vioft2nnt8|2000BDFC6638|yunusbirbilen|tbl_sayfa|metin|0xfdffae80020000007904000001000500Davaci Taraf Her Ne Kadar Davaliya Borçlu Olmadigini Davali ile Aralarinda Ticari Iliski Bulunmadigini Iddia Etmisse de TTK nin 792. Maddesi Geregince Davalinin Çekleri Kötü niyetli Olarak Ele Geçirdigini veya Agir Kusurunun Bulundugunu Davacinin Ispat Etmesi Gerektigi T.C. ISTANBUL BÖLGE ADLIYE MAHKEMESI 44. HUKUK DAIRESI E. 2020/739 K. 2021/1511 T. 2.12.2021 ISTIRDAT ISTEMI Davaci Taraf Her Ne Kadar Davaliya Borçlu Olmadigini Davali ile Aralarinda Ticari Iliski Bulunmadigini Iddia Etmisse de TTK'nin 792. Maddesi Geregince Davalinin Çekleri Kötüniyetli Olarak Ele Geçirdigini veya Agir Kusurunun Bulundugunu Davacinin Ispat Etmesi Gerektigi - Davalinin Çekleri Kötüniyetli Olarak Ele Geçirdigi veya Agir Kusurunun Bulunduguna Dair Delil Sunulamadigindan Davalinin Iyiniyetli Oldugunun Kabulü Gerektigi CIRO SILSILESI Takip Dayanagi Çekin Keside Tarihinde Düzeltme Yapildigi ve Yaninda da Paraf Imzasi Bulundugu Bu Durumda Bu Düzeltmenin Davali Açisindan Geçerli Oldugu - Davacinin Davaliya Çeki Iade Ederken Kendi Cirosunu Silmemekle Basiretli Bir Tacir Gibi Davranmadigi Çekin Geçerli Bir Ciro Silsilesiyle Davaliya Geçtigi Davalinin Yetkili Hamil Oldugu Çeki Kötü Niyetli veya Agir Kusurlu Olarak Edindiginin Kanitlanamadigi Davacinin Kesideciye Karsi Olan Defilerini Davaliya Karsi Ileri Süremeyecegi/Davanin Reddi Gerektigi KÖTÜ NIYET VE AGIR KUSUR TTK Md. 790'a Göre Davalinin Çeki Edinme Nedenini Kanitlama Yükümlülügü Bulunmadigi - Davalinin Çekin Riza Disinda Elden Çiktigini Bilmesi veya Bilebilecek Durumda Olmasi Gerektigi ve Ispat Yükü Çekin Yetkili Hamili Oldugunu ve Rizasi Hilafina Elinden Çiktigini Ileri Süren Davaciya Ait Olup Iddiasini Kesin ve Inandirici Delillerle Kanitlamasi Gerektigi/Davalinin Çekleri Kötüniyetli Olarak Ele Geçirdigi veya Agir Kusurunun Bulunduguna Dair Delil Sunulamadigindan Davanin Kabulüne Karar Verilmesinin Hatali Oldugu 2004/m.72,207 6102/m.790,792 ÖZET : Dava, IIK 72. maddesi geregince açilan istirdat davasidir. Davaci taraf her ne kadar davaliya borçlu olmadigini, davali ile aralarinda ticari iliski bulunmadigini iddia etmisse de, TTK'nin 792. maddesi geregince, davalinin çekleri kötüniyetli olarak ele geçirdigini veya agir kusurunun bulundugunu, davacinin ispat etmesi gerekmektedir. Dosya kapsaminda, davalinin çekleri kötüniyetli olarak ele geçirdigi veya agir kusurunun bulunduguna dair delil sunulamadigindan davalinin iyiniyetli oldugunun kabulü gerekir. Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çikmis bulunursa, ister hamile yazili, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkini 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmis bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmis oldugu veya iktisapta agir bir kusuru bulundugu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür. Bu madde hükmüne göre, davalinin çeki edinme nedenini kanitlama yükümlülügü yoktur. Davalinin çekin riza disinda elden çiktigini bilmesi veya bilebilecek durumda olmasi gerekir. IIK'nin 207. maddesi uyarinca senetteki çikinti, kazili ve silintinin kesideci tarafindan onanmasi halinde