vioft2nnt8|2000BDFC6638|yunusbirbilen|tbl_sayfa|metin|0xfdff819400000000ad01000001000300Is kazasi sonucu sürekli is göremez duruma giren sigortaliya yapilan sosyal sigorta yardimlarinin davali isverenden rücuan tahsili, kontrol kaydi sonucunun beklenilmesi zorunlulugu, zaman asimi süresi, sürekli is görememezlik oranina göre hesaplama, tazminat talebi. YARGITAY 10. HUKUK DAIRESI T. 3.7.2006 E. 2006/3357 K. 2006/10142 • SIGORTA YARDIMLARININ RÜCUAN TAHSILI Sigortali Tarafindan Açilan Maddi Tazminat Davasinda Kesinlesen Hesap Ögeleri Dikkate Alinarak Sürekli Is Göremezlik Oranina Göre Hesap Raporunda Yapilacak Uyarlama Ile Karar Vermek Geregi • KONTROL KAYDI SONUCUNUN BEKLENMESI ZORUNLULUGU Kazanma Gücü Kaybinda Bir Degisiklik Oldugunun Belirlenmesi Halinde Sigortali Tarafindan Açilan Maddi Tazminat Davasinda Kesinlesen Hesap Ögeleri Dikkate Alinmasi Geregi • MESLEKTE KAZANMA GÜCÜ KAYBI Orani Belirlenmeden Eksik Inceleme ve Arastirma Sonucu Hüküm Kurulmasi Usul ve Yasaya Aykiri Oldugu 506/m.26 DAVA ÖZETI : Dava; 03.01.2002 tarihli is kazasi sonucu sürekli is göremez duruma giren sigortaliya yapilan sosyal sigorta yardimlarinin davali isverenden rücuan tahsili istemine iliskin olup, davanin yasal dayanagi 506 sayili Yasanin 26. maddesidir. Dosya içerisinde bulunan gelir baglama kararinda, sigortalida olusan %18 meslekte kazanma gücü kaybi orani bakimindan, 01.04.2005 tarihinde kontrol kaydi bulunmasina, giderek bu durumun gerek rücu alacagina gerekse tavani olusturan miktara dogrudan etkili bulunmasi karsisinda, kontrol sonucu arastirilarak, kazanma gücü kaybinda bir degisiklik oldugunun belirlenmesi halinde, sigortali tarafindan açilan maddi tazminat davasinda kesinlesen hesap ögeleri dikkate alinarak sürekli is göremezlik oranina göre hesap raporunda yapilacak uyarlama ile karar vermek gerekirken, sigortalinin kesinlesen meslekte kazanma gücü kaybi orani belirlenmeden eksik inceleme ve arastirma sonucu yazili oldugu sekilde hüküm kurulmasi, usul ve yasaya aykiri olup, bozma nedenidir. DAVA : Davaci, is kazasi sonucu sürekli is göremezlik durumuna giren sigortaliya baglanan pesin degerli gelirler ile yapilan harcama ve ödemeler nedeniyle ugranilan Kurum zararinin rücuan ödetilmesini istemistir. Mahkeme, ilaminda belirtildigi sekilde istegi hüküm altina almistir. Hükmün, davalilardan B. Çiklet ve Gida San. A.S. Avukati tarafindan temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteginin süresinde oldugu anlasildiktan ve Tetkik Hakimi M. S. tarafindan düzenlenen raporla dosyadaki kagitlar okunduktan sonra isin geregi düsünüldü ve asagidaki karar tespit edildi: KARAR : 1- Dosyadaki yazilara, toplanan delillere ve hükmün dayandigi gerektirici sebeplere göre, sair temyiz itirazlarinin reddi gerekir. 2- Dava; 03.01.2002 tarihli is kazasi sonucu sürekli is göremez duruma giren sigortaliya yapilan sosyal sigorta yardimlarinin davali isverenden rücuan tahsili istemine iliskin olup, davanin yasal dayanagi 506 sayili Yasanin 26. maddesidir. Dosya içerisinde bulunan gelir baglama kararinda, sigortalida olusan % 18 meslekte kazanma gücü kaybi orani bakimindan. 01.04.2005 tarihinde kontrol kaydi bulunmasina, giderek bu durumun, gerek rücu alacagina gerekse tavani olusturan miktara dogrudan etkili bulunmasi karsisinda, kontrol sonucu arastirilarak, kazanma gücü kaybinda bir degisiklik oldugunun belirlenmesi halinde, sigortali tarafindan açilan maddi tazminat davasinda kesinlesen hesap ögeleri dikkate alinarak sürekli is göremezlik oranina göre hesap raporunda yapilacak uyarlama ile karar vermek gerekirken, sigortalinin kesinlesen meslekte kazanma gücü kaybi orani belirlenmeden eksik inceleme ve arastirma sonucu yazili oldugu sekilde hüküm kurulmasi. usul ve yasaya aykiri olup, bozma nedenidir. O halde, davalinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlari kabul edilmeli ve hüküm bozulmalidir. SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarida açiklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcinin istek halinde davalilardan B. Çiklet ve Gida San.A.S.'ye iadesine. 03.07.2006 gününde oybirligiyle karar verildi. ... YARGITAY 21. HUKUK DAIRESI T. 2.4.2002 E. 2002/2339 K. 2002/2758 • MADDI VE MANEVI TAZMINAT Is Kazasi Sonucu Malüliyet Nedeniyle • IS KAZASI SONUCU MALÜLIYET NEDENIYLE TAZMINAT DAVASI Zamanasimi Baslangiç Tarihinin Belirlenmesi • ZAMANASIMI Failin ve Zararin Ögrenildigi Tarihten Baslatilmasi • ZARARIN ÖGRENILDIGI TARIH Zararin Varligi Mahiyeti ve Esasli Unsurlari Hakkinda Bir Dava Açma ve Davanin Gerekçelerini Göstermeye Elverisli Bütün Hal ve Sartlari Ögrenmesi • KONTROL KAYDININ MEVCUT OLMASI Zamanasiminin Ancak Kesin Malüliyetin Belirlendigi Tarihten Baslatilmasi 1475/m.73 506/m.11 818/m.46, 47, 125 DAVA ÖZETI : Zamanasimi failin ve zararin ögrenildigi tarihten baslatilmalidir. Somut olayda zararin ne zaman ögrenildigi önem kazanmaktadir. Zarar görenin zarari ögrenmesi demek, zararin varligi, mahiyeti ve esasli unsurlari hakkinda bir dava açma ve davanin gerekçelerini göstermeye elverisli bütün hal ve sartlari ögrenmis olmasi demektir. Eger zararin genisligini tayin edecek husus, gelismekte olan bir durum ise zaman asimi bu gelisme sona ermedikçe baslayamaz. Zarari ögrenme zararin kesin sekilde belli oldugu tarihtir. Kontrol kaydi mevcut ise zaman asimi ancak kesin malüliyetin belirlendigi tarihten baslatilmalidir. DAVA : Davaci is kazasi sonucu maluliyetinden dogan maddi ve manevi tazminatin ödetilmesine karar verilmesini istemistir. Mahkeme ilaminda belirtildigi sekilde, davanin zaman asimi nedeniyle reddine karar vermistir. Hükmün davaci vekili tarafindan temyiz edilmesi üzerine temyiz isteginin süresinde oldugu anlasildiktan ve Tetkik Hakimi Zehra Ayan tarafindan düzenlenen raporla dosyadaki kagitlar okunduktan sonra isin geregi düsünüldü ve asagidaki karar tesbit edildi. KARAR : Dava, is kazasi sonucu sürekli is göremezlik nedeniyle ugranilan maddi ve manevi zararin giderilmesi istemine iliskindir. Davacinin 7.2.1992 tarihinde geçirmis oldugu is kazasi sonucu malül kaldigi uyusmazlik konusu degildir. Uyusmazlik, bu tür davalarda Borçlar Kanunu'nun 125. maddesi geregince uygulanmakta olan zamanasimi süresinin hangi tarihte baslatilmasi gerektigi noktasinda toplanmaktadir. Mahkemece, usulüne uygun olarak yapilan zaman asimi itirazi yerinde bulunarak davanin reddine karar verilmis ise de bu sonuç usul ve yasaya uygun degildir. Uygulama ve ögretide kabul edildigi üzere, zamanasimi failin ve zararin ögrenildigi tarihten baslatilmalidir. Somut olayda, zararin ne zaman ögrenildigi önem kazanmaktadir. Zarar görenin zarari ögrenmesi demek, zararin varligi, mahiyeti ve esasli unsurlari hakkinda bir dava açma ve davanin gerekçelerine göstermeye elverisli bütün hal sartlari ögrenmis olmasi demektir. Eger zararin genisligini tayin edecek husus, gelismekte olan bir durum ise zaman asimi bu gelisme sona ermedikçe baslayamaz. Zarari ögrenme, zararin kesin sekilde belli oldugu