vioft2nnt8|2000BDFC6638|yunusbirbilen|tbl_sayfa|metin|0xfdffa561020000008501000001000500T.C. Yargitay 9. Hukuk Dairesi 2017/797 E., 2020/16600 K. "Içtihat Metni" MAHKEMESI :Is Mahkemesi DAVA TÜRÜ : ALACAK Taraflar arasinda görülen dava sonucunda verilen kararin, temyizen incelenmesi davaci vekili tarafindan istenilmekle, temyiz talebinin süresinde oldugu anlasildi. Dava dosyasi için Tetkik Hakimi tarafindan düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, geregi konusulup düsünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Davaci Isteminin Özeti: Davaci vekili; davacinin davaliya ait isyerinde ... Ili ve Ilçelerinde ilaç ve tibbi tanitim mümessili olarak çalistigini, hafta içi 07.30 da çalismaya baslayip aksam saat 22.00 ye kadar çalistigini, cumartesi günleri de 08.00 den saat 14.00 e kadar çalistigini, fazla çalisma ücretinin ödenmedigini ileri sürerek; alacaginin davalidan tahsiline karar verilmesini istemistir. Davali Cevabinin Özeti: Davali vekili; davacinin mesaisini kendisinin ayarladigini, prim alacagini daha fazla yükseltmek için kendi istegi ile fazla çalismasinin fazla mesai olarak kabul edilemeyecegini, kendisine prim ödendigini ve primlerin olasi fazla mesai alacagindan mahsubu gerektigini savunarak; davanin reddine karar verilmesini talep etmistir. Mahkeme Kararinin Özeti: Mahkemece, fazla mesai ücreti alacaginin reddine karar verilmistir. Temyiz: Karar süresinde davaci vekili tarafindan temyiz edilmistir. Gerekçe: 1- Dosyadaki yazilara, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasina göre davacinin asagidaki bendin kapsami disinda kalan temyiz itirazlari yerinde görülmemistir. 2- Taraflar arasinda, davaci isçinin fazla mesai ücretine hak kazanip kazanmadigi konusunda uyusmazlik bulunmaktadir. Fazla çalisma yaptigini iddia eden isçi bu iddiasini ispatla yükümlüdür. Isçinin imzasini tasiyan bordro sahteligi ispat edilinceye kadar kesin delil niteligindedir. Bir baska anlatimla bordronun sahteligi ileri sürülüp ispatlanmadikça, imzali bordroda görünen fazla çalisma alacaginin ödendigi varsayilir. Fazla çalismanin ispati konusunda is yeri kayitlari, özellikle isyerine giris çikisi gösteren belgeler, is yeri iç yazismalari, delil niteligindedir. Ancak, fazla çalismanin bu tür yazili belgelerle ispatlanamamasi durumunda taraflarin dinletmis olduklari sahit beyanlari ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun disinda herkesçe bilinen genel bazi vakialar da bu noktada gözönüne alinabilir. Isçinin fiilen yaptigi isin niteligi ve yogunluguna göre de fazla çalisma olup olmadigi arastirilmalidir. Imzali ücret bordrolarinda fazla çalisma ücreti ödendigi anlasiliyorsa, isçi tarafindan gerçekte daha fazla çalisma yaptiginin ileri sürülmesi mümkün degildir. Ancak, isçinin fazla çalisma alacaginin daha fazla oldugu yönündeki ihtirazi kaydinin bulunmasi halinde, bordroda görünenden daha fazla çalismanin ispati her türlü delille söz konusu olabilir. Buna karsin, bordrolarin imzali ve ihtirazi kayitsiz olmasi durumunda dahi, isçinin geçerli bir yazili belge ile bordroda yazili olandan daha fazla çalismayi yazili delille ispatlamasi gerekir. Bordrolarda tahakkuk bulunmasina ragmen bordrolarin imzasiz olmasi halinde ise, varsa ilgili dönem banka ve tüm ödeme kayitlari celp edilmeli ve