vioft2nnt8|2000BDFC6638|yunusbirbilen|tbl_sayfa|metin|0xfdffff80020000000d05000001000300Tasinmaz mal mülkiyetinin kanundan kaynaklanan daraltim larindan biri olan önalim hakkiyla ilgili yorumlarin ve degerlendirmelerin, mülkiyet hakkinin özüne zarar verecek sekilde önalim hakki sahibi lehine genisletilmesi dogru degildir. T.C. Yargitay 14. Hukuk Dairesi 2019/3186 E., 2020/4622 K. "Içtihat Metni" MAHKEMESI :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasindaki önalim hakkina dayali tapu iptali ve tescil davasindan dolayi mahal mahkemesinden verilen yukarida gün ve sayisi yazili hükmün; Dairemizin 07/03/2019 gün ve 2016/16109 Esas, 2019/2079 sayili ilami ile onanmasina karar verilmisti. Süresi içinde davali vekili tarafindan kararin düzeltilmesi istenilmis olmakla, dosya içerisindeki bütün evrak incelenerek geregi düsünüldü: _ K A R A R _ Dava, önalim hakkina dayali tapu iptali ve tescil istemine iliskindir. Davaci vekili 03.12.2015 tarihli dilekçesiyle; davalinin, müvekkilinin de payi bulunan ...Köyünde bulunan 2347, 7149 ve 7150 parsel sayili tasinmazlarda pay satin aldigini belirterek, davalinin satin aldigi paylar hakkinda önalim hakkini kullandiklarindan bahisle söz konusu paylarin tapusunun iptalini ve müvekkili adina tescilini talep etmistir. Davali vekili cevap dilekçesinde, 24.11.2015 tarihinde müvekkili tarafindan satin alinan paylarin toplam fiyatinin 58.000,00TL oldugunu, bu miktarin banka havalesiyle satis yapanlarin vekiline gönderildigini, resmi satis sözlesmesinde yapilan hatanin önalim davasi açilmadan önce vergi dairesine basvurularak 25.11.2015 tarihinde düzeltildigini, gerçek satis bedeli toplaminin 58.000,00TL oldugunu belirterek, 9.240,00TL üzerinden talep edilen önalim davasinin reddini savunmustur. Mahkemece, önalim davasinin 9.240,00TL bedel üzerinden kabulüne karar verilmistir. Davali vekilinin temyizi üzerine hükmün, Dairemizin 07.03.2019 tarih 2016/16109 Esas, 2019/2079 Karar sayili ilami ile onanmasina karar verilmistir. Davali vekili, karar düzeltme isteminde bulunmustur. Kanuni önalim hakkinin, baslica iki amacinin oldugundan bahsedilir. Birincisi, paydaslar arasina istenmeyen kisilerin girmesini önlemek; digeri ise, paydas sayisini azaltmak ve payli mülkiyetin ortadan kalkmasini kolaylastirmaktir. Kanuni önalim hakki, payli mülkiyet iliskisinin kuruldugu anda dogar ve mülkiyet iliskisi devam ettigi müddetçe varligini sürdürür; paydaslardan birinin, payini üçüncü bir kisiye satmasi durumunda, önalim hakki kullanilabilir hale gelir. Türk Medeni Kanununun 733. maddesi uyarinca, pay satisinin önalim hakki sahibine bildirilmesinden itibaren üç ay içinde ve her halde satisin üzerinden iki yil içinde, dava açilmak suretiyle kullanilmasi ve bu beyanin muhatabina ulasmasi ile birlikte, önalim hakki sahibi ile alici arasinda yeni bir satis iliskisi dogar. 4721 sayili Türk Medenî Kanununun 2. maddesinde; herkesin haklarini kullanirken ve borçlarini yerine getirirken dürüstlük kurallarina uymasi zorunlulugu getirilmis, uyulmamasinin yaptirimi olarak da hakkin kötüye kullanilmasinin hukuk düzeni tarafindan korunmayacagi belirtilmistir. Payli mülkiyet iliskisine tâbî bir tasinmazda, fiili taksimin mevcut olmasi durumunda yasal önalim hakkinin kullanilmasini açikça engelleyen bir düzenleme bulunmamasina ragmen, Yargitay 6. Hukuk Dairesinin ve Dairemizin istikrar bulmus kararlarinda; önalim davasina konu payin iliskin bulundugu tasinmaz paydaslarca özel olarak kendi aralarinda taksim edilip her bir paydas belirli bir kismi kullanirken bunlardan biri kendisinin kullandigi yeri ve bu yere tekabül eden payi bir üçüncü sahsa satarsa, satici zamaninda bu yerde hak iddia etmeyen davacinin tapuda yapilan satis nedeniyle önalim hakkini kullanmasi, 4721 sayili TMK’nin 2. maddesinde yer alan dürüstlük kurali ile bagdasmayacagi; kötüniyet iddiasinin, 14.02.1951 gün ve 17/1 sayili Içtihadi Birlestirme Karari uyarinca davanin her asamasinda ileri sürülebilecegi ve hatta mahkemece de kendiliginden nazara alinmasi gerektigi kabul edilmektedir. Dava konusu olaya gelince; resmi