tarihtir. Kontrol kaydi mevcut ise, zamanasimi ancak kesin maluliyetin belirlendigi tarihten baslatilmalidir. Dava konusu olayda, sigortalida SSK Ankara Hastanesinin 19.6.1992 tarihli raporu geregince % 31 oraninda ve SSK Ordu Hastanesi'nin 7.7.1994 tarihli raporu geregince ise %21 oraninda belirlenen meslekte kazanma güç kayip oranlari kontrol kayitlidir. Sigortaliya baglanacak gelir ve hükmedilecek tazminatin miktarini dogrudan etkilememesi nedeniyle isçi de olusacak meslekte kazanma güç kayip oraninin hiçbir duraksamaya yer vermeksizin saptanmasi gerekir. Sigortalinin sürekli is göremezlik orani, SSK Ordu Hastanesi'nin 19.3.1996 tarihli raporu ile %36,2 olarak kesinlesmistir. O halde, sigortalinin ancak sürekli is göremezlik oranindaki kontrol kaydinin kaldirildigi ve sürekli is göremezlik oraninin kesinlestigi 19.3.1996 tarihinde maddi ve manevi tazminatinin belirlenmesine esas olacak zarari ögrendigi kabul edilmeli ve zaman asimi süresinin hesabi bu tarihten itibaren baslatilmalidir. Yargitay HGK'nun 15.11.2000 gün ve 1609-1699 sayili karari da bu yöndedir. Dava, 13.5.2000 tarihinde açildigina göre, yukarida açiklanan ilkeler dogrultusunda borçlar Kanunu'nun 125. maddesinde düzenlenen 10 yillik zamanasimi süresinin de dolmadigi açik-seçiktir. Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksizin yazili sekilde hüküm kurulmasi usul ve yasaya aykiri olup bozma nedenidir. O halde, davacinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlari kabul edilmeli ve hüküm bozulmalidir. SONUÇ : Hükmün yukarida açiklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcinin istek halinde temyiz edene iadesine, 24.4.2003 gününde oybirligiyle karar verildi. ... YARGITAY HUKUK GENEL KURULU T. 23.3.2005 E. 2005/10-129 K. 2005/197 • ISGÖREMEZLIK ORANI Her Zaman Için Itiraz ve Yeniden Kontrol Olanagi ve Degisikliklerin Gelir Baglama Kararlarina Yansitilmasi Zorunlulugu - Itirazda Bulunanin Sifati Yönünden Sinirlamaya Yer Verilmedigi • MALULIYETIN ARTISI Sigortalinin Yükselen % 16 Sürekli Isgöremezlik Orani Gözetilerek Belirlenen Pesin Degerli Gelirlerdeki Artisin Tazmini Istemi - Gerçek Zarar Tavanina Yansitilmasi Olanagi Bulundugu/Kabulü Geregi • GERÇEK ZARAR TAVANI Sigortalinin Yükselen % 16 Sürekli Isgöremezlik Orani Gözetilerek Belirlenen Pesin Degerli Gelirlerdeki Artisin Tazmini Istemi - Kabulü Geregi/Gerçek Zarar Tavanina Yansitilmasi Olanagi Bulundugu • SIGORTALIYA GELIR BAGLAMA KARARLARI Isgöremezlik Orani/Her Zaman Için Itiraz ve Yeniden Kontrol Olanagi ve Degisikliklerin Kararlara Yansitilmasi Zorunlulugu - Itirazda Bulunanin Sifati Yönünden Sinirlamaya Yer Verilmedigi • ITIRAZDA BULUNANIN SIFATI Isgöremezlik Orani/Her Zaman Için Itiraz ve Yeniden Kontrol Olanagi ve Degisikliklerin Gelir Baglama Kararlarina Yansitilmasi Zorunlulugu - Sifat Yönünden Sinirlama Bulunmadigi 506/m.25,26,109 DAVA ÖZETI : 506 sayili Yasa'nin 25 ve 109. maddelerinde sürekli isgöremezlik oranina her zaman için itiraz ve yeniden kontrol olanagi öngörülmüs olup, yapilan inceleme sonucunda ortaya çikan degisikliklerin gelir baglama kararlarina yansitilmasi zorunlulugu öngörülmüs, bu anlamda itirazda bulunan ilgilinin sifati yönünden herhangi bir sinirlamaya yer verilmedigi gibi, yasa kapsaminda güvence altina alinan temel sigortalilik haklarinin gerçege uygun olarak tespiti ve bununla uyumlu hak saglanmasi, yasanin ve Sosyal Hukuk Devletinin gereklerindendir. Siralanan maddi ve hukuki gerekçeler isiginda, ilk rücu davasina iliskin kararin onanmasina yönelik ilamdaki uyari dogrultusunda gerekli hesaplama yapilmaksizin yazili gerekçelerle hüküm kurulmus olmasi usul ve yasaya aykiri olup bozma nedenidir. DAVA : Taraflar arasindaki alacak davasindan dolayi yapilan yargilama sonunda; Kartal 1. Is Mahkemesince davanin kismen kabulüne dair verilen 21.10.2003 gün ve 2002/593-450 sayili kararin incelenmesi davaci vekili tarafindan istenilmesi üzerine, Yargitay 10. Hukuk Dairesinin 13.4.2004 gün ve 2004/2151-3130 sayili ilami ile; ( ... Is kazasi sonucu sürekli isgöremezlik durumuna giren sigortaliya baglanan pesin degerli gelirler ile yapilan harcama ve ödemelerin 506 sayili Yasa'nin 26. maddesi uyarinca tazminine yönelik ilk rücu davasinin yargilamasi sürecinde davalinin sigortalinin meslekte kazanma güç kaybi oranina itirazi üzerine Sosyal Sigortalar Yüksek Saglik Kurulunca sigortalinin sürekli isgöremezlik orani % 16 olarak tespit edilmis, % 15,22 sürekli isgöremezlik orani gözetilerek yapilan gerçek zarar tavani hesabina dayali kabul hükmü, Yargitay 10. Hukuk Dairesince sürekli isgöremezlik oranindaki artisin, ileride açilacak davalarda gerçek zarar tavanina yansitilmasi olanagi bulundugu uyarisina yer verilerek onanmistir. Eldeki davada ise, sigortalinin yükselen % 16 sürekli isgöremezlik orani gözetilerek belirlenen pesin degerli gelirlerdeki artisin tazmini istemi, "maluliyet orani davaci Sosyal Sigortalar Kurumu ve sigortali yönünden % 15,20 olarak kesinlesmistir.Bu maluliyet oranina gerek davaci gerekse sigortali itiraz etmemistir. Davalinin itirazi üzerine maluliyet % 16 olarak saptanmistir. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerine göre itiraz sonucu itiraz edenin itiraz ettiginden daha fazla kusur ile sorumlu tutulmasi söz konusu degildir. Bu nedenle maluliyetin artisinin talep edilmesi söz konusu degildir" gerekçesiyle kismen kabule karar verilmistir. 506 sayili Yasa'nin 25 ve 109. maddelerinde sürekli isgöremezlik oranina her zaman için itiraz ve yeniden kontrol olanagi öngörülmüs olup, yapilan inceleme sonucunda ortaya çikan degisikliklerin gelir baglama kararlarina yansitilmasi zorunlulugu öngörülmüs, bu anlamda itirazda bulunan ilgilinin sifati yönünden herhangi bir sinirlamaya yer verilmedigi gibi, yasa kapsaminda güvence altina alinan temel sigortalilik haklarinin gerçege uygun olarak tespiti ve bununla uyumlu hak saglanmasi, yasanin ve Sosyal Hukuk Devletinin gereklerindendir. Siralanan maddi ve hukuki gerekçeler isiginda, ilk rücu davasina iliskin kararin onanmasina yönelik ilamdaki uyari dogrultusunda gerekli hesaplama yapilmaksizin yazili gerekçelerle hüküm kurulmus olmasi usul ve yasaya aykiri olup bozma nedenidir. O halde, davaci Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz kabul edilmeli ve hüküm bozulmalidir.. Gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapilan yargilama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmistir. Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararinin süresinde temyiz edildigi anlasildiktan ve dosyadaki kagitlar okunduktan sonra geregi görüsüldü: KARAR : Taraflarin karsilikli iddia ve savunmalarina, dosyadaki tutanak ve kanitlara, bozma kararinda açiklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararina uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykiridir. Bu nedenle direnme karari bozulmalidir. SONUÇ : Davaci vekilinin temyiz itirazlarinin kabulü ile, direnme kararinin Özel Daire bozma kararinda gösterilen nedenlerden dolayi H.U.M.K.nun 429. maddesi geregince BOZULMASINA, 23.3.2005 gününde, oybirligi ile karar verildi. ... YARGITAY 10. HUKUK DAIRESI T. 19.2.2002 E. 2001/9096 K. 2002/1318 • RÜCUAN TAZMINAT Is Kazasinda Malül Kalan Sigortali Isçi Için Yapilan Harcamalar Üzerine Ugranilan Kurum Zarari • ISGÖREMEZLIK ORANI Maddi Zarar Hesabina Dogrudan Etkili Olan Oranin Kesinlesip Kesinlesmedigi Arastirilarak Hasil Olacak Sonuca Göre Karar Verilmesi 506/m.11,26 DAVA ÖZETI : Gelir baglama kararinda % 32.30 olarak belirlenen meslekte kazanma güç kaybinin 1.4.2000 tarihinde kontrol kaydinin öngörülmesine ragmen maddi zarar ( Tavan ) hesabina dogrudan etkili bulunan isgöremezlik oraninin kesinlesip kesinlesmedigi arastirilarak hasil olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekir DAVA : Is kazasinda malül kalan sigortali isçi için yapilan harcamalar üzerine ugranilan Kurum zararinin rücuan tahsili davasinin yapilan yargilamasi sonunda; ilamda yazili nedenlerle davanin kabulüne iliskin hükmün süresi içinde temyizden inclenmesi taraflar Avukatinca istenilmesi ve davali Avukatinca da durusma talep edilmesi üzerine, dosya incelenerek, isin durusmaya tabi oldugu anlasilmis ve durusma için 19.2.2002 Sali günü tayin edilerek taraflara çagri kagidi gönderilmisti. Durusma gün davali adina Avukat Hulki Özel ile karsi taraf adina Avukat Yilcan Geylani geldiler. Durusmaya baslanarak, hazir bulunan Avukatlarin sözlü açiklamalari dinlendikten sonra durusmaya son verilerek ayni gün Tetkik Hakimi Ercan Turan tarafindan düzenlenen raporla dosyadaki kâgitlar okunduktan sonra isin geregi düsünüldü ve asagidaki karar tesbit edildi: KARAR : Dava; 10.8.1996 tarihinde meydana gelen is kazasi sonucu sürekli isgöremez duruma giren sigortali isçi B.Gazi Çelik'e baglanan pesin degerli gelirler ile yapilan harcama ve ödemelerin rücuan ödetilmesi istemine iliskin olup, gelir baglama kararinda % 32.30 olarak belirlenen meslekte kazanma güç kaybinin 1.4.2000 tarihinde kontrol kaydinin öngörülmesine ragmen maddi zarar ( Tavan ) hesabina dogrudan etkili bulunan isgöremezlik oraninin kesinlesip kesinlesmedigi arastirilarak hasil olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme sonucu yazili sekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykiri olup bozma nedenidir. O halde, taraflarin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlari kabul edilmeli ve hüküm bozulmalidir. SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarda açiklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcinin istek halinde ilgiliye iadesine, Davaci Avukati yararina takdir edilen 250.000.000 lira durusma avukatlik parasinin davaliya, Davali Avukati yararina takdir edilen 250.000.000 lira durusma Avukatlik parasinin davaciya yükletilmesine, 19.2.2002 gününde oybirligiyle karar verildi. ... YARGITAY 10. HUKUK DAIRESI T. 13.6.2003 E. 2003/3032 K. 2003/4984 • RÜCUAN TAZMINAT DAVASI Is Kazasinda Malul Kalan Sigortali Isçi Için Yapilan Harcamalar Üzerine Ugranilan Kurum Zararinin Rücuan Ödetilmesi Talebi • HUSUMET Isyeri Isvereninin Davalidan Farkli Bir Kisi Oldugunun Tespiti Halinde Davanin Husumetten Reddinin Gerekmesi • ISYERININ DEVRI Yasal Sartlar Gerçeklestirilerek Devir Yapilmasi Halinde Kurum Alacaklarina Karsi Devralan Sirketinde Müteselsilen Sorumlu Olmasi • ISGÖREMEZLIK ORANI Meslekte Kazanma Gücü Kaybi Orani Bakimindan Gelir Baglama Kagidinin Kontrol Kaydi Sonucu Sigortalinin Kesinlesen Sürekli Is Göremezlik Oraninin Belirlenmesinin Gerekmesi • IS KAZASINDAN SORUMLULUK Isyerini Yasal Sartlari Gerçeklestirerek Devreden Sirketin de Isyerinde Meydana Gelen Is Kazasindan 2 Yil Boyunca Sorumlu Tutulmasinin Gerekmesi 506/m.2,4,26 818/m.179 6762/m.451 DAVA ÖZETI : Is kazasinin meydana geldigi tarih itibariyle isyeri isvereni olan ve sigorta olayinin vukuunda bu sifatla %60 kusurlu bulunan N... Yürekli Gen. Ins. A. S'nin sonradan unvan degisikligine ugramadiginin, adi geçen sirketçe isyerinin Borçlar Kanunu madde 179'da öngörülen kosullari içerecek biçimde tüm hak ve borçlari ile birlikte davali I... A. S'ne devredilmediginin ya da davali sirkete devri suretiyle infisah etmediginin yapilacak arastirma sonucu anlasilmasi durumunda ise; Kurumun rücu alacagindan sadece davada taraf olmayan N... Yürekli Gn. Ins. A.S. sorumlu olacagindan, davali I... A.S. hakkindaki is bu dava husumetten reddedilmelidir. DAVA : Davaci, is kazasinda malül kalan sigortali isçi için yapilan harcamalar üzerine ugranilan Kurum zararinin rücuan ödetilmesini istemistir. Mahkeme, ilaminda belirtildigi sekilde istegi hüküm altina almistir. Hükmün, davali Avukati tarafindan temyiz edilmesi üzerine temyiz isteginin süresinde oldugu anlasildiktan ve Tetkik Hakimi Suna Memlük tarafindan düzenlenen raporla dosyadaki kagitlar okunduktan sonra isin geregi düsünüldü ve asagidaki karar tesbit edildi: KARAR : 1-Dava, 19.06.1994 tarihinde meydana gelen is kazasi sonucu sürekli is göremez duruma giren sigortaliya davaci Kurumca yapilan sosyal sigorta yardimlarinin, 506 Sayili Yasanin 26. maddesi kapsaminda davali I... Ins. Tekstil San. Tic. A. S.'nden isveren sifatiyla rücuan tahsili istemine iliskindir. Hükme dayanak kilinan kusur raporunda; zararlandirici sigorta olayinin meydana gelmesinde, isveren sifatiyla davali Anonim Sirket ile davada taraf olmayan N... Yürekli Genel Ins. A. S'ne %60, sigortaliya %40 oraninda kusur verilmistir. 506 Sayili Yasanin 4.maddesi hükmüne göre isveren ayni Yasanin 2.maddesinde belirtilen sigortalilari çalistiran gerçek ya da tüzel kisiler olup, somut olayda; is kazasinin meydana geldigi tarih itibariyle isyeri isvereninin bir baska anlatimla sigortaliyi çalistiranin dava disi N... Yürekli Gen. Ins. A.S. oldugu dosya içeriginde mevcut bilgi ve belgelerden açikça anlasilmaktadir. Hal böyle olunca da, adi geçen; isverenlige atfedilen %60 kusur payinin tamamindan su sifatla sorumludur. Ne ki, davada husumet isveren sifatiyla I... Ins. Tekstil San. Tic. A. S.'ne yöneltilmis olmakla; adi geçen sirketin Kurumun rücu alacagindan sorumlulugunun saptanmasinda; öncelikle her iki sirket arasindaki hukuki iliskinin niteliginin arastirilip irdelenmesi gerekmektedir. Bu yönde; N... Yürekli Gen. Ins. A. S.'nin sonradan ünvan degisikligi ile I... Ins. Tekstil San. Tic. A.S. olmasi halinde; önceki tüzel kisilik, unvan degisikligi disinda hukuki varligini devam ettirdiginden, isverenlige atfedilen %60 kusur payindan davali I... A.S. simdiki gibi sorumlu tutulmalidir. N... Yürekli Gen. Ins. A. S'ne ait isyerinin; is kazasinin vukuundan sonra, Borçlar Kanunu madde 179'da öngörülen yasal kosullari içerecek biçimde tüm hak ve borçlari ile birlikte ayri tüzel kisiligi haiz davali sirkete devredildiginin saptanmasi durumunda ise; davali I... A. S'nin devralan sirket sifatiyla; bu devir keyfiyetini alacakli Sosyal Sigortalar Kurumuna ihbar etmesi yada gazetelerde ilan etmis bulunmasi kosuluyla, Borçlar Kanununun anilan maddesi hükmü kapsaminda, Kurumun rücu