vioft2nnt8|2000BDFC6638|yunusbirbilen|tbl_sayfa|metin|0xfdffa9fd02000000ec05000001000100T.C. YARGITAY 9. HUKUK DAIRESI E. 2022/4623 K. 2022/5403 T. 27.4.2022 FAZLA MESAI ALACAGININ TAHSILI ISTEMI ( Davacinin Haftada 3 Günlük Fiili Çalisma Süresinin 16 Saat Oldugu Kabul Edilerek 33 Saat Fazla Mesai Yaptiginin Tespit Edildigi - Çalisma Süresine Uygun Olacak Sekilde Ara Dinlenme Süresinin Belirlenmesi ve Fazla Mesai Süresinin Buna Göre Hesaplanmasi Gerekirken Davacin Ara Dinlenmesi Olmadan Kesintisiz Çalistiginin Kabulü Hayatin Olagan Akisina Aykiri Olup Karar Bu Yönüyle Eksik Incelemeye Dayali Olup Bozmayi Gerektirdigi ) ARA DINLENMESI ( Fazla Mesai Alacaginin Tahsili Istemi - Isçinin Günlük Is Süresi Içinde Kesintisiz Olarak Hiç Ara Vermeden Çalismasinin Beklenemeyecegi/Çalisma Süresine Uygun Olacak Sekilde Ara Dinlenme Süresinin Belirlenmesi ve Fazla Mesai Süresinin Buna Göre Hesaplanmasi Gerekirken Davacin Ara Dinlenmesi Olmadan Kesintisiz Çalistiginin Kabulünün Hayatin Olagan Akisina Aykiri Oldugu ) TANIK BEYANI ( Fazla Çalismanin Ispati Konusunda Tanik Beyanlari Esas Alinarak Dinlenen Davaci Taniklarinin Davaci ile Tüm Çalisma Döneminde Birlikte Çalismadiklarinin Anlasildigi - Tanigin Çalisma Düzenine Iliskin Bilgisinin Isyerinde Çalistigi Süre ile Sinirli Oldugu /Davaci Taniklarinin SGK Kayitlarina Göre Davali Isyerinde Davaci ile Çalistiklari Sürenin Belirlenmesi ve Belirlenen Süreler Için Fazla Çalismanin Ispatlandiginin Kabul Edilmesi Gerekip Bu Husus Gözetilmeden Yapilan Hesaplamaya Itibar Edilmesinin Bozmayi Gerektirdigi ) 4857/m.68 ÖZET : Dava, fazla mesai alacaginin tahsili istemine iliskindir. Hükme esas alinan bilirkisi raporunda davacinin 1 Mayis 30 Ekim tarihleri arasindaki dönemde, haftada 3 günlük fiili çalisma süresinin 16 saat oldugu kabul edilerek 33 saat fazla mesai yaptigi tespit edilmistir. Çalisma süresine uygun olacak sekilde ara dinlenme süresinin belirlenmesi ve fazla mesai süresinin buna göre hesaplanmasi gerekirken, davacin ara dinlenmesi olmadan kesintisiz çalistiginin kabulü hayatin olagan akisina aykiri olup, karar bu yönü ile eksik incelemeye dayalidir. Diger taraftan, fazla çalismanin ispati konusunda davaci tanik beyanlari esas alinmis olmakla birlikte, dosya içeriginden dinlenen davaci taniklarinin, davaci ile tüm çalisma döneminde birlikte çalismadiklari anlasilmaktadir. Tanigin çalisma düzenine iliskin bilgisinin isyerinde çalistigi süre ile sinirli oldugu hususu göz ardi edilmemelidir. Bir diger deyisle, her bir tanik açisindan davali isverende çalismadiklari ve dolayisi ile davacinin çalisma seklini bilemeyecegi dönem için beyani esas alinmamalidir. Hal böyle olunca davaci taniklarinin Sosyal Güvenlik Kurumu kayitlarina göre davali isyerinde davaci ile çalistiklari süre belirlenmeli ve belirlenen bu süreler için fazla çalismanin ispatlandigi kabul edilmelidir. Bu husus gözetilmeden yapilan hesaplamaya itibar edilmesi bozmayi gerektirmistir. DAVA : Taraflar arasinda görülen dava sonucunda verilen kararin, temyizen incelenmesi davali vekili tarafindan istenilmekle, temyiz talebinin süresinde oldugu anlasildi. Dava dosyasi için Tetkik Hakimi tarafindan düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, geregi konusulup düsünüldü: KARAR : Davaci Isteminin Özeti: Davaci vekili, müvekkili davacinin davali is yerinde yiyecek içecek bölümünde asistan servis müdürü olarak 21.03.2008-05.09.2012 tarihleri arasinda araliksiz olarak çalistigini, fazla mesailerinin ödenmesi konusunda davaliya ihtarname tebligine