vioft2nnt8|2000BDFC6638|yunusbirbilen|tbl_sayfa|metin|0xfdffe928010000006b01000001000200T.C. YARGITAY 15. HUKUK DAIRESI Esas Numarasi: 2020/2029 Karar Numarasi: 2021/1677 Karar Tarihi: 14.04.2021 TACIRIN SÖZLESMENIN YAPILMASINDAN IKI YIL SONRA IDARI SARTNAMEYE AYKIRILIGINI ILERI SÜRMESININ DÜRÜSTLÜK KURALINA AYKIRI OLDUGU - Taraflar Arasinda Imzalanan Yol ve Ortak Altyapi Insaati Isine Iliskin Sözlesmenin Ilgili Maddesinin Idari Sartnamede Yer Almadiginin Tacir Tarafindan Ileri Sürüldügü – Davanin Idari Sartnamede Yer Almayan Hükmün Mevzuata Aykiri Oldugundan Sözlesmenin Anilan Maddesinin Iptali Istemine Iliskin Oldugu – Kamu Ihale Kanunu’nun Ilgili Maddesinde Yer Alan Hükmün Düzenlenecek Sözlesmenin Ihale Dokümaninda Yer Alan Hükümlere Aykiri Hükümler Ihtiva Etmesini Önlemeyi Amaçladigi - Sözlesme Tasarisinda Düzenlenmeyen Bir Hususun Taraflarin Iradesi Ile Sözlesmede Yer Almasinin Mümkün Oldugu – Hukukumuzda Sözlesme Serbestisi Oldugu - Davacinin Basiretli Bir Tacir Gibi Davranmakla ve Sözlesme Sartlarini Iyice Degerlendirip Hesaplayarak Sözlesme Yapmakla Yükümlü Oldugu - Davanin Sözlesmenin Imzalanmasindan Iki Yil Sonra Açilmis Oldugu – Sözlesmenin Imza Asamasinda Tacirin Herhangi Bir Itirazinin Bulunmadigi – Tacirin Isin Yapilip Tamamlanma Asamasinda Ileri Sürülen Talebinin Dürüstlük Kuralina Aykiri Oldugu - Davanin Reddine Karar Verilmesi Gerektigi ÖZETI: Dava, taraflar arasinda imzalanan kavsak, yol ve ortak altyapi insaati isine iliskin sözlesmenin ilgili maddesinin ihale dokümanlarindan idari sartnamede yer almadigini, sözlesmenin bu hükmünün idari sartnameye ve ihale dokümanina aykiri düzenlenmis oldugunu ve yok hükmünde oldugu, idari sartnamede yer almayan ve olmayan hükmün sözlesme tasarisina ve mevzuata aykiri oldugundan haksiz, kanunun emredici hukuk kurallarina ve esitlige aykiri olmasi sebebi ile sözlesmenin anilan maddesinin iptali istemine iliskindir. Kamu Ihale Kanunu’nun ilgili maddesindeki Ihale dokümaninda belirtilen sartlara aykiri sözlesme düzenlenemez hükmü bu asamada düzenlenecek sözlesmenin ihale dokümaninda yer alan hükümlere aykiri hükümler ihtiva etmesini önlemeyi amaçlamaktadir. Sözlesme tasarisinda düzenlenmeyen bir hususun taraflarin iradesi ile sözlesmede yer almasi elbette mümkündür. Hukukumuzda sözlesme serbestisi vardir. Taraflar, kanuna, ahlaka ve adaba aykiri olmadikça istedikleri konuda sözlesme yapabilecekleri gibi, yaptiklari sözlesmelere de istedikleri hükümleri koyabilirler. Davaci basiretli bir tacir gibi davranmakla yükümlü olup, sözlesme sartlarini iyice degerlendirip hesaplayarak sözlesme yapmakla yükümlü oldugu, somut olayda davanin sözlesmenin imzalanmasindan iki yil sonra açilmis olup, imza asamasinda da herhangi bir itirazi bulunmayip, is yapilip tamamlanma asamasinda ileri sürülen talebinin Türk Medeni Kanununun dürüstlük kurali maddesine aykiri oldugunun kabulü gerektigi degerlendirilerek davanin reddine karar verilmesi gerekmektedir. Taraflar arasindaki tespit davasinin