alacagindan sorumlu tutulmasi gerekecektir. Bu baglamda, zararlandirici sigorta olayinin vukuunda kusuru olup da, isletmeyi sonradan Kurumun rücu alacagina iliskin borcu da kapsayacak biçimde tüm hak ve borçlari ile birlikte 3.kisiye devreden isveren N... Yürekli Gen. Ins. A. S.'ninde; yine ayni madde kapsaminda devreden sirket olarak, muaccel Kurum alacagi için devir keyfiyetinin ihbar yada ilan tarihinden, sonradan muaccel olacak rücu alacagi içinde muacceliyet tarihinden itibaren 2 yil müddetle devralan sirketle birlikte müteselsil nitelikteki hukuki sorumlulugu devam edecektir. Davada taraf olmayan N... Yürekli Gen. Ins. A. S'nin Türk Ticaret Kanunu madde 451/2 kapsaminda, davali sirkete devri suretiyle infisah etmesi durumunda ise; katilan Anonim Sirket tüm aktif ve pasifiyle devralan sirkete geçeceginden giderek infisah eden sirketin mallari ve borçlari tediye ve temin edilinceye kadar devralan sirketçe idare olunacagindan; bu hukuki statüde de davaci I... A. S., devralan sirket sifatiyla Kurumun rücu alacagindan sorumlu olacaktir. Is kazasinin meydana geldigi tarih itibariyle isyeri isvereni olan ve sigorta olayinin vukuunda bu sifatla %60 kusurlu bulunan N... Yürekli Gen. Ins. A. S'nin sonradan unvan degisikligine ugramadiginin, adi geçen sirketçe isyerinin Borçlar Kanunu madde 179'da öngörülen kosullari içerecek biçimde tüm hak ve borçlari ile birlikte davali I... A. S'ne devredilmediginin ya da davali sirkete devri suretiyle infisah etmediginin yapilacak arastirma sonucu anlasilmasi durumunda ise; Kurumun rücu alacagindan sadece davada taraf olmayan N... Yürekli Gn. Ins. A.S. sorumlu olacagindan, davali I... A.S. hakkindaki is bu dava husumetten reddedilmelidir. 3-Kabule göre de; is kazasi sonucu sigortalida olusan %38 meslekte kazanma gücü kaybi orani bakimindan gelir baglama kagidinin bu hususun gerekmesi giderek bu hususun gerek rücu alacagi miktarina ( iç tavana ) gerekse dis tavana dogrudan etkili bulunmasi itibariyle is bu kontrol kaydi sonucu giderek sigortalinin kesinlesen sürekli is göremezlik orani arastirilip saptanmalidir. Mahkemece, açiklanan maddi ve hukuki esaslar gözetilmeksizin eksik arastirma, inceleme ve yanilgili degerlendirme sonucu yazili biçimde hüküm kurulmasi usule ve yasaya aykiri olup, bozma nedenidir. O halde, davali sirketin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlari kabul edilmeli ve hüküm bozulmalidir. SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarida açiklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcinin istek halinde ilgiliye iadesine, 13.06.2003 gününde oybirligiyle karar verildi. ... YARGITAY 10. HUKUK DAIRESI T. 13.4.2004 E. 2004/2151 K. 2004/3130 • RÜCUAN TAZMINAT DAVASI Is Kazasi Sonucu Sürekli Is Göremezlik Durumuna Giren Sigortaliya Baglanan Pesin Degerli Gelirlerle Yapilan Harcama ve Ödemeler Nedeniyle Ugranilan Zarar Istemi • SÜREKLI ISGÖREMEZLIK ORANI 506 Sayili Yasada Sürekli Isgöremezlik Oranina Her Zaman için Itiraz ve Yeniden Kontrol Olanigi Öngörülmesi • SOSYAL HUKUK DEVLETI Yasa Kapsaminda Güvence Altina Alinan Temel Sigortalilik Haklarinin Gerçege Uygun Olarak Tespiti ve Bununla Uyumlu Hak Saglanmasinin Bu Ilkenin Gereklerinden Olmasi • ISGÖREMEZLIK ORANINDA DEGISIKLIK OLMASI Bu Oran Her Zaman için Itiraz ve Yeniden Kontrol Olanagi Öngörüldügünden Ortaya Çikan Degisikliklerin Gelir Baglama Kararlarina Yansitilmasi 506/m.25,26,109 DAVA ÖZETI : 506 sayili Yasa'nin 25. ve 109. maddelerinde sürekli isgöremezlik oranina her zaman için itiraz ve yeniden kontrol olanagi öngörülmüs olup, yapilan inceleme sonucunda ortaya çikan degisikliklerin gelir baglama kararlarina yansitilmasi zorunlulugu öngörülmüs, bu anlamda itirazda bulunan ilgilinin sifati yönünden herhangi bir sinirlamaya yer verilmedigi gibi, yasa kapsaminda güvence altina alinan temel sigortalilik haklarinin gerçege uygun olarak tespiti ve bununla uyumlu hak saglanmasi, yasanin ve Sosyal Hukuk Devletinin gereklerindendir. DAVA : Davaci, is kazasi sonucu sürekli is göremezlik durumuna giren sigortaliya baglanan pesin degerli gelirler ile yapilan harcama ve ödemeler nedeniyle ugranilan Kurum zararinin rücuan ödetilmesini istemistir. Mahkeme, ilaminda belirtildigi sekilde istegi kismen hüküm altina almistir. Hükmün, davaci Avukati tarafindan temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteginin süresinde oldugu anlasildiktan ve Tetkik Hakimi Ercan Turan tarafindan düzenlenen raporla dosyadaki kagitlar okunduktan sonra isin geregi düsünüldü ve asagidaki karar tespit edildi: KARAR : Is kazasi sonucu sürekli isgöremezlik durumuna giren sigortaliya baglanan pesin degerli gelirler ile yapilan harcama ve ödemelerin 506 sayili Yasa'nin 26. maddesi uyarinca tazminine yönelik ilk rücu davasinin yargilamasi sürecinde davalinin sigortalinin meslekte kazanma güç kaybi oranina itirazi üzerine Sosyal Sigortalar Yüksek Saglik Kurulunca sigortalinin sürekli isgöremezlik orani %16 olarak tespit edilmis, %15,22 sürekli isgöremezlik orani gözetilerek yapilan gerçek zarar tavani hesabina dayali kabul hükmü, Yargitay 10. Hukuk Dairesince sürekli isgöremezlik oranindaki artisin, ileride açilacak davalarda gerçek zarar tavanina yansitilmasi olanagi bulundugu uyarisina yer verilerek onanmistir. Eldeki davada ise, sigortalinin yükselen %16 sürekli isgöremezlik orani gözetilerek belirlenen pesin degerli gelirlerdeki artisin tazmini istemi, "malûliyet orani davaci Sosyal Sigortalar Kurumu ve sigortali yönünden %15,20 olarak kesinlesmistir. Bu malûliyet oranina gerek davaci gerekse sigortali itiraz etmemistir. Davalinin itirazi üzerine malûliyet %16 olarak saptanmistir. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerine göre itiraz sonucu itiraz edenin itiraz ettiginden daha fazla kusur ile sorumlu tutulmasi söz konusu degildir. Bu nedenle malûliyetin artisinin talep edilmesi söz konusu degildir" gerekçesiyle kismen kabule karar verilmistir. 506 sayili Yasa'nin 25. ve 109. maddelerinde sürekli isgöremezlik oranina her zaman için itiraz ve yeniden kontrol olanagi öngörülmüs olup, yapilan inceleme sonucunda ortaya çikan degisikliklerin gelir baglama kararlarina yansitilmasi zorunlulugu öngörülmüs, bu anlamda itirazda bulunan ilgilinin sifati yönünden herhangi bir sinirlamaya yer verilmedigi gibi, yasa kapsaminda güvence altina alinan temel sigortalilik haklarinin gerçege uygun olarak tespiti ve bununla uyumlu hak saglanmasi, yasanin ve Sosyal Hukuk Devletinin gereklerindendir. Siralanan maddi ve hukuki gerekçeler isiginda, ilk rücu davasina iliskin kararin onanmasina yönelik ilamdaki uyari dogrultusunda gerekli hesaplama yapilmaksizin yazili gerekçelerle hüküm kurulmus olmasi usul ve yasaya aykiri olup bozma nedenidir. O halde, davaci Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlari kabul edilmeli ve hüküm bozulmalidir. SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarida açiklanan nedenlerle BOZULMASINA, 13.04.2004 gününde oybirligiyle karar verildi.