ragmen ödeme yapilmadigini ve isine son verildigini ileri sürerek fazla mesai alacaginin davalidan tahsiline karar verilmesini talep etmistir. Davaci Cevabinin Özeti: Davali vekili, dava konusu yapilan fazla çalisma alacaginin zamanasimina ugradigini, davacinin ise giris tarihinin 23.09.2008 oldugunu, sürekli olarak 16 saat çalistigi iddiasinin dogru olmayip genel olarak 09.00-17.00 saatleri arasinda çalistigini, arizi olarak yaptigi fazla çalisma karsiliklarinin ise ücret olarak kendisine ödendigini belirterek davanin reddine karar verilmesi gerektigini savunmustur. Mahkeme Kararinin Özeti: Mahkemece davanin kabulü hakkinda verilen 16.04.2015 tarihli ilk karar, taraf vekillerinin temyiz basvurusu üzerine Yargitay (Kapatilan) 22. Hukuk Dairesinin 03.07.2018 gün 2018/9821 Esas, 2018/16616 Karar sayili kararinda yazili gerekçelerle bozulmus, mahkemece bozma ilamina uyularak yapilan yargilama sonucunda toplanan deliller ve bilirkisi raporuna dayanilarak davanin kismen kabulüne karar verilmistir. Temyiz Basvurusu: Karar davali vekili tarafindan temyiz edilmistir. Gerekçe: 1-)Dosyadaki yazilara toplanan delillerle kararin dayandigi kanuni gerektirici sebeplere göre, davalinin asagidaki bentlerin kapsami disinda kalan temyiz itirazlari yerinde degildir. 2-)Isçiye, isyerinde çalistigi sirada fazla mesai yapip yapmadigi, ara dinlenmesi verilip verilmedigi ve süresi konularinda taraflar arasinda uyusmazlik bulunmaktadir. Isçinin günlük is süresi içinde kesintisiz olarak hiç ara vermeden çalismasi beklenemez. Gün içinde isçinin yemek, çay, sigara gibi ihtiyaçlar sebebiyle ya da dinlenmek için belli bir zamana ihtiyaci vardir. Ara dinlenme 4857 Sayili Is Kanunu'nun 68 inci maddesinde düzenlenmistir. Anilan hükümde ara dinlenme süresi, günlük çalisma süresine göre kademeli bir sekilde belirlenmistir. Buna göre dört saat veya daha kisa süreli günlük çalismalarda ara dinlenmesi en az onbes dakika, dört saatten fazla ve yedibuçuk saatten az çalismalar için en az yarim saat ve günlük yedibuçuk saati asan çalismalar bakimindan ise en az bir saat ara dinlenmesi verilmelidir. Uygulamada yedibuçuk saatlik çalisma süresinin çok fazla asildigi günlük çalisma sürelerine de rastlanilmaktadir. Is Kanunu'nun 63 üncü maddesi hükmüne göre, günlük çalisma süresi onbir saati asamayacagindan, 68 inci maddenin belirledigi yedibuçuk saati asan çalismalar yönünden en az bir saatlik ara dinlenmesi süresinin, günlük en çok onbir saate kadar olan çalismalarla ilgili oldugu kabul edilmelidir. Baska bir anlatimla, günde onbir saate kadar olan (on bir saat dahil) çalismalar için ara dinlenmesi en az bir saat, onbir saatten fazla çalismalarda ise en az birbuçuk saat olarak verilmelidir. Isçi, ara dinlenme saatinde tamamen serbesttir. Bu süreyi isyeri içinde ya da disinda geçirebilir. Isyerinde geçirmesi ve bu süre içinde çalismaya devam etmesi durumunda ara dinlenmesi verilmemis sayilir. Ancak isçi isyerinde kalsa bile, ara dinlenmesi süresini serbestçe kullanabilir, bu süre içinde çalismaya zorlanamaz. Ara dinlenmesi için ücret ödenmesi gerekmez. Ancak, bu süre isçiye dinlenme zamani olarak taninmamissa, isçinin normal ücretinin ödenmesi gerekir. Bu sürenin haftalik 45 saati asan kismini olusturmasi halinde ise zamli ücret ödenmelidir. Ara dinlenme süreleri kural olarak araliksiz olarak kullandirilir. Ara dinlenmesinin kullandirilmasi zorunlu ise de, bunun kullanilacagi zamani belirlemek isverenin yönetim hakkiyla ilgilidir. Isçilerin tamami ayni anda ara dinlenme zamanini kullanilabilecegi