yapilan yargilamasi sonunda ilamda yazili nedenlerden dolayi davanin kabulüne yönelik verilen hüküm süresi içinde davali vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, geregi konusulup düsünüldü. K A R A R Dava, taraflar arasinda 04.09.2012 tarihinde imzalanan "... Caddesi Kavsak,Yol ve ortak altyapi Insaati isine iliskin birim fiyatli sözlesmenin 33.27 nolu maddesinde yer alan “yüklenici tarafindan verilen birim fiyat mektubu eki birim fiyat cetvelindeki teklif fiyatlari yaklasik maliyete göre belirlenen ortalama indirim oranindan daha düsük is kalemlerinde imalatin her ne sebeple olursa olsun teklif birim fiyat cetvelindeki miktardan daha az yapilacak olursa kalan miktar kismina yaklasik maliyette belirlenen birim fiyata yüklenicinin toplam teklifine yaptigi ortalama indirim orani uygulanarak kesin hak edisten bir önceki hak edise (-) olarak dahil edilir.” düzenlemesinin ihale dökümanlarindan ''idari sartnamede'' yer almadigini, sözlesmenin bu hükmünün idari sartnameye-ihale dökümanina aykiri düzenlenmis oldugunu ve yok hükmünde oldugu, idari sartnamede yer almayan ve olmayan hükmün sözlesme tasarisina ve mevzuata aykiri oldugundan haksiz, kanunun emredici hukuk kurallarina ve esitlige aykiri olmasi sebebi ile sözlesmenin anilan maddesinin iptali istemine iliskindir. Mahkemece davanin kabulüne dair verilen karar davali tarafça temyiz edilmistir.Mahkemece verilen kabul kararina gerekçe olarak gösterilen 4735 sayili Kanunun 4 üncü maddesinde yer alan “....... düzenlenecek sözlesmelerde, ihale dokümaninda yer alan sartlara aykiri hükümlere yer verilemez” seklindeki ilke ve ayni sonucu saglamaya yönelik olarak 4734 sayili Kanunun 46 nci maddesindeki “Ihale dokümaninda belirtilen sartlara aykiri sözlesme düzenlenemez” hükmü bu asamada düzenlenecek sözlesmenin ihale dokümaninda yer alan hükümlere aykiri hükümler ihtiva etmesini önlemeyi amaçlamaktadir. Örnegin; ihale dokümani kapsaminda yer alan idari sartname ve sözlesme tasarisinda, “fiyat farki verilmeyecek” seklinde belirlenen hüküm hilafina yüklenici ile imzalanan sözlesmede “fiyat farki verilecektir” seklinde bir düzenleme yapilamayacaktir. Bu durumda sözlesme, tasarisinda düzenlenmeyen bir hususun taraflarin iradesi ile sözlesmede yer almasi elbette mümkündür. Zira 2709 sayili Türkiye Cumhuriyeti Anayasasi'nin 48. ve mülga 818 sayili Borçlar Kanunu'nun 19. maddeleri gerekse yürürlükte bulunan 6098 sayili TBK'nin 26. maddeleri uyarinca hukukumuzda sözlesme serbestisi vardir. Taraflar, kanuna, ahlaka ve adaba aykiri olmadikça istedikleri konuda sözlesme yapabilecekleri gibi, yaptiklari sözlesmelere de istedikleri hükümleri koyabilirler. Sözlesme serbestisinin sonucu olarak taraflar, sözlesmeden dogan tüm yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadir. Esasinda gerek Dairemizin gerek Yargitay'in köklesmis içtihatlarinda da bu husus defalarca vurgulanmistir. Bunun gibi taraflarin tek tarafli olarak sözlesmeyi feshetme haklari da hukukumuzda yer