ödendigi tespit edilen miktarlar yapilan hesaplamadan mahsup edilmelidir. Fazla çalismanin yazili delil ya da tanikla ispati imkan dahilindedir. Isyerinde çalisma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan taniklarin anlatimlarina deger verilemez. Fazla çalismanin belirlenmesinde 4857 sayili Is Kanunu'nun 68. maddesi uyarinca ara dinlenme sürelerinin dikkate alinmasi gerekir. Fazla çalisma saat ücreti, normal çalisma saat ücretinin yüzde elli fazlasiyla ödenir (Is K. m.41/2). Isçiye fazla çalisma yaptigi saatler için normal çalisma ücreti ödenmisse, bu halde sadece kalan yüzde elli zamli kismi ödenir. Kanunda öngörülen yüzde elli fazlasiyla ödeme kurali, nispi emredici bir nitelik tasir. Taraflarin bunun altinda bir oran belirlemeleri mümkün degilse de, sözlesmelerle daha yüksek bir oran tespiti olanaklidir. Belirtmek gerekir ki, fazla çalisma ile prim uygulamasi arasinda çalisma süreleri ile dogru orantili olmasi sebebiyle bir bag olsa da, esasen fazla çalisma ile prim ödemesi birbirinden bagimsizdir. Haftalik 45 saati asmayan dönem içindeki çalismalar için de prim elde edilebilmesi mümkün olup, sözü edilen primlerin fazla çalisma ücretinden mahsubu dogru olmaz. Kaldi ki prim, ücretin eki hatta bazen kendisi olabildigi halde, fazla çalisma ücreti genel anlamda ücretten farklidir. Bu iki ödemenin farkli nitelikte oldugu göz önüne alinmadan, isçiye ödenen prim miktarinin fazla çalisma ücreti ile karsilastirilmasi suretiyle sonuca gidilmesi yerinde degildir. Diger taraftan isçiye yapilan prim ödemesinin niteligi, fazla çalisma ücretinin hesabinda önem tasimaktadir. Isçiye, garanti ücrete ilaveten, bahsis, parça basina, satisa, sefer basina ya da kilometreye bagli olarak prim ödemesi usulünün öngörüldügü çalisma biçimlerinde, fazla çalisma ücretinin hesaplamasinda, temel ücretin, garanti ücret kismi ile prim kismi birbirinden ayrilarak; prim üzerinden hesaplanacak fazla çalisma ücretinde sadece zam nispeti üzerinden (0,5 çarpaniyla); garanti ücret üzerinden hesaplanacak fazla çalisma ücreti kisminda ise (1,5 çarpaniyla) hesaplama yapilarak sonuca gidilmelidir. Hedefe veya belli bir kotanin asilmasina bagli prim ödemesi uygulamalarinda ise isçinin fazla çalisma ücreti sabit ücret üzerinden saat ücretinin % 150 fazlasiyla ödenecegi baska bir anlatimla bu tür prim ödemelerinin fazla çalisma ücreti hesabina bir etkisi bulunmadigi kabul edilmektedir. Fazla çalismalarin uzun bir süre için hesaplanmasi ve miktarin yüksek çikmasi halinde Yargitay’ca son yillarda hakkaniyet indirimi yapilmasi gerektigi istikrarli uygulama halini almistir. Ancak fazla çalismanin taktiri delil niteligindeki tanik anlatimlari yerine yazili belgelere ve isveren kayitlarina dayanmasi durumunda böyle bir indirime gidilmemektedir. Davaci, davali isyerinde satis temsilcisi olarak çalistigini fazla mesai alacagi oldugunu iddia ederken, davali isveren, isçiye prim ödemesi yapildigini, kendi mesaisini kendisinin ayarladigini, daha fazla prime hak kazanmak için fala çalismasinin fazla mesai olarak degerlendirilemeyecegini davacinin fazla çalisma ücretine hak kazanmadigini savunmustur. Somut olayda, dosya kapsamindan, davacinin sabit ücret+ kotaya bagli prim usulü ile çalistigi anlasilmaktadir. Mahkemece fazla çalisma yaptiginin davaci tarafça