YARGITAY 10. HUKUK DAIRESI
T. 3.7.2006 E. 2006/3357 K. 2006/10142
Sigortali Tarafindan Açilan Maddi Tazminat Davasinda Kesinlesen Hesap Ögeleri Dikkate Alinarak Sürekli Is Göremezlik Oranina Göre Hesap Raporunda Yapilacak Uyarlama Ile Karar Vermek Geregi
• KONTROL KAYDI SONUCUNUN BEKLENMESI ZORUNLULUGU
Kazanma Gücü Kaybinda Bir Degisiklik Oldugunun Belirlenmesi Halinde Sigortali Tarafindan Açilan Maddi Tazminat Davasinda Kesinlesen Hesap Ögeleri Dikkate Alinmasi Geregi
Orani Belirlenmeden Eksik Inceleme ve Arastirma Sonucu Hüküm Kurulmasi Usul ve Yasaya Aykiri Oldugu 506/m.26
DAVA ÖZETI : Dava; 03.01.2002 tarihli is kazasi sonucu sürekli is göremez duruma giren sigortaliya yapilan sosyal sigorta yardimlarinin davali isverenden rücuan tahsili istemine iliskin olup, davanin yasal dayanagi 506 sayili Yasanin 26. maddesidir. Dosya içerisinde bulunan gelir baglama kararinda, sigortalida olusan %18 meslekte kazanma gücü kaybi orani bakimindan, 01.04.2005 tarihinde kontrol kaydi bulunmasina, giderek bu durumun gerek rücu alacagina gerekse tavani olusturan miktara dogrudan etkili bulunmasi karsisinda, kontrol sonucu arastirilarak, kazanma gücü kaybinda bir degisiklik oldugunun belirlenmesi halinde, sigortali tarafindan açilan maddi tazminat davasinda kesinlesen hesap ögeleri dikkate alinarak sürekli is göremezlik oranina göre hesap raporunda yapilacak uyarlama ile karar vermek gerekirken, sigortalinin kesinlesen meslekte kazanma gücü kaybi orani belirlenmeden eksik inceleme ve arastirma sonucu yazili oldugu sekilde hüküm kurulmasi, usul ve yasaya aykiri olup, bozma nedenidir.
DAVA : Davaci, is kazasi sonucu sürekli is göremezlik durumuna giren sigortaliya baglanan pesin degerli gelirler ile yapilan harcama ve ödemeler nedeniyle ugranilan Kurum zararinin rücuan ödetilmesini istemistir.
Mahkeme, ilaminda belirtildigi sekilde istegi hüküm altina almistir. Hükmün, davalilardan B. Çiklet ve Gida San. A.S. Avukati tarafindan temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteginin süresinde oldugu anlasildiktan ve Tetkik Hakimi M. S. tarafindan düzenlenen raporla dosyadaki kagitlar okunduktan sonra isin geregi düsünüldü ve asagidaki karar tespit edildi:
KARAR : 1- Dosyadaki yazilara, toplanan delillere ve hükmün dayandigi gerektirici sebeplere göre, sair temyiz itirazlarinin reddi gerekir.
2- Dava; 03.01.2002 tarihli is kazasi sonucu sürekli is göremez duruma giren sigortaliya yapilan sosyal sigorta yardimlarinin davali isverenden rücuan tahsili istemine iliskin olup, davanin yasal dayanagi 506 sayili Yasanin 26. maddesidir.
Dosya içerisinde bulunan gelir baglama kararinda, sigortalida olusan % 18 meslekte kazanma gücü kaybi orani bakimindan. 01.04.2005 tarihinde kontrol kaydi bulunmasina, giderek bu durumun, gerek rücu alacagina gerekse tavani olusturan miktara dogrudan etkili bulunmasi karsisinda, kontrol sonucu arastirilarak, kazanma gücü kaybinda bir degisiklik oldugunun belirlenmesi halinde, sigortali tarafindan açilan maddi tazminat davasinda kesinlesen hesap ögeleri dikkate alinarak sürekli is göremezlik oranina göre hesap raporunda yapilacak uyarlama ile karar vermek gerekirken, sigortalinin kesinlesen meslekte kazanma gücü kaybi orani belirlenmeden eksik inceleme ve arastirma sonucu yazili oldugu sekilde hüküm kurulmasi. usul ve yasaya aykiri olup, bozma nedenidir.
O halde, davalinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlari kabul edilmeli ve hüküm bozulmalidir.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarida açiklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcinin istek halinde davalilardan B. Çiklet ve Gida San.A.S.'ye iadesine. 03.07.2006 gününde oybirligiyle karar verildi.
...
YARGITAY 21. HUKUK DAIRESI
T. 2.4.2002 E. 2002/2339 K. 2002/2758
• MADDI VE MANEVI TAZMINAT
Is Kazasi Sonucu Malüliyet Nedeniyle
Zamanasimi Baslangiç Tarihinin Belirlenmesi
• ZAMANASIMI
Failin ve Zararin Ögrenildigi Tarihten Baslatilmasi
• ZARARIN ÖGRENILDIGI TARIH
Zararin Varligi Mahiyeti ve Esasli Unsurlari Hakkinda Bir Dava Açma ve Davanin Gerekçelerini Göstermeye Elverisli Bütün Hal ve Sartlari Ögrenmesi
• KONTROL KAYDININ MEVCUT OLMASI
Zamanasiminin Ancak Kesin Malüliyetin Belirlendigi Tarihten Baslatilmasi 1475/m.73 506/m.11 818/m.46, 47, 125
DAVA ÖZETI : Zamanasimi failin ve zararin ögrenildigi tarihten baslatilmalidir. Somut olayda zararin ne zaman ögrenildigi önem kazanmaktadir. Zarar görenin zarari ögrenmesi demek, zararin varligi, mahiyeti ve esasli unsurlari hakkinda bir dava açma ve davanin gerekçelerini göstermeye elverisli bütün hal ve sartlari ögrenmis olmasi demektir. Eger zararin genisligini tayin edecek husus, gelismekte olan bir durum ise zaman asimi bu gelisme sona ermedikçe baslayamaz. Zarari ögrenme zararin kesin sekilde belli oldugu tarihtir. Kontrol kaydi mevcut ise zaman asimi ancak kesin malüliyetin belirlendigi tarihten baslatilmalidir.
DAVA : Davaci is kazasi sonucu maluliyetinden dogan maddi ve manevi tazminatin ödetilmesine karar verilmesini istemistir. Mahkeme ilaminda belirtildigi sekilde, davanin zaman asimi nedeniyle reddine karar vermistir.
Hükmün davaci vekili tarafindan temyiz edilmesi üzerine temyiz isteginin süresinde oldugu anlasildiktan ve Tetkik Hakimi Zehra Ayan tarafindan düzenlenen raporla dosyadaki kagitlar okunduktan sonra isin geregi düsünüldü ve asagidaki karar tesbit edildi.
KARAR : Dava, is kazasi sonucu sürekli is göremezlik nedeniyle ugranilan maddi ve manevi zararin giderilmesi istemine iliskindir. Davacinin 7.2.1992 tarihinde geçirmis oldugu is kazasi sonucu malül kaldigi uyusmazlik konusu degildir. Uyusmazlik, bu tür davalarda Borçlar Kanunu'nun 125. maddesi geregince uygulanmakta olan zamanasimi süresinin hangi tarihte baslatilmasi gerektigi noktasinda toplanmaktadir. Mahkemece, usulüne uygun olarak yapilan zaman asimi itirazi yerinde bulunarak davanin reddine karar verilmis ise de bu sonuç usul ve yasaya uygun degildir.