almis olup, davacinin bu yönde bir talebi de olmamistir. Öte yandan hakimin sözlesmeye müdahalesi ise bazi hallerde kabul edilmektedir. Örnegin asiri ifa güçlügü yönünde getirilen düzenleme (6098 sayili TBK'nin 138. maddesi) ile hakimin sözlesmeye müdahalesi öngörülmektedir. Esasen TBK' yürürlüge girmeden önce de Yargitay sözlesmenin uyarlanmasini bazi kosullarda kabul etmekte idi. Özellikle yabanci para borçlarinda dövizin hizla artmasi halinde uyarlama davalarinin kimi zaman kabul edildigi bilinmektedir. Yine, iltihaki sözlesmelerde de, özellikle tüketicilerin korunmasi amaciyla sartlari olustugunda idareyi zorlayici sözlesmelerin kurulmasi kabul edilmektedir. Ne var ki, hem bunlar istisnai haller olup, aslolan taraflarin iradesi ve sözlesme serbestligi ilkesidir hem de dava konusu olayda uyarlama talebi ve sartlari bulunmamaktadir. Bu bilgiler isiginda, davaci basiretli bir tacir gibi davranmakla yükümlü olup, sözlesme sartlarini iyice degerlendirip hesaplayarak sözlesme yapmakla yükümlü oldugu, somut olayda davanin sözlesmenin imzalanmasindan 2 yil sonra açilmis olup, imza asamasinda da herhangi bir itirazi bulunmayip, is yapilip tamamlanma asamasinda ileri sürülen talebinin TMK’nin 2. maddesine aykiri oldugunun kabulü gerektigi degerlendirilerek davanin reddine karar verilmesi gerekirken, davanin kabulü usul ve yasalara aykiri olup, kararin bu nedenlerle bozulmasi uygun bulunmustur. SONUÇ: Yukarida açiklanan nedenlerle davalinin temyiz itirazlarinin kabulü ile hükmün temyiz eden davali yararina BOZULMASINA, pesin alinan harcin istek halinde temyiz edene iadesine, karara karsi teblig tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabilecegine 14.04.2021 gününde oybirligiyle karar verildi. legalbank.net
T.C.
YARGITAY
15. HUKUK DAIRESI
Esas Numarasi: 2020/2029
Karar Numarasi: 2021/1677
Karar Tarihi: 14.04.2021
TACIRIN SÖZLESMENIN YAPILMASINDAN IKI YIL SONRA IDARI SARTNAMEYE AYKIRILIGINI ILERI SÜRMESININ DÜRÜSTLÜK KURALINA AYKIRI OLDUGU - Taraflar Arasinda Imzalanan Yol ve Ortak Altyapi Insaati Isine Iliskin Sözlesmenin Ilgili Maddesinin Idari Sartnamede Yer Almadiginin Tacir Tarafindan Ileri Sürüldügü – Davanin Idari Sartnamede Yer Almayan Hükmün Mevzuata Aykiri Oldugundan Sözlesmenin Anilan Maddesinin Iptali Istemine Iliskin Oldugu – Kamu Ihale Kanunu’nun Ilgili Maddesinde Yer Alan Hükmün Düzenlenecek Sözlesmenin Ihale Dokümaninda Yer Alan Hükümlere Aykiri Hükümler Ihtiva Etmesini Önlemeyi Amaçladigi - Sözlesme Tasarisinda Düzenlenmeyen Bir Hususun Taraflarin Iradesi Ile Sözlesmede Yer Almasinin Mümkün Oldugu – Hukukumuzda Sözlesme Serbestisi Oldugu - Davacinin Basiretli Bir Tacir Gibi Davranmakla ve Sözlesme Sartlarini Iyice Degerlendirip Hesaplayarak Sözlesme Yapmakla Yükümlü Oldugu - Davanin Sözlesmenin Imzalanmasindan Iki Yil Sonra Açilmis Oldugu – Sözlesmenin Imza Asamasinda Tacirin Herhangi Bir Itirazinin Bulunmadigi – Tacirin Isin Yapilip Tamamlanma Asamasinda Ileri Sürülen Talebinin Dürüstlük Kuralina Aykiri Oldugu - Davanin Reddine Karar Verilmesi Gerektigi