ispat edilemedigi gerekçesiyle talep reddedilmisse de davacinin fazla çalismalarinin daha fazla prim elde etmeye yönelik olarak yapildigi davalinin zimnen kabulündedir. Davaciyla yapilan is sözlesmesi 8. maddesinde çalisma sürelerini isverenin belirleyecegi, 12. maddesinde ise isçinin ziyaret planlarini isverene sunmak ve buna uymak zorunda oldugu düzenlemesi mevcuttur. Davaci delil olarak telefon GPRS kayitlari, isverene sundugu raporlar ve tanik beyanlarina dayanmis, telefon GPRS kayitlari ie raporlamalar birarada degerlendirildiginde fazla çalisma alacaginin ispat edecegini belirtmistir. Davaci taniklari davaciyi programinda belirttigi gün ve saatte görmüs kisiler olup davaci isi geregi pek çok doktor ve eczaci ile gün içinde kisa süreli tanitim ve satis amaçli görüsmektedir. Telefon GPRS kayitlari celbedilmedigi gibi davaci taniklarinin davaciyi kisa süre görmüs oldugundan beyanlarina itibar edilemeyecegi ve davali tanik beyanlarinda davacinin çalisma süresinin 44 saat olup yasal süreyi asmadigi dolayisiyla fazla çalismanin ispat edilemedigi gerekçeleriyle reddi isabetsiz olmustur. Mahkemece davaciya ait delil kisminda bildirilen telefon GPRS kayitlari, araç kayitlari, isverene haftalik sunulan raporlar celbedilerek tüm deliller birlikte degerlendirilerek fazla çalisma alacagi hakkinda hüküm kurulmasi gerekirken eksik inceleme ile yazili gerekçeyle talebin reddi isabetsiz olmustur. SONUÇ: Temyiz olunan kararin yukarida yazili sebepten BOZULMASINA, pesin alinan temyiz harcinin istek halinde ilgiliye iadesine, 24/11/2020 gününde oybirligiyle karar verildi. hukukihaber.net
T.C.
Yargitay
9. Hukuk Dairesi
2017/797 E., 2020/16600 K.
"Içtihat Metni"
MAHKEMESI :Is Mahkemesi DAVA TÜRÜ : ALACAK
Taraflar arasinda görülen dava sonucunda verilen kararin, temyizen incelenmesi davaci vekili tarafindan istenilmekle, temyiz talebinin süresinde oldugu anlasildi. Dava dosyasi için Tetkik Hakimi tarafindan düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, geregi konusulup düsünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davaci Isteminin Özeti:
Davaci vekili; davacinin davaliya ait isyerinde ... Ili ve Ilçelerinde ilaç ve tibbi tanitim mümessili olarak çalistigini, hafta içi 07.30 da çalismaya baslayip aksam saat 22.00 ye kadar çalistigini, cumartesi günleri de 08.00 den saat 14.00 e kadar çalistigini, fazla çalisma ücretinin ödenmedigini ileri sürerek; alacaginin davalidan tahsiline karar verilmesini istemistir.
Davali Cevabinin Özeti:
Davali vekili; davacinin mesaisini kendisinin ayarladigini, prim alacagini daha fazla yükseltmek için kendi istegi ile fazla çalismasinin fazla mesai olarak kabul edilemeyecegini, kendisine prim ödendigini ve primlerin olasi fazla mesai alacagindan mahsubu gerektigini savunarak; davanin reddine karar verilmesini talep etmistir.
Mahkeme Kararinin Özeti:
Mahkemece, fazla mesai ücreti alacaginin reddine karar verilmistir.
Temyiz:
Karar süresinde davaci vekili tarafindan temyiz edilmistir.
Gerekçe:
1- Dosyadaki yazilara, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasina göre davacinin asagidaki bendin kapsami disinda kalan temyiz itirazlari yerinde görülmemistir.
2- Taraflar arasinda, davaci isçinin fazla mesai ücretine hak kazanip kazanmadigi konusunda uyusmazlik bulunmaktadir.