geçerli olacagi, olayda takip dayanagi çekin keside tarihinde düzeltme yapildigi ve yaninda da paraf imzasi bulundugu, bu durumda bu düzeltmenin davali açisindan geçerli oldugunun kabulü gerektigi, davaci tarafindan davaliya çeki iade ederken kendi cirosunu silmemekle basiretli bir tacir gibi davranmadigi, çekin geçerli bir ciro silsilesiyle davaliya geçtigi, davalinin yetkili hamil oldugu, çeki kötü niyetli veya agir kusurlu olarak edindiginin kanitlanamadigi, davacinin kesideciye karsi olan defilerini davaliya karsi ileri süremeyecegi, bu sebeplerle çek bedelinin istirdadini talep edemeyecegi ve davanin reddine karar verilmesi gerektigi, fakat mahkemece, delillerin ve uygulanmasi gereken kanun maddelerinin yanlis degerlendirilmesi sonucu davanin kabulüne karar verilmesi hatali oldugundan, davali vekilinin istinaf basvurusunun kabulüne karar verilmistir. DAVA : Yukarida yazili ilk derece mahkemesi kararina karsi, istinaf yasa yoluna basvurulmasi üzerine yapilan inceleme sonucunda; Geregi düsünüldü: KARAR : Davaci vekili dava dilekçesinde özetle; Dava konusu alacagin dava disi ... Ltd. Sirketine ait 10.09.2013 vade tarihli 18.000,00 TL tutarindaki çekten kaynaklandigini, davalinin isbu çek sebebi ile davaci müvekkil sirkete Istanbul ...Icra Müdürlügünün ... esas sayili icra dosyasi üzerinden takip baslattigini, takip sebebi ile ihtiyati haciz uygulandigini ve banka hesaplari üzerine inceleme baslatildigini, davaci sirketin ticari hayatinin olumsuz etkilenmemesi için borcun kendileri tarafindan icra dosyasina yatirilmak sureti ile kapatildigini, icra takibine konu çekin vade tarihinin 10.07.2013 oldugunu, dava disi çekin kesidecisi ... yetkilisi ...'in sirketlerine olan borcu nedeni ile vermis oldugu çekin vade günü olan 10.07.2013 tarihinde Bolu ... bankasina ibraz edildigini ve ayni gün takasa verildigini, dava disi çekin kesidecisinin durumunun kötü oldugunu ileri sürerek ve yeni bir çek vermek sureti ile davaya konu çekin arkasi yazdirilmaksizin iade alindigini ve 25.07.2013 tarihinde tutanak tutanak tutulmak sureti ile dava disi çekin kesidecisine iade edildigini, çeki, ibraz süresinden sonra iade edilmis oldugundan çek vasfini yitirmis oldugu düsüncesi ile davaci firma yetkilileri tarafindan arkasindaki ciro iptal edilmeksizin dava disi ...'a iade edildigini, ... tarafindan çekin üstündeki vade tarihi, 10.07.2013, 10.09.2013 yapilmak sureti ile yeniden cirolandigini ve davali tarafindan sirket aleyhine icra takibi yapildigini, çeki ciro edenin müvekkili sirketten alacakli oldugu ve alacagini temlik ettiginin kabul edilemeyecegini, söz konusu çekin ibraz tarihinden sonra dava disi ...'a tutanakla teslim edildigini ve çek üzerinde tahrifat yapilarak yeniden kullanildigindan bahisle Bolu Cumhuriyet Bassavciligina suç duyurusunda bulunuldugunu, davali ile davaci müvekkili sirket arasinda hiçbir ticari iliski bulunmadigini, icra tehdidi ve sirketin ticari hayatinin zedelenmemesi için icra takibi sebebi ile ödemis olduklari 23.650,00 TL nin ödeme günü olan 16.01.2014 tarihinden itibaren ticari faiz ile birlikte davalidan tahsilini talep ve dava etmistir. Davali vekili cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili Sirket aleyhine dava konusu çekin bir baska çek ile degistirildigini, bu çekin arkasindaki cironun çizilmeden, iptal edilmeden çekin ... Ltd. Sti ne iade edildigini, ancak çekin keside tarihi olan 10.07.2013 tarihinin 10.09.2013 yapilarak ciro edildigi ve müvekkili sirkete verildigini, çekin takibe konmasi nedeniyle ödeme yapilmak zorunda kalindigindan bahisle yapilan ödemenin istirdadi talep edildigini davanin haksiz, mesnetsiz ve yasal dayanaktan yoksun oldugunu, davani taraflarin tacir olmasi ve dava konusu alacagin da kambiyo senedinden kaynaklanmasi ve davanin taraflari açisindan ticari is niteliginde olmasi nedeniyle Asliyle Ticaret mahkemesinde görülmesi gerektigini, Mahkemenin dava konusu olaya bakmakta görevli olmadigini, görevsizlik karari verilmesini davanin Asliyle Ticaret Mahkemesi sifati ile bakilmasini, IIk.nun 72.maddesi yetkili mahkemenin takibin yapildigi icra müdürlügü yer mahkemesi ve davali ikametgahi mahkemesi oldugunun belirtildigini, müvekkil sirketin merkezinin Istanbul oldugunu, dava konusu edilen icra takibi ise Istanbul ...Icra Müdürlügünün ... esas sayili dosyasi oldugunu, IIK.nun 72 maddesinde öngörülen her iki yetki kurali uyarinca yetkili mahkemenin Istanbul Mahkemeleri oldugunu, davaci tarafça ileri sürülen iddialarin muhatabinin iyiniyetli, yetkili, 3.kisi hamil olan müvekkili sirket olmadigini, davaci tarafin kendi cirantasi ile arasindaki sahsi defilerin müvekkili sirkete karsi ileri sürülmesinin mümkün olmadigini, öncelikle görevsizlik ve yetkisizlik itirazlarinin kabulüyle davaci tarafin haksiz, mesnetsiz ve yasal dayanaktan yoksun davasinin reddine karar verilmesini talep etmistir. Ilk Derece Mahkemesince; "Iddia, savunma, dosya içerigi deliller ve alinan bilirkisi raporuna göre; Davaci sirket ile dava disi ... Ltd. Sti arasinda yürütülen ticari iliski kapsaminda ... tarafindan davaci sirkete ... Bankasi Subesine ait 18.000,00 TL bedelli 10.07.2013 vade tarihli, ... çek numarali ... numarali hesaptan keside edilen çekin cari hesap borcunun ödenmesi amaciyla verildigi, çekin belirtilen tarihte ... Bolu subesine ibraz edilerek karsiliginin olmadigi belirlendigi ve taraflarin anlasmasi sonucunda çekin arkasi yazdirilmaksizin geri alindigi, ve 25.07.2013 tarihinde ... Yetkilisi ...'a imza karsiligi iade edildigi, bunun yerine yeni bir çek verildigi, belirlenmistir. Dava disi ... tarafindan çekteki vade tarihinin 10.09.2013 olarak degistirilmek suretiyle ve davaci lehtar sirketinde cirosu bulundugu halde bu çekin yeniden cirolandigi ve son olarak davali tarafindan hamil sifatiyla Istanbul ... Icra Müdürlügünün ... Esas sayili dosyasi üzerinden davaci ve diger cirantalar hakkinda takibe geçildigi, takip dosyasini davaci tarafindan 17.01.2014 tarihinde 23.550,00 TL ödendigi, ayrica 100,00 TL EFT giderinin yapildigi ve davali sirketin çeke dayali alacaginin o sekilde tahsil edildigi belirlenmistir. Dava konusu çekte 10.07.2013 olan keside tarihinin 10.09.2013 olarak degistirildigi Adli Tip Grafoloji Dairesinin raporuyla belirlenmis olup bu durum Bolu Agir Ceza Mahkemesin 2016/166-255 Sayili kararin içerigiyle de anlasilmaktadir. Davaci sirket ile dava disi ... Ltd. Sti