ÖZETI: Dava, taraflar arasinda imzalanan kavsak, yol ve ortak altyapi insaati isine iliskin sözlesmenin ilgili maddesinin ihale dokümanlarindan idari sartnamede yer almadigini, sözlesmenin bu hükmünün idari sartnameye ve ihale dokümanina aykiri düzenlenmis oldugunu ve yok hükmünde oldugu, idari sartnamede yer almayan ve olmayan hükmün sözlesme tasarisina ve mevzuata aykiri oldugundan haksiz, kanunun emredici hukuk kurallarina ve esitlige aykiri olmasi sebebi ile sözlesmenin anilan maddesinin iptali istemine iliskindir. Kamu Ihale Kanunu’nun ilgili maddesindeki Ihale dokümaninda belirtilen sartlara aykiri sözlesme düzenlenemez hükmü bu asamada düzenlenecek sözlesmenin ihale dokümaninda yer alan hükümlere aykiri hükümler ihtiva etmesini önlemeyi amaçlamaktadir. Sözlesme tasarisinda düzenlenmeyen bir hususun taraflarin iradesi ile sözlesmede yer almasi elbette mümkündür. Hukukumuzda sözlesme serbestisi vardir. Taraflar, kanuna, ahlaka ve adaba aykiri olmadikça istedikleri konuda sözlesme yapabilecekleri gibi, yaptiklari sözlesmelere de istedikleri hükümleri koyabilirler. Davaci basiretli bir tacir gibi davranmakla yükümlü olup, sözlesme sartlarini iyice degerlendirip hesaplayarak sözlesme yapmakla yükümlü oldugu, somut olayda davanin sözlesmenin imzalanmasindan iki yil sonra açilmis olup, imza asamasinda da herhangi bir itirazi bulunmayip, is yapilip tamamlanma asamasinda ileri sürülen talebinin Türk Medeni Kanununun dürüstlük kurali maddesine aykiri oldugunun kabulü gerektigi degerlendirilerek davanin reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Taraflar arasindaki tespit davasinin yapilan yargilamasi sonunda ilamda yazili nedenlerden dolayi davanin kabulüne yönelik verilen hüküm süresi içinde davali vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, geregi konusulup düsünüldü.
K A R A R
Dava, taraflar arasinda 04.09.2012 tarihinde imzalanan "... Caddesi Kavsak,Yol ve ortak altyapi Insaati isine iliskin birim fiyatli sözlesmenin 33.27 nolu maddesinde yer alan “yüklenici tarafindan verilen birim fiyat mektubu eki birim fiyat cetvelindeki teklif fiyatlari yaklasik maliyete göre belirlenen ortalama indirim oranindan daha düsük is kalemlerinde imalatin her ne sebeple olursa olsun teklif birim fiyat cetvelindeki miktardan daha az yapilacak olursa kalan miktar kismina yaklasik maliyette belirlenen birim fiyata yüklenicinin toplam teklifine yaptigi ortalama indirim orani uygulanarak kesin hak edisten bir önceki hak edise (-) olarak dahil edilir.” düzenlemesinin ihale dökümanlarindan ''idari sartnamede'' yer almadigini, sözlesmenin bu hükmünün idari sartnameye-ihale dökümanina aykiri düzenlenmis oldugunu ve yok hükmünde oldugu, idari sartnamede yer almayan ve olmayan hükmün sözlesme tasarisina ve mevzuata aykiri oldugundan haksiz, kanunun emredici hukuk kurallarina ve esitlige aykiri olmasi sebebi ile sözlesmenin anilan maddesinin iptali istemine iliskindir.