satis sözlesmesine göre, davali dava konusu tasinmazlardaki paylari 24.11.2015 tarihinde toplam 9.240,00TL’ye satin almis; davali tarafindan dosyaya ibraz edilen Gelendost Vergi Dairesinin 25.11.2015 tarihli, Afsar 2347, 7149 ve 7150 parseller için ek harç açiklamali, 1.950,00TL miktarli vergi dairesi alindisina göre, davalinin gerçek deger olarak ifade ettigi miktar üzerinden harci tamamladigi anlasilmistir. Bu düzeltme islemi, önalim davasinin açildigi 04.12.2015 tarihinden önce tamamlanmistir. Davali taraf, satis sözlesmesinde yer alan ve satis bedelinden kaynaklanan hatayi dava açilmadan önce yetkili merciye basvurmak suretiyle düzelttirmistir. Buradaki mesele; davali tarafin, dava açilmadan önce resmi olarak düzenlenen sözlesmedeki herhangi bir hatayi düzelttirmeye hakki ve yetkisinin bulunup, bulunmadigi; eger düzeltme yapilmis ise bu düzeltmenin sözlesme disindaki üçüncü kisilere etki edip etmeyecegidir. Tasinmaz mal mülkiyetinin kanundan kaynaklanan daraltimlarindan biri olan önalim hakkiyla ilgili yorumlarin ve degerlendirmelerin, mülkiyet hakkinin özüne zarar verecek sekilde önalim hakki sahibi lehine genisletilmesi dogru degildir. Bu nedenle, dava açilmadan önce gerçeklesen satis ve düzeltme islemlerinin, bir bütün halinde ve hepsine esit deger vererek mevcut durumun degerlendirilmesi gerekir. Önalim davasina konu satis sözlesmesine ve buradaki bilgilere dayanarak talepte bulunan davacinin, dava açilmadan önce bu sözlesmedeki bir hatanin düzeltilmesine yönelik davali islemini kabul etmemesi 4721 sayili Kanunun 2. maddesinde yer alan dürüstlük kurali ile bagdasmaz. Davanin 58.000,00TL satis bedeli üzerinden kabulü gerekirken, 9.240,00TL üzerinden kabulü hukuka uygun degildir. Davali vekilinin karar düzeltme istemi açiklanan nedenle yerinde oldugundan hükmün yazilan gerekçe ile bozulmasi gerekmistir. SONUÇ: Yukarida açiklanan nedenlerle Dairemizin 07.03.2019 tarih 2016/16109 Esas, 2019/2079 Karar sayili ilaminin KALDIRILMASINA, hükmün BOZULMASINA, pesin alinan karar düzeltme harcinin yatirana iadesine, 07.09.2020 tarihinde oy birligi ile karar verildi.
T.C.
Yargitay
14. Hukuk Dairesi
2019/3186 E., 2020/4622 K.
"Içtihat Metni"
MAHKEMESI :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasindaki önalim hakkina dayali tapu iptali ve tescil davasindan dolayi mahal mahkemesinden verilen yukarida gün ve sayisi yazili hükmün; Dairemizin 07/03/2019 gün ve 2016/16109 Esas, 2019/2079 sayili ilami ile onanmasina karar verilmisti. Süresi içinde davali vekili tarafindan kararin düzeltilmesi istenilmis olmakla, dosya içerisindeki bütün evrak incelenerek geregi düsünüldü:
_ K A R A R _
Dava, önalim hakkina dayali tapu iptali ve tescil istemine iliskindir.
Davaci vekili 03.12.2015 tarihli dilekçesiyle; davalinin, müvekkilinin de payi bulunan ...Köyünde bulunan 2347, 7149 ve 7150 parsel sayili tasinmazlarda pay satin aldigini belirterek, davalinin satin aldigi paylar hakkinda önalim hakkini kullandiklarindan bahisle söz konusu paylarin tapusunun iptalini ve müvekkili adina tescilini talep etmistir.
Davali vekili cevap dilekçesinde, 24.11.2015 tarihinde müvekkili tarafindan satin alinan paylarin toplam fiyatinin 58.000,00TL oldugunu, bu miktarin banka havalesiyle satis yapanlarin vekiline gönderildigini, resmi satis sözlesmesinde yapilan hatanin önalim davasi açilmadan önce vergi dairesine basvurularak 25.11.2015 tarihinde düzeltildigini, gerçek satis bedeli toplaminin 58.000,00TL oldugunu belirterek, 9.240,00TL üzerinden talep edilen önalim davasinin reddini savunmustur.
Mahkemece, önalim davasinin 9.240,00TL bedel üzerinden kabulüne karar verilmistir.
Davali vekilinin temyizi üzerine hükmün, Dairemizin 07.03.2019 tarih 2016/16109 Esas, 2019/2079 Karar sayili ilami ile onanmasina karar verilmistir.
Davali vekili, karar düzeltme isteminde bulunmustur.
Kanuni önalim hakkinin, baslica iki amacinin oldugundan bahsedilir. Birincisi, paydaslar arasina istenmeyen kisilerin girmesini önlemek; digeri ise, paydas sayisini azaltmak ve payli mülkiyetin ortadan kalkmasini kolaylastirmaktir.