Uygulama ve ögretide kabul edildigi üzere, zamanasimi failin ve zararin ögrenildigi tarihten baslatilmalidir. Somut olayda, zararin ne zaman ögrenildigi önem kazanmaktadir. Zarar görenin zarari ögrenmesi demek, zararin varligi, mahiyeti ve esasli unsurlari hakkinda bir dava açma ve davanin gerekçelerine göstermeye elverisli bütün hal sartlari ögrenmis olmasi demektir. Eger zararin genisligini tayin edecek husus, gelismekte olan bir durum ise zaman asimi bu gelisme sona ermedikçe baslayamaz. Zarari ögrenme, zararin kesin sekilde belli oldugu tarihtir. Kontrol kaydi mevcut ise, zamanasimi ancak kesin maluliyetin belirlendigi tarihten baslatilmalidir.
Dava konusu olayda, sigortalida SSK Ankara Hastanesinin 19.6.1992 tarihli raporu geregince % 31 oraninda ve SSK Ordu Hastanesi'nin 7.7.1994 tarihli raporu geregince ise %21 oraninda belirlenen meslekte kazanma güç kayip oranlari kontrol kayitlidir. Sigortaliya baglanacak gelir ve hükmedilecek tazminatin miktarini dogrudan etkilememesi nedeniyle isçi de olusacak meslekte kazanma güç kayip oraninin hiçbir duraksamaya yer vermeksizin saptanmasi gerekir. Sigortalinin sürekli is göremezlik orani, SSK Ordu Hastanesi'nin 19.3.1996 tarihli raporu ile %36,2 olarak kesinlesmistir. O halde, sigortalinin ancak sürekli is göremezlik oranindaki kontrol kaydinin kaldirildigi ve sürekli is göremezlik oraninin kesinlestigi 19.3.1996 tarihinde maddi ve manevi tazminatinin belirlenmesine esas olacak zarari ögrendigi kabul edilmeli ve zaman asimi süresinin hesabi bu tarihten itibaren baslatilmalidir. Yargitay HGK'nun 15.11.2000 gün ve 1609-1699 sayili karari da bu yöndedir. Dava, 13.5.2000 tarihinde açildigina göre, yukarida açiklanan ilkeler dogrultusunda borçlar Kanunu'nun 125. maddesinde düzenlenen 10 yillik zamanasimi süresinin de dolmadigi açik-seçiktir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksizin yazili sekilde hüküm kurulmasi usul ve yasaya aykiri olup bozma nedenidir.
O halde, davacinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlari kabul edilmeli ve hüküm bozulmalidir.
SONUÇ : Hükmün yukarida açiklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcinin istek halinde temyiz edene iadesine, 24.4.2003 gününde oybirligiyle karar verildi.
YARGITAY HUKUK GENEL KURULU
T. 23.3.2005 E. 2005/10-129 K. 2005/197
Her Zaman Için Itiraz ve Yeniden Kontrol Olanagi ve Degisikliklerin Gelir Baglama Kararlarina Yansitilmasi Zorunlulugu - Itirazda Bulunanin Sifati Yönünden Sinirlamaya Yer Verilmedigi
• MALULIYETIN ARTISI
Sigortalinin Yükselen % 16 Sürekli Isgöremezlik Orani Gözetilerek Belirlenen Pesin Degerli Gelirlerdeki Artisin Tazmini Istemi - Gerçek Zarar Tavanina Yansitilmasi Olanagi Bulundugu/Kabulü Geregi
• GERÇEK ZARAR TAVANI
Sigortalinin Yükselen % 16 Sürekli Isgöremezlik Orani Gözetilerek Belirlenen Pesin Degerli Gelirlerdeki Artisin Tazmini Istemi - Kabulü Geregi/Gerçek Zarar Tavanina Yansitilmasi Olanagi Bulundugu
• SIGORTALIYA GELIR BAGLAMA KARARLARI
Isgöremezlik Orani/Her Zaman Için Itiraz ve Yeniden Kontrol Olanagi ve Degisikliklerin Kararlara Yansitilmasi Zorunlulugu - Itirazda Bulunanin Sifati Yönünden Sinirlamaya Yer Verilmedigi
• ITIRAZDA BULUNANIN SIFATI
Isgöremezlik Orani/Her Zaman Için Itiraz ve Yeniden Kontrol Olanagi ve Degisikliklerin Gelir Baglama Kararlarina Yansitilmasi Zorunlulugu - Sifat Yönünden Sinirlama Bulunmadigi 506/m.25,26,109
DAVA ÖZETI : 506 sayili Yasa'nin 25 ve 109. maddelerinde sürekli isgöremezlik oranina her zaman için itiraz ve yeniden kontrol olanagi öngörülmüs olup, yapilan inceleme sonucunda ortaya çikan degisikliklerin gelir baglama kararlarina yansitilmasi zorunlulugu öngörülmüs, bu anlamda itirazda bulunan ilgilinin sifati yönünden herhangi bir sinirlamaya yer verilmedigi gibi, yasa kapsaminda güvence altina alinan temel sigortalilik haklarinin gerçege uygun olarak tespiti ve bununla uyumlu hak saglanmasi, yasanin ve Sosyal Hukuk Devletinin gereklerindendir. Siralanan maddi ve hukuki gerekçeler isiginda, ilk rücu davasina iliskin kararin onanmasina yönelik ilamdaki uyari dogrultusunda gerekli hesaplama yapilmaksizin yazili gerekçelerle hüküm kurulmus olmasi usul ve yasaya aykiri olup bozma nedenidir.
DAVA : Taraflar arasindaki alacak davasindan dolayi yapilan yargilama sonunda; Kartal 1. Is Mahkemesince davanin kismen kabulüne dair verilen 21.10.2003 gün ve 2002/593-450 sayili kararin incelenmesi davaci vekili tarafindan istenilmesi üzerine, Yargitay 10. Hukuk Dairesinin 13.4.2004 gün ve 2004/2151-3130 sayili ilami ile;
( ... Is kazasi sonucu sürekli isgöremezlik durumuna giren sigortaliya baglanan pesin degerli gelirler ile yapilan harcama ve ödemelerin 506 sayili Yasa'nin 26. maddesi uyarinca tazminine yönelik ilk rücu davasinin yargilamasi sürecinde davalinin sigortalinin meslekte kazanma güç kaybi oranina itirazi üzerine Sosyal Sigortalar Yüksek Saglik Kurulunca sigortalinin sürekli isgöremezlik orani % 16 olarak tespit edilmis, % 15,22 sürekli isgöremezlik orani gözetilerek yapilan gerçek zarar tavani hesabina dayali kabul hükmü, Yargitay 10. Hukuk Dairesince sürekli isgöremezlik oranindaki artisin, ileride açilacak davalarda gerçek zarar tavanina yansitilmasi olanagi bulundugu uyarisina yer verilerek onanmistir.
Eldeki davada ise, sigortalinin yükselen % 16 sürekli isgöremezlik orani gözetilerek belirlenen pesin degerli gelirlerdeki artisin tazmini istemi, "maluliyet orani davaci Sosyal Sigortalar Kurumu ve sigortali yönünden % 15,20 olarak kesinlesmistir.Bu maluliyet oranina gerek davaci gerekse sigortali itiraz etmemistir. Davalinin itirazi üzerine maluliyet % 16 olarak saptanmistir. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerine göre itiraz sonucu itiraz edenin itiraz ettiginden daha fazla kusur ile sorumlu tutulmasi söz konusu degildir. Bu nedenle maluliyetin artisinin talep edilmesi söz konusu degildir" gerekçesiyle kismen kabule karar verilmistir.
506 sayili Yasa'nin 25 ve 109. maddelerinde sürekli isgöremezlik oranina her zaman için itiraz ve yeniden kontrol olanagi öngörülmüs olup, yapilan inceleme sonucunda ortaya çikan degisikliklerin gelir baglama kararlarina yansitilmasi zorunlulugu öngörülmüs, bu anlamda itirazda bulunan ilgilinin sifati yönünden herhangi bir sinirlamaya yer verilmedigi gibi, yasa kapsaminda güvence altina alinan temel sigortalilik haklarinin gerçege uygun olarak tespiti ve bununla uyumlu hak saglanmasi, yasanin ve Sosyal Hukuk Devletinin gereklerindendir.