gibi, belli bir plan dahilinde sirayla kullanmalari da mümkündür. Ancak ara dinlenme süresinin, ise, ara dinlenme süresi kadar geç baslama veya ayni süreyle erken birakma seklinde kullandirilmasi dogru olmaz. Ara dinlenme süresinin günlük çalisma içinde belli bir zamanda amaca uygun sekilde kullandirilmasi gerekir (Yargitay 9.HD. 17.11.2008 gün 2007/35281 E, 2008/30985 K.). Somut olayda; hükme esas alinan bilirkisi raporunda davacinin 1 Mayis 30 Ekim tarihleri arasindaki dönemde, haftada 3 günlük fiili çalisma süresinin 16 saat oldugu kabul edilerek 33 saat fazla mesai yaptigi tespit edilmistir. Ne var ki, yukarida belirtilen esaslara göre kabul edilen çalisma süresine uygun olacak sekilde ara dinlenme süresinin belirlenmesi ve fazla mesai süresinin buna göre hesaplanmasi gerekirken, davacin ara dinlenmesi olmadan kesintisiz çalistiginin kabulü hayatin olagan akisina aykiri olup, karar bu yönü ile eksik incelemeye dayalidir. Diger taraftan, fazla çalismanin ispati konusunda davaci tanik beyanlari esas alinmis olmakla birlikte, dosya içeriginden dinlenen davaci taniklarinin, davaci ile tüm çalisma döneminde birlikte çalismadiklari anlasilmaktadir. Tanigin çalisma düzenine iliskin bilgisinin isyerinde çalistigi süre ile sinirli oldugu hususu göz ardi edilmemelidir. Bir diger deyisle, her bir tanik açisindan davali isverende çalismadiklari ve dolayisi ile davacinin çalisma seklini bilemeyecegi dönem için beyani esas alinmamalidir. Hal böyle olunca davaci taniklarinin Sosyal Güvenlik Kurumu kayitlarina göre davali isyerinde davaci ile çalistiklari süre belirlenmeli ve belirlenen bu süreler için fazla çalismanin ispatlandigi kabul edilmelidir. Bu husus gözetilmeden yapilan hesaplamaya itibar edilmesi bozmayi gerektirmistir. SONUÇ : Temyiz olunan kararin, yukarida yazili sebeplerden dolayi BOZULMASINA, pesin alinan temyiz harcinin istek halinde ilgiliye iadesine, 27.04.2022 tarihinde oybirligi ile karar verildi. hukukihaber.net
T.C. YARGITAY 9. HUKUK DAIRESI E. 2022/4623 K. 2022/5403 T. 27.4.2022
FAZLA MESAI ALACAGININ TAHSILI ISTEMI ( Davacinin Haftada 3 Günlük Fiili Çalisma Süresinin 16 Saat Oldugu Kabul Edilerek 33 Saat Fazla Mesai Yaptiginin Tespit Edildigi - Çalisma Süresine Uygun Olacak Sekilde Ara Dinlenme Süresinin Belirlenmesi ve Fazla Mesai Süresinin Buna Göre Hesaplanmasi Gerekirken Davacin Ara Dinlenmesi Olmadan Kesintisiz Çalistiginin Kabulü Hayatin Olagan Akisina Aykiri Olup Karar Bu Yönüyle Eksik Incelemeye Dayali Olup Bozmayi Gerektirdigi )
ARA DINLENMESI ( Fazla Mesai Alacaginin Tahsili Istemi - Isçinin Günlük Is Süresi Içinde Kesintisiz Olarak Hiç Ara Vermeden Çalismasinin Beklenemeyecegi/Çalisma Süresine Uygun Olacak Sekilde Ara Dinlenme Süresinin Belirlenmesi ve Fazla Mesai Süresinin Buna Göre Hesaplanmasi Gerekirken Davacin Ara Dinlenmesi Olmadan Kesintisiz Çalistiginin Kabulünün Hayatin Olagan Akisina Aykiri Oldugu )
TANIK BEYANI ( Fazla Çalismanin Ispati Konusunda Tanik Beyanlari Esas Alinarak Dinlenen Davaci Taniklarinin Davaci ile Tüm Çalisma Döneminde Birlikte Çalismadiklarinin Anlasildigi - Tanigin Çalisma Düzenine Iliskin Bilgisinin Isyerinde Çalistigi Süre ile Sinirli Oldugu /Davaci Taniklarinin SGK Kayitlarina Göre Davali Isyerinde Davaci ile Çalistiklari Sürenin Belirlenmesi ve Belirlenen Süreler Için Fazla Çalismanin Ispatlandiginin Kabul Edilmesi Gerekip Bu Husus Gözetilmeden Yapilan Hesaplamaya Itibar Edilmesinin Bozmayi Gerektirdigi )
4857/m.68
ÖZET : Dava, fazla mesai alacaginin tahsili istemine iliskindir.