Kanuni önalim hakki, payli mülkiyet iliskisinin kuruldugu anda dogar ve mülkiyet iliskisi devam ettigi müddetçe varligini sürdürür; paydaslardan birinin, payini üçüncü bir kisiye satmasi durumunda, önalim hakki kullanilabilir hale gelir.
Türk Medeni Kanununun 733. maddesi uyarinca, pay satisinin önalim hakki sahibine bildirilmesinden itibaren üç ay içinde ve her halde satisin üzerinden iki yil içinde, dava açilmak suretiyle kullanilmasi ve bu beyanin muhatabina ulasmasi ile birlikte, önalim hakki sahibi ile alici arasinda yeni bir satis iliskisi dogar.
4721 sayili Türk Medenî Kanununun 2. maddesinde; herkesin haklarini kullanirken ve borçlarini yerine getirirken dürüstlük kurallarina uymasi zorunlulugu getirilmis, uyulmamasinin yaptirimi olarak da hakkin kötüye kullanilmasinin hukuk düzeni tarafindan korunmayacagi belirtilmistir.
Payli mülkiyet iliskisine tâbî bir tasinmazda, fiili taksimin mevcut olmasi durumunda yasal önalim hakkinin kullanilmasini açikça engelleyen bir düzenleme bulunmamasina ragmen, Yargitay 6. Hukuk Dairesinin ve Dairemizin istikrar bulmus kararlarinda; önalim davasina konu payin iliskin bulundugu tasinmaz paydaslarca özel olarak kendi aralarinda taksim edilip her bir paydas belirli bir kismi kullanirken bunlardan biri kendisinin kullandigi yeri ve bu yere tekabül eden payi bir üçüncü sahsa satarsa, satici zamaninda bu yerde hak iddia etmeyen davacinin tapuda yapilan satis nedeniyle önalim hakkini kullanmasi, 4721 sayili TMK’nin 2. maddesinde yer alan dürüstlük kurali ile bagdasmayacagi; kötüniyet iddiasinin, 14.02.1951 gün ve 17/1 sayili Içtihadi Birlestirme Karari uyarinca davanin her asamasinda ileri sürülebilecegi ve hatta mahkemece de kendiliginden nazara alinmasi gerektigi kabul edilmektedir.
Dava konusu olaya gelince; resmi satis sözlesmesine göre, davali dava konusu tasinmazlardaki paylari 24.11.2015 tarihinde toplam 9.240,00TL’ye satin almis; davali tarafindan dosyaya ibraz edilen Gelendost Vergi Dairesinin 25.11.2015 tarihli, Afsar 2347, 7149 ve 7150 parseller için ek harç açiklamali, 1.950,00TL miktarli vergi dairesi alindisina göre, davalinin gerçek deger olarak ifade ettigi miktar üzerinden harci tamamladigi anlasilmistir. Bu düzeltme islemi, önalim davasinin açildigi 04.12.2015 tarihinden önce tamamlanmistir.
Davali taraf, satis sözlesmesinde yer alan ve satis bedelinden kaynaklanan hatayi dava açilmadan önce yetkili merciye basvurmak suretiyle düzelttirmistir.
Buradaki mesele; davali tarafin, dava açilmadan önce resmi olarak düzenlenen sözlesmedeki herhangi bir hatayi düzelttirmeye hakki ve yetkisinin bulunup, bulunmadigi; eger düzeltme yapilmis ise bu düzeltmenin sözlesme disindaki üçüncü kisilere etki edip etmeyecegidir.
Tasinmaz mal mülkiyetinin kanundan kaynaklanan daraltimlarindan biri olan önalim hakkiyla ilgili yorumlarin ve degerlendirmelerin, mülkiyet hakkinin özüne zarar verecek sekilde önalim hakki sahibi lehine genisletilmesi dogru degildir. Bu nedenle, dava açilmadan önce gerçeklesen satis ve düzeltme islemlerinin, bir bütün halinde ve hepsine esit deger vererek mevcut durumun degerlendirilmesi gerekir. Önalim davasina konu satis sözlesmesine ve buradaki bilgilere dayanarak talepte bulunan davacinin, dava açilmadan önce bu sözlesmedeki bir hatanin düzeltilmesine yönelik davali islemini kabul etmemesi 4721 sayili Kanunun 2. maddesinde yer alan dürüstlük kurali ile bagdasmaz. Davanin 58.000,00TL satis bedeli üzerinden kabulü gerekirken, 9.240,00TL üzerinden kabulü hukuka uygun degildir.
Davali vekilinin karar düzeltme istemi açiklanan nedenle yerinde oldugundan hükmün yazilan gerekçe ile bozulmasi gerekmistir.
SONUÇ: Yukarida açiklanan nedenlerle Dairemizin 07.03.2019 tarih 2016/16109 Esas, 2019/2079 Karar sayili ilaminin KALDIRILMASINA, hükmün BOZULMASINA, pesin alinan karar düzeltme harcinin yatirana iadesine, 07.09.2020 tarihinde oy birligi ile karar verildi.