyusmazliga uygulanmasi gereken hukuk kurallarina göre, Bölge Adliye Mahkemesi kararinin asagidaki bentlerin kapsami disinda kalan yönleri usul ve kanuna uygun görülmüstür.
2- Taraflar arasinda davacinin fazla çalisma yapip yapmadigi, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalisip çalismadigi noktasinda uyusmazlik bulunmaktadir.
Fazla çalisma yaptigini iddia eden isçi bu iddiasini ispatla yükümlüdür. Fazla çalismanin ispati konusunda is yeri kayitlari, özellikle isyerine giris çikisi gösteren belgeler, is yeri iç yazismalari, delil niteligindedir. Ancak, fazla çalismanin bu tür yazili belgelerle ispatlanamamasi durumunda taraflarin dinletmis olduklari tanik beyanlari ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun disinda herkesçe bilinen genel bazi vakialar da bu noktada göz önüne alinabilir. Isçinin fiilen yaptigi isin niteligi ve yogunluguna göre de fazla çalisma olup olmadigi arastirilmalidir.
Fazla çalismanin yazili delil ya da tanikla ispati imkan dahilindedir. Isyerinde çalisma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan taniklarin anlatimlarina deger verilemez.
Ayni ispat kurallari hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklari için de geçerlidir.
Çalisma sürelerinin ispati noktasinda isverene karsi dava açan taniklarin beyanlarina ihtiyatla yaklasilmasi gerekir. Fazla çalisma, hafta ve genel tatili alacaklarinin ispatinda salt husumetli tanik beyanlariyla sonuca gidilemez. Bununla birlikte yan delil ya da olgularla desteklenen husumetli tanik beyanlarina itibar edilmelidir. Bu çerçevede; isin ve isyerinin özellikleri, davali taniklarinin anlatimlari, is müfettisinin düzenledigi tutanak veya raporlar ve ayni çalisma dönemi ile ilgili olarak söz konusu alacaklarin varligina iliskin kesinlesmis mahkeme kararlari gibi hususlar yan delil ya da olgular olarak degerlendirilebilir.
Somut uyusmazlikta; Ilk Derece Mahkemesi tarafindan davacinin haftanin 6 günü 08:00-19:00 arasi çalisma. 1,5 saat ara dinlenmesi ile günde 2,5 saat fazla çalisma yaptigi, ayin iki haftasinda hafta tatili günlerinde çalistigi, dini bayramlarin ilk günü ve yilbasi günü disinda ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalistigi kabul edilerek yapilan bilirkisi hesabina itibar edilmis ve hesaplamadan %30 oraninda indirim yapilarak bu alacaklar hüküm altina alinmistir. Bölge Adliye Mahkemesince, husumetli tanik anlatimi disinda bir delil olmadigi ve isçilerin birbirlerine taniklik ettigi gerekçesiyle bu alacak kalemlerinin reddi gerektigi kabul edilmis ise de; tanik husumetli bile olsa, davacinin yaptigi isin niteligi ve çalistigi isyerinin özelligi, ayni çalisma dönemi ile ilgili olarak söz konusu alacaklarin varligina iliskin sunulan kesinlesmis mahkeme kararlari dikkate alindiginda, Ilk Derece Mahkemesi tarafindan kabul edilen çalisma süreleri makul ve dosya kapsamina uygun olup davaci taniginin ayni mahiyetteki dava dosyasinin Dairemizin 18.2.2021 tarih 2020/6771 esas ve 2021/4215 karar sayili ilami ile onandigi da dikkate alindiginda, fazla çalisma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücret alacaklari konusunda Ilk Derece Mahkemesi kararinda bir isabetsizlik bulunmadigi anlasilmakla; Bölge Adliye Mahkemesince, Ilk Derece Mahkemesi kararina karsi davalilarin istinaf isteminin esastan reddine karar verilmesi gerekirken yanilgili degerlendirme istinaf taleplerinin yerinde bulunmasi hatali olup bozmayi gerektirmistir.
3-Kidem tazminatinda tavan kamu düzenini ilgilendirmekte ise de, kidem tazminatinin Türk parasiyla ödenmesi gerektigi yönünde bir yasal düzenleme bulunmamaktadir.
O halde yabanci para üzerinden ücret alan isçiler yönünden talep olmasi halinde kidem tazminatinin yabanci para cinsinden hesaplanmasina yasal bir engel yoktur.
Fesih tarihi itibariyla kidem tazminati tavaninin kontrolü bakimindan is sözlesmesinin feshedildigi tarihteki Türk Lirasi üzerinden bir yillik tutar belirlenmeli, tavani asmasi durumunda tavan üzerinden hesaplama yapilarak yeniden ayni kur hesabiyla yabanci paraya dönüsümü saglanmalidir. Dairemizin emsal kararlari da bu yöndedir. (Yargitay 9. H.D. 13.9.2005 gün 2005/3574 E, 2005/29669 K).
Somut uyusmazlikta; davaci isçiye ücretinin Amerikan Dolari üzerinden ödendigi gözetildiginde dava konusu kidem tazminatinin, Ilk Derece Mahkemesi tarafindan hükme esas alinan bilirkisi raporunda, fesih tarihindeki kidem tazminati tavani gözetilerek Amerikan Dolari olarak hesaplanmasinda isabetsizlik bulunmadigindan, Bölge Adliye Mahkemesince kidem tazminatinin Türk Lirasi cinsinden hüküm altina alinmasi da dogru bulunmamistir.
Sonuç:
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararinin, yukarida yazili sebeplerden dolayi BOZULMASINA, dosyanin karari veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, davaci yararina takdir edilen 3.050,00 TL durusma vekalet ücretinin karsi tarafa yükletilmesine, pesin alinan temyiz harcinin istek halinde ilgililere iadesine, 25/03/2021 tarihinde oybirligi ile karar verildi.