Hükme esas alinan bilirkisi raporunda davacinin 1 Mayis 30 Ekim tarihleri arasindaki dönemde, haftada 3 günlük fiili çalisma süresinin 16 saat oldugu kabul edilerek 33 saat fazla mesai yaptigi tespit edilmistir. Çalisma süresine uygun olacak sekilde ara dinlenme süresinin belirlenmesi ve fazla mesai süresinin buna göre hesaplanmasi gerekirken, davacin ara dinlenmesi olmadan kesintisiz çalistiginin kabulü hayatin olagan akisina aykiri olup, karar bu yönü ile eksik incelemeye dayalidir.
Diger taraftan, fazla çalismanin ispati konusunda davaci tanik beyanlari esas alinmis olmakla birlikte, dosya içeriginden dinlenen davaci taniklarinin, davaci ile tüm çalisma döneminde birlikte çalismadiklari anlasilmaktadir. Tanigin çalisma düzenine iliskin bilgisinin isyerinde çalistigi süre ile sinirli oldugu hususu göz ardi edilmemelidir. Bir diger deyisle, her bir tanik açisindan davali isverende çalismadiklari ve dolayisi ile davacinin çalisma seklini bilemeyecegi dönem için beyani esas alinmamalidir. Hal böyle olunca davaci taniklarinin Sosyal Güvenlik Kurumu kayitlarina göre davali isyerinde davaci ile çalistiklari süre belirlenmeli ve belirlenen bu süreler için fazla çalismanin ispatlandigi kabul edilmelidir. Bu husus gözetilmeden yapilan hesaplamaya itibar edilmesi bozmayi gerektirmistir.
DAVA : Taraflar arasinda görülen dava sonucunda verilen kararin, temyizen incelenmesi davali vekili tarafindan istenilmekle, temyiz talebinin süresinde oldugu anlasildi. Dava dosyasi için Tetkik Hakimi tarafindan düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, geregi konusulup düsünüldü:
KARAR : Davaci Isteminin Özeti:
Davaci vekili, müvekkili davacinin davali is yerinde yiyecek içecek bölümünde asistan servis müdürü olarak 21.03.2008-05.09.2012 tarihleri arasinda araliksiz olarak çalistigini, fazla mesailerinin ödenmesi konusunda davaliya ihtarname tebligine ragmen ödeme yapilmadigini ve isine son verildigini ileri sürerek fazla mesai alacaginin davalidan tahsiline karar verilmesini talep etmistir.
Davaci Cevabinin Özeti:
Davali vekili, dava konusu yapilan fazla çalisma alacaginin zamanasimina ugradigini, davacinin ise giris tarihinin 23.09.2008 oldugunu, sürekli olarak 16 saat çalistigi iddiasinin dogru olmayip genel olarak 09.00-17.00 saatleri arasinda çalistigini, arizi olarak yaptigi fazla çalisma karsiliklarinin ise ücret olarak kendisine ödendigini belirterek davanin reddine karar verilmesi gerektigini savunmustur.
Mahkeme Kararinin Özeti:
Mahkemece davanin kabulü hakkinda verilen 16.04.2015 tarihli ilk karar, taraf vekillerinin temyiz basvurusu üzerine Yargitay (Kapatilan) 22. Hukuk Dairesinin 03.07.2018 gün 2018/9821 Esas, 2018/16616 Karar sayili kararinda yazili gerekçelerle bozulmus, mahkemece bozma ilamina uyularak yapilan yargilama sonucunda toplanan deliller ve bilirkisi raporuna dayanilarak davanin kismen kabulüne karar verilmistir.
Temyiz Basvurusu:
Karar davali vekili tarafindan temyiz edilmistir.
Gerekçe:
1-)Dosyadaki yazilara toplanan delillerle kararin dayandigi kanuni gerektirici sebeplere göre, davalinin asagidaki bentlerin kapsami disinda kalan temyiz itirazlari yerinde degildir.