Siralanan maddi ve hukuki gerekçeler isiginda, ilk rücu davasina iliskin kararin onanmasina yönelik ilamdaki uyari dogrultusunda gerekli hesaplama yapilmaksizin yazili gerekçelerle hüküm kurulmus olmasi usul ve yasaya aykiri olup bozma nedenidir.
O halde, davaci Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz kabul edilmeli ve hüküm bozulmalidir..
Gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapilan yargilama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmistir.
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararinin süresinde temyiz edildigi anlasildiktan ve dosyadaki kagitlar okunduktan sonra geregi görüsüldü:
KARAR : Taraflarin karsilikli iddia ve savunmalarina, dosyadaki tutanak ve kanitlara, bozma kararinda açiklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Özel Daire bozma kararina uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykiridir. Bu nedenle direnme karari bozulmalidir.
SONUÇ : Davaci vekilinin temyiz itirazlarinin kabulü ile, direnme kararinin Özel Daire bozma kararinda gösterilen nedenlerden dolayi H.U.M.K.nun 429. maddesi geregince BOZULMASINA, 23.3.2005 gününde, oybirligi ile karar verildi.
T. 19.2.2002 E. 2001/9096 K. 2002/1318
• RÜCUAN TAZMINAT
Is Kazasinda Malül Kalan Sigortali Isçi Için Yapilan Harcamalar Üzerine Ugranilan Kurum Zarari
• ISGÖREMEZLIK ORANI
Maddi Zarar Hesabina Dogrudan Etkili Olan Oranin Kesinlesip Kesinlesmedigi Arastirilarak Hasil Olacak Sonuca Göre Karar Verilmesi 506/m.11,26
DAVA ÖZETI :
Gelir baglama kararinda % 32.30 olarak belirlenen meslekte kazanma güç kaybinin 1.4.2000 tarihinde kontrol kaydinin öngörülmesine ragmen maddi zarar ( Tavan ) hesabina dogrudan etkili bulunan isgöremezlik oraninin kesinlesip kesinlesmedigi arastirilarak hasil olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekir
DAVA : Is kazasinda malül kalan sigortali isçi için yapilan harcamalar üzerine ugranilan Kurum zararinin rücuan tahsili davasinin yapilan yargilamasi sonunda; ilamda yazili nedenlerle davanin kabulüne iliskin hükmün süresi içinde temyizden inclenmesi taraflar Avukatinca istenilmesi ve davali Avukatinca da durusma talep edilmesi üzerine, dosya incelenerek, isin durusmaya tabi oldugu anlasilmis ve durusma için 19.2.2002 Sali günü tayin edilerek taraflara çagri kagidi gönderilmisti. Durusma gün davali adina Avukat Hulki Özel ile karsi taraf adina Avukat Yilcan Geylani geldiler. Durusmaya baslanarak, hazir bulunan Avukatlarin sözlü açiklamalari dinlendikten sonra durusmaya son verilerek ayni gün Tetkik Hakimi Ercan Turan tarafindan düzenlenen raporla dosyadaki kâgitlar okunduktan sonra isin geregi düsünüldü ve asagidaki karar tesbit edildi:
KARAR : Dava; 10.8.1996 tarihinde meydana gelen is kazasi sonucu sürekli isgöremez duruma giren sigortali isçi B.Gazi Çelik'e baglanan pesin degerli gelirler ile yapilan harcama ve ödemelerin rücuan ödetilmesi istemine iliskin olup, gelir baglama kararinda % 32.30 olarak belirlenen meslekte kazanma güç kaybinin 1.4.2000 tarihinde kontrol kaydinin öngörülmesine ragmen maddi zarar ( Tavan ) hesabina dogrudan etkili bulunan isgöremezlik oraninin kesinlesip kesinlesmedigi arastirilarak hasil olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme sonucu yazili sekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykiri olup bozma nedenidir.
O halde, taraflarin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlari kabul edilmeli ve hüküm bozulmalidir.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarda açiklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcinin istek halinde ilgiliye iadesine, Davaci Avukati yararina takdir edilen 250.000.000 lira durusma avukatlik parasinin davaliya, Davali Avukati yararina takdir edilen 250.000.000 lira durusma Avukatlik parasinin davaciya yükletilmesine, 19.2.2002 gününde oybirligiyle karar verildi.
YARGITAY 10. HUKUK DAIRESI T. 13.6.2003 E. 2003/3032 K. 2003/4984
• RÜCUAN TAZMINAT DAVASI
Is Kazasinda Malul Kalan Sigortali Isçi Için Yapilan Harcamalar Üzerine Ugranilan Kurum Zararinin Rücuan Ödetilmesi Talebi
• HUSUMET
Isyeri Isvereninin Davalidan Farkli Bir Kisi Oldugunun Tespiti Halinde Davanin Husumetten Reddinin Gerekmesi
• ISYERININ DEVRI
Yasal Sartlar Gerçeklestirilerek Devir Yapilmasi Halinde Kurum Alacaklarina Karsi Devralan Sirketinde Müteselsilen Sorumlu Olmasi
Meslekte Kazanma Gücü Kaybi Orani Bakimindan Gelir Baglama Kagidinin Kontrol Kaydi Sonucu Sigortalinin Kesinlesen Sürekli Is Göremezlik Oraninin Belirlenmesinin Gerekmesi
Isyerini Yasal Sartlari Gerçeklestirerek Devreden Sirketin de Isyerinde Meydana Gelen Is Kazasindan 2 Yil Boyunca Sorumlu Tutulmasinin Gerekmesi 506/m.2,4,26 818/m.179 6762/m.451
DAVA ÖZETI : Is kazasinin meydana geldigi tarih itibariyle isyeri isvereni olan ve sigorta olayinin vukuunda bu sifatla %60 kusurlu bulunan N... Yürekli Gen. Ins. A. S'nin sonradan unvan degisikligine ugramadiginin, adi geçen sirketçe isyerinin Borçlar Kanunu madde 179'da öngörülen kosullari içerecek biçimde tüm hak ve borçlari ile birlikte davali I... A. S'ne devredilmediginin ya da davali sirkete devri suretiyle infisah etmediginin yapilacak arastirma sonucu anlasilmasi durumunda ise; Kurumun rücu alacagindan sadece davada taraf olmayan N... Yürekli Gn. Ins. A.S. sorumlu olacagindan, davali I... A.S. hakkindaki is bu dava husumetten reddedilmelidir.
DAVA : Davaci, is kazasinda malül kalan sigortali isçi için yapilan harcamalar üzerine ugranilan Kurum zararinin rücuan ödetilmesini istemistir.
Mahkeme, ilaminda belirtildigi sekilde istegi hüküm altina almistir.
Hükmün, davali Avukati tarafindan temyiz edilmesi üzerine temyiz isteginin süresinde oldugu anlasildiktan ve Tetkik Hakimi Suna Memlük tarafindan düzenlenen raporla dosyadaki kagitlar okunduktan sonra isin geregi düsünüldü ve asagidaki karar tesbit edildi:
KARAR : 1-Dava, 19.06.1994 tarihinde meydana gelen is kazasi sonucu sürekli is göremez duruma giren sigortaliya davaci Kurumca yapilan sosyal sigorta yardimlarinin, 506 Sayili Yasanin 26. maddesi kapsaminda davali I... Ins. Tekstil San. Tic. A. S.'nden isveren sifatiyla rücuan tahsili istemine iliskindir.
Hükme dayanak kilinan kusur raporunda; zararlandirici sigorta olayinin meydana gelmesinde, isveren sifatiyla davali Anonim Sirket ile davada taraf olmayan N... Yürekli Genel Ins. A. S'ne %60, sigortaliya %40 oraninda kusur verilmistir. 506 Sayili Yasanin 4.maddesi hükmüne göre isveren ayni Yasanin 2.maddesinde belirtilen sigortalilari çalistiran gerçek ya da tüzel kisiler olup, somut olayda; is kazasinin meydana geldigi tarih itibariyle isyeri isvereninin bir baska anlatimla sigortaliyi çalistiranin dava disi N... Yürekli Gen. Ins. A.S. oldugu dosya içeriginde mevcut bilgi ve belgelerden açikça anlasilmaktadir. Hal böyle olunca da, adi geçen; isverenlige atfedilen %60 kusur payinin tamamindan su sifatla sorumludur.