Fazla çalisma yaptigini iddia eden isçi bu iddiasini ispatla yükümlüdür. Isçinin imzasini tasiyan bordro sahteligi ispat edilinceye kadar kesin delil niteligindedir. Bir baska anlatimla bordronun sahteligi ileri sürülüp ispatlanmadikça, imzali bordroda görünen fazla çalisma alacaginin ödendigi varsayilir.
Fazla çalismanin ispati konusunda is yeri kayitlari, özellikle isyerine giris çikisi gösteren belgeler, is yeri iç yazismalari, delil niteligindedir. Ancak, fazla çalismanin bu tür yazili belgelerle ispatlanamamasi durumunda taraflarin dinletmis olduklari sahit beyanlari ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun disinda herkesçe bilinen genel bazi vakialar da bu noktada gözönüne alinabilir. Isçinin fiilen yaptigi isin niteligi ve yogunluguna göre de fazla çalisma olup olmadigi arastirilmalidir.
Imzali ücret bordrolarinda fazla çalisma ücreti ödendigi anlasiliyorsa, isçi tarafindan gerçekte daha fazla çalisma yaptiginin ileri sürülmesi mümkün degildir. Ancak, isçinin fazla çalisma alacaginin daha fazla oldugu yönündeki ihtirazi kaydinin bulunmasi halinde, bordroda görünenden daha fazla çalismanin ispati her türlü delille söz konusu olabilir. Buna karsin, bordrolarin imzali ve ihtirazi kayitsiz olmasi durumunda dahi, isçinin geçerli bir yazili belge ile bordroda yazili olandan daha fazla çalismayi yazili delille ispatlamasi gerekir. Bordrolarda tahakkuk bulunmasina ragmen bordrolarin imzasiz olmasi halinde ise, varsa ilgili dönem banka ve tüm ödeme kayitlari celp edilmeli ve ödendigi tespit edilen miktarlar yapilan hesaplamadan mahsup edilmelidir.
Fazla çalismanin yazili delil ya da tanikla ispati imkan dahilindedir. Isyerinde çalisma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan taniklarin anlatimlarina deger verilemez.
Fazla çalismanin belirlenmesinde 4857 sayili Is Kanunu'nun 68. maddesi uyarinca ara dinlenme sürelerinin dikkate alinmasi gerekir.
Fazla çalisma saat ücreti, normal çalisma saat ücretinin yüzde elli fazlasiyla ödenir (Is K. m.41/2). Isçiye fazla çalisma yaptigi saatler için normal çalisma ücreti ödenmisse, bu halde sadece kalan yüzde elli zamli kismi ödenir.
Kanunda öngörülen yüzde elli fazlasiyla ödeme kurali, nispi emredici bir nitelik tasir. Taraflarin bunun altinda bir oran belirlemeleri mümkün degilse de, sözlesmelerle daha yüksek bir oran tespiti olanaklidir.
Belirtmek gerekir ki, fazla çalisma ile prim uygulamasi arasinda çalisma süreleri ile dogru orantili olmasi sebebiyle bir bag olsa da, esasen fazla çalisma ile prim ödemesi birbirinden bagimsizdir. Haftalik 45 saati asmayan dönem içindeki çalismalar için de prim elde edilebilmesi mümkün olup, sözü edilen primlerin fazla çalisma ücretinden mahsubu dogru olmaz. Kaldi ki prim, ücretin eki hatta bazen kendisi olabildigi halde, fazla çalisma ücreti genel anlamda ücretten farklidir. Bu iki ödemenin farkli nitelikte oldugu göz önüne alinmadan, isçiye ödenen prim miktarinin fazla çalisma ücreti ile karsilastirilmasi suretiyle sonuca gidilmesi yerinde degildir. Diger taraftan isçiye yapilan prim ödemesinin niteligi, fazla çalisma ücretinin hesabinda önem tasimaktadir.