2-)Isçiye, isyerinde çalistigi sirada fazla mesai yapip yapmadigi, ara dinlenmesi verilip verilmedigi ve süresi konularinda taraflar arasinda uyusmazlik bulunmaktadir.
Isçinin günlük is süresi içinde kesintisiz olarak hiç ara vermeden çalismasi beklenemez. Gün içinde isçinin yemek, çay, sigara gibi ihtiyaçlar sebebiyle ya da dinlenmek için belli bir zamana ihtiyaci vardir. Ara dinlenme 4857 Sayili Is Kanunu'nun 68 inci maddesinde düzenlenmistir. Anilan hükümde ara dinlenme süresi, günlük çalisma süresine göre kademeli bir sekilde belirlenmistir. Buna göre dört saat veya daha kisa süreli günlük çalismalarda ara dinlenmesi en az onbes dakika, dört saatten fazla ve yedibuçuk saatten az çalismalar için en az yarim saat ve günlük yedibuçuk saati asan çalismalar bakimindan ise en az bir saat ara dinlenmesi verilmelidir. Uygulamada yedibuçuk saatlik çalisma süresinin çok fazla asildigi günlük çalisma sürelerine de rastlanilmaktadir. Is Kanunu'nun 63 üncü maddesi hükmüne göre, günlük çalisma süresi onbir saati asamayacagindan, 68 inci maddenin belirledigi yedibuçuk saati asan çalismalar yönünden en az bir saatlik ara dinlenmesi süresinin, günlük en çok onbir saate kadar olan çalismalarla ilgili oldugu kabul edilmelidir. Baska bir anlatimla, günde onbir saate kadar olan (on bir saat dahil) çalismalar için ara dinlenmesi en az bir saat, onbir saatten fazla çalismalarda ise en az birbuçuk saat olarak verilmelidir.
Isçi, ara dinlenme saatinde tamamen serbesttir. Bu süreyi isyeri içinde ya da disinda geçirebilir. Isyerinde geçirmesi ve bu süre içinde çalismaya devam etmesi durumunda ara dinlenmesi verilmemis sayilir. Ancak isçi isyerinde kalsa bile, ara dinlenmesi süresini serbestçe kullanabilir, bu süre içinde çalismaya zorlanamaz.
Ara dinlenmesi için ücret ödenmesi gerekmez. Ancak, bu süre isçiye dinlenme zamani olarak taninmamissa, isçinin normal ücretinin ödenmesi gerekir. Bu sürenin haftalik 45 saati asan kismini olusturmasi halinde ise zamli ücret ödenmelidir.
Ara dinlenme süreleri kural olarak araliksiz olarak kullandirilir. Ara dinlenmesinin kullandirilmasi zorunlu ise de, bunun kullanilacagi zamani belirlemek isverenin yönetim hakkiyla ilgilidir. Isçilerin tamami ayni anda ara dinlenme zamanini kullanilabilecegi gibi, belli bir plan dahilinde sirayla kullanmalari da mümkündür. Ancak ara dinlenme süresinin, ise, ara dinlenme süresi kadar geç baslama veya ayni süreyle erken birakma seklinde kullandirilmasi dogru olmaz. Ara dinlenme süresinin günlük çalisma içinde belli bir zamanda amaca uygun sekilde kullandirilmasi gerekir (Yargitay 9.HD. 17.11.2008 gün 2007/35281 E, 2008/30985 K.).
Somut olayda; hükme esas alinan bilirkisi raporunda davacinin 1 Mayis 30 Ekim tarihleri arasindaki dönemde, haftada 3 günlük fiili çalisma süresinin 16 saat oldugu kabul edilerek 33 saat fazla mesai yaptigi tespit edilmistir. Ne var ki, yukarida belirtilen esaslara göre kabul edilen çalisma süresine uygun olacak sekilde ara dinlenme süresinin belirlenmesi ve fazla mesai süresinin buna göre hesaplanmasi gerekirken, davacin ara dinlenmesi olmadan kesintisiz çalistiginin kabulü hayatin olagan akisina aykiri olup, karar bu yönü ile eksik incelemeye dayalidir.
SONUÇ :
Temyiz olunan kararin, yukarida yazili sebeplerden dolayi BOZULMASINA, pesin alinan temyiz harcinin istek halinde ilgiliye iadesine, 27.04.2022 tarihinde oybirligi ile karar verildi.
hukukihaber.net