Ne ki, davada husumet isveren sifatiyla I... Ins. Tekstil San. Tic. A. S.'ne yöneltilmis olmakla; adi geçen sirketin Kurumun rücu alacagindan sorumlulugunun saptanmasinda; öncelikle her iki sirket arasindaki hukuki iliskinin niteliginin arastirilip irdelenmesi gerekmektedir.
Bu yönde; N... Yürekli Gen. Ins. A. S.'nin sonradan ünvan degisikligi ile I... Ins. Tekstil San. Tic. A.S. olmasi halinde; önceki tüzel kisilik, unvan degisikligi disinda hukuki varligini devam ettirdiginden, isverenlige atfedilen %60 kusur payindan davali I... A.S. simdiki gibi sorumlu tutulmalidir.
N... Yürekli Gen. Ins. A. S'ne ait isyerinin; is kazasinin vukuundan sonra, Borçlar Kanunu madde 179'da öngörülen yasal kosullari içerecek biçimde tüm hak ve borçlari ile birlikte ayri tüzel kisiligi haiz davali sirkete devredildiginin saptanmasi durumunda ise; davali I... A. S'nin devralan sirket sifatiyla; bu devir keyfiyetini alacakli Sosyal Sigortalar Kurumuna ihbar etmesi yada gazetelerde ilan etmis bulunmasi kosuluyla, Borçlar Kanununun anilan maddesi hükmü kapsaminda, Kurumun rücu alacagindan sorumlu tutulmasi gerekecektir.
Bu baglamda, zararlandirici sigorta olayinin vukuunda kusuru olup da, isletmeyi sonradan Kurumun rücu alacagina iliskin borcu da kapsayacak biçimde tüm hak ve borçlari ile birlikte 3.kisiye devreden isveren N... Yürekli Gen. Ins. A. S.'ninde; yine ayni madde kapsaminda devreden sirket olarak, muaccel Kurum alacagi için devir keyfiyetinin ihbar yada ilan tarihinden, sonradan muaccel olacak rücu alacagi içinde muacceliyet tarihinden itibaren 2 yil müddetle devralan sirketle birlikte müteselsil nitelikteki hukuki sorumlulugu devam edecektir.
Davada taraf olmayan N... Yürekli Gen. Ins. A. S'nin Türk Ticaret Kanunu madde 451/2 kapsaminda, davali sirkete devri suretiyle infisah etmesi durumunda ise; katilan Anonim Sirket tüm aktif ve pasifiyle devralan sirkete geçeceginden giderek infisah eden sirketin mallari ve borçlari tediye ve temin edilinceye kadar devralan sirketçe idare olunacagindan; bu hukuki statüde de davaci I... A. S., devralan sirket sifatiyla Kurumun rücu alacagindan sorumlu olacaktir.
Is kazasinin meydana geldigi tarih itibariyle isyeri isvereni olan ve sigorta olayinin vukuunda bu sifatla %60 kusurlu bulunan N... Yürekli Gen. Ins. A. S'nin sonradan unvan degisikligine ugramadiginin, adi geçen sirketçe isyerinin Borçlar Kanunu madde 179'da öngörülen kosullari içerecek biçimde tüm hak ve borçlari ile birlikte davali I... A. S'ne devredilmediginin ya da davali sirkete devri suretiyle infisah etmediginin yapilacak arastirma sonucu anlasilmasi durumunda ise; Kurumun rücu alacagindan sadece davada taraf olmayan N... Yürekli Gn. Ins. A.S. sorumlu olacagindan, davali I... A.S. hakkindaki is bu dava husumetten reddedilmelidir.
3-Kabule göre de; is kazasi sonucu sigortalida olusan %38 meslekte kazanma gücü kaybi orani bakimindan gelir baglama kagidinin bu hususun gerekmesi giderek bu hususun gerek rücu alacagi miktarina ( iç tavana ) gerekse dis tavana dogrudan etkili bulunmasi itibariyle is bu kontrol kaydi sonucu giderek sigortalinin kesinlesen sürekli is göremezlik orani arastirilip saptanmalidir.
Mahkemece, açiklanan maddi ve hukuki esaslar gözetilmeksizin eksik arastirma, inceleme ve yanilgili degerlendirme sonucu yazili biçimde hüküm kurulmasi usule ve yasaya aykiri olup, bozma nedenidir.
O halde, davali sirketin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlari kabul edilmeli ve hüküm bozulmalidir.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarida açiklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcinin istek halinde ilgiliye iadesine, 13.06.2003 gününde oybirligiyle karar verildi.
T. 13.4.2004 E. 2004/2151 K. 2004/3130
Is Kazasi Sonucu Sürekli Is Göremezlik Durumuna Giren Sigortaliya Baglanan Pesin Degerli Gelirlerle Yapilan Harcama ve Ödemeler Nedeniyle Ugranilan Zarar Istemi
• SÜREKLI ISGÖREMEZLIK ORANI
506 Sayili Yasada Sürekli Isgöremezlik Oranina Her Zaman için Itiraz ve Yeniden Kontrol Olanigi Öngörülmesi
• SOSYAL HUKUK DEVLETI
Yasa Kapsaminda Güvence Altina Alinan Temel Sigortalilik Haklarinin Gerçege Uygun Olarak Tespiti ve Bununla Uyumlu Hak Saglanmasinin Bu Ilkenin Gereklerinden Olmasi
• ISGÖREMEZLIK ORANINDA DEGISIKLIK OLMASI
Bu Oran Her Zaman için Itiraz ve Yeniden Kontrol Olanagi Öngörüldügünden Ortaya Çikan Degisikliklerin Gelir Baglama Kararlarina Yansitilmasi 506/m.25,26,109
506 sayili Yasa'nin 25. ve 109. maddelerinde sürekli isgöremezlik oranina her zaman için itiraz ve yeniden kontrol olanagi öngörülmüs olup, yapilan inceleme sonucunda ortaya çikan degisikliklerin gelir baglama kararlarina yansitilmasi zorunlulugu öngörülmüs, bu anlamda itirazda bulunan ilgilinin sifati yönünden herhangi bir sinirlamaya yer verilmedigi gibi, yasa kapsaminda güvence altina alinan temel sigortalilik haklarinin gerçege uygun olarak tespiti ve bununla uyumlu hak saglanmasi, yasanin ve Sosyal Hukuk Devletinin gereklerindendir.
Mahkeme, ilaminda belirtildigi sekilde istegi kismen hüküm altina almistir.
Hükmün, davaci Avukati tarafindan temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteginin süresinde oldugu anlasildiktan ve Tetkik Hakimi Ercan Turan tarafindan düzenlenen raporla dosyadaki kagitlar okunduktan sonra isin geregi düsünüldü ve asagidaki karar tespit edildi:
KARAR : Is kazasi sonucu sürekli isgöremezlik durumuna giren sigortaliya baglanan pesin degerli gelirler ile yapilan harcama ve ödemelerin 506 sayili Yasa'nin 26. maddesi uyarinca tazminine yönelik ilk rücu davasinin yargilamasi sürecinde davalinin sigortalinin meslekte kazanma güç kaybi oranina itirazi üzerine Sosyal Sigortalar Yüksek Saglik Kurulunca sigortalinin sürekli isgöremezlik orani %16 olarak tespit edilmis, %15,22 sürekli isgöremezlik orani gözetilerek yapilan gerçek zarar tavani hesabina dayali kabul hükmü, Yargitay 10. Hukuk Dairesince sürekli isgöremezlik oranindaki artisin, ileride açilacak davalarda gerçek zarar tavanina yansitilmasi olanagi bulundugu uyarisina yer verilerek onanmistir.
Eldeki davada ise, sigortalinin yükselen %16 sürekli isgöremezlik orani gözetilerek belirlenen pesin degerli gelirlerdeki artisin tazmini istemi, "malûliyet orani davaci Sosyal Sigortalar Kurumu ve sigortali yönünden %15,20 olarak kesinlesmistir. Bu malûliyet oranina gerek davaci gerekse sigortali itiraz etmemistir. Davalinin itirazi üzerine malûliyet %16 olarak saptanmistir. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerine göre itiraz sonucu itiraz edenin itiraz ettiginden daha fazla kusur ile sorumlu tutulmasi söz konusu degildir. Bu nedenle malûliyetin artisinin talep edilmesi söz konusu degildir" gerekçesiyle kismen kabule karar verilmistir.
O halde, davaci Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlari kabul edilmeli ve hüküm bozulmalidir.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarida açiklanan nedenlerle BOZULMASINA, 13.04.2004 gününde oybirligiyle karar verildi.