Mahkemece davanin kabulüne dair verilen karar davali tarafça temyiz edilmistir.Mahkemece verilen kabul kararina gerekçe olarak gösterilen 4735 sayili Kanunun 4 üncü maddesinde yer alan “....... düzenlenecek sözlesmelerde, ihale dokümaninda yer alan sartlara aykiri hükümlere yer verilemez” seklindeki ilke ve ayni sonucu saglamaya yönelik olarak 4734 sayili Kanunun 46 nci maddesindeki “Ihale dokümaninda belirtilen sartlara aykiri sözlesme düzenlenemez” hükmü bu asamada düzenlenecek sözlesmenin ihale dokümaninda yer alan hükümlere aykiri hükümler ihtiva etmesini önlemeyi amaçlamaktadir. Örnegin; ihale dokümani kapsaminda yer alan idari sartname ve sözlesme tasarisinda, “fiyat farki verilmeyecek” seklinde belirlenen hüküm hilafina yüklenici ile imzalanan sözlesmede “fiyat farki verilecektir” seklinde bir düzenleme yapilamayacaktir. Bu durumda sözlesme, tasarisinda düzenlenmeyen bir hususun taraflarin iradesi ile sözlesmede yer almasi elbette mümkündür. Zira 2709 sayili Türkiye Cumhuriyeti Anayasasi'nin 48. ve mülga 818 sayili Borçlar Kanunu'nun 19. maddeleri gerekse yürürlükte bulunan 6098 sayili TBK'nin 26. maddeleri uyarinca hukukumuzda sözlesme serbestisi vardir. Taraflar, kanuna, ahlaka ve adaba aykiri olmadikça istedikleri konuda sözlesme yapabilecekleri gibi, yaptiklari sözlesmelere de istedikleri hükümleri koyabilirler. Sözlesme serbestisinin sonucu olarak taraflar, sözlesmeden dogan tüm yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadir. Esasinda gerek Dairemizin gerek Yargitay'in köklesmis içtihatlarinda da bu husus defalarca vurgulanmistir. Bunun gibi taraflarin tek tarafli olarak sözlesmeyi feshetme haklari da hukukumuzda yer almis olup, davacinin bu yönde bir talebi de olmamistir. Öte yandan hakimin sözlesmeye müdahalesi ise bazi hallerde kabul edilmektedir. Örnegin asiri ifa güçlügü yönünde getirilen düzenleme (6098 sayili TBK'nin 138. maddesi) ile hakimin sözlesmeye müdahalesi öngörülmektedir. Esasen TBK' yürürlüge girmeden önce de Yargitay sözlesmenin uyarlanmasini bazi kosullarda kabul etmekte idi. Özellikle yabanci para borçlarinda dövizin hizla artmasi halinde uyarlama davalarinin kimi zaman kabul edildigi bilinmektedir. Yine, iltihaki sözlesmelerde de, özellikle tüketicilerin korunmasi amaciyla sartlari olustugunda idareyi zorlayici sözlesmelerin kurulmasi kabul edilmektedir. Ne var ki, hem bunlar istisnai haller olup, aslolan taraflarin iradesi ve sözlesme serbestligi ilkesidir hem de dava konusu olayda uyarlama talebi ve sartlari bulunmamaktadir. Bu bilgiler isiginda, davaci basiretli bir tacir gibi davranmakla yükümlü olup, sözlesme sartlarini iyice degerlendirip hesaplayarak sözlesme yapmakla yükümlü oldugu, somut olayda davanin sözlesmenin imzalanmasindan 2 yil sonra açilmis olup, imza asamasinda da herhangi bir itirazi bulunmayip, is yapilip tamamlanma asamasinda ileri sürülen talebinin TMK’nin 2. maddesine aykiri oldugunun kabulü gerektigi degerlendirilerek davanin reddine karar verilmesi gerekirken, davanin kabulü usul ve yasalara aykiri olup, kararin bu nedenlerle bozulmasi uygun bulunmustur.
SONUÇ: Yukarida açiklanan nedenlerle davalinin temyiz itirazlarinin kabulü ile hükmün temyiz eden davali yararina BOZULMASINA, pesin alinan harcin istek halinde temyiz edene iadesine, karara karsi teblig tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabilecegine 14.04.2021 gününde oybirligiyle karar verildi.
legalbank.net