Isçiye, garanti ücrete ilaveten, bahsis, parça basina, satisa, sefer basina ya da kilometreye bagli olarak prim ödemesi usulünün öngörüldügü çalisma biçimlerinde, fazla çalisma ücretinin hesaplamasinda, temel ücretin, garanti ücret kismi ile prim kismi birbirinden ayrilarak; prim üzerinden hesaplanacak fazla çalisma ücretinde sadece zam nispeti üzerinden (0,5 çarpaniyla); garanti ücret üzerinden hesaplanacak fazla çalisma ücreti kisminda ise (1,5 çarpaniyla) hesaplama yapilarak sonuca gidilmelidir.
Hedefe veya belli bir kotanin asilmasina bagli prim ödemesi uygulamalarinda ise isçinin fazla çalisma ücreti sabit ücret üzerinden saat ücretinin % 150 fazlasiyla ödenecegi baska bir anlatimla bu tür prim ödemelerinin fazla çalisma ücreti hesabina bir etkisi bulunmadigi kabul edilmektedir.
Fazla çalismalarin uzun bir süre için hesaplanmasi ve miktarin yüksek çikmasi halinde Yargitay’ca son yillarda hakkaniyet indirimi yapilmasi gerektigi istikrarli uygulama halini almistir. Ancak fazla çalismanin taktiri delil niteligindeki tanik anlatimlari yerine yazili belgelere ve isveren kayitlarina dayanmasi durumunda böyle bir indirime gidilmemektedir.
Davaci, davali isyerinde satis temsilcisi olarak çalistigini fazla mesai alacagi oldugunu iddia ederken, davali isveren, isçiye prim ödemesi yapildigini, kendi mesaisini kendisinin ayarladigini, daha fazla prime hak kazanmak için fala çalismasinin fazla mesai olarak degerlendirilemeyecegini davacinin fazla çalisma ücretine hak kazanmadigini savunmustur.
Somut olayda, dosya kapsamindan, davacinin sabit ücret+ kotaya bagli prim usulü ile çalistigi anlasilmaktadir. Mahkemece fazla çalisma yaptiginin davaci tarafça ispat edilemedigi gerekçesiyle talep reddedilmisse de davacinin fazla çalismalarinin daha fazla prim elde etmeye yönelik olarak yapildigi davalinin zimnen kabulündedir. Davaciyla yapilan is sözlesmesi 8. maddesinde çalisma sürelerini isverenin belirleyecegi, 12. maddesinde ise isçinin ziyaret planlarini isverene sunmak ve buna uymak zorunda oldugu düzenlemesi mevcuttur. Davaci delil olarak telefon GPRS kayitlari, isverene sundugu raporlar ve tanik beyanlarina dayanmis, telefon GPRS kayitlari ie raporlamalar birarada degerlendirildiginde fazla çalisma alacaginin ispat edecegini belirtmistir. Davaci taniklari davaciyi programinda belirttigi gün ve saatte görmüs kisiler olup davaci isi geregi pek çok doktor ve eczaci ile gün içinde kisa süreli tanitim ve satis amaçli görüsmektedir. Telefon GPRS kayitlari celbedilmedigi gibi davaci taniklarinin davaciyi kisa süre görmüs oldugundan beyanlarina itibar edilemeyecegi ve davali tanik beyanlarinda davacinin çalisma süresinin 44 saat olup yasal süreyi asmadigi dolayisiyla fazla çalismanin ispat edilemedigi gerekçeleriyle reddi isabetsiz olmustur.
Mahkemece davaciya ait delil kisminda bildirilen telefon GPRS kayitlari, araç kayitlari, isverene haftalik sunulan raporlar celbedilerek tüm deliller birlikte degerlendirilerek fazla çalisma alacagi hakkinda hüküm kurulmasi gerekirken eksik inceleme ile yazili gerekçeyle talebin reddi isabetsiz olmustur.
SONUÇ: Temyiz olunan kararin yukarida yazili sebepten BOZULMASINA, pesin alinan temyiz harcinin istek halinde ilgiliye iadesine, 24/11/2020 gününde oybirligiyle karar verildi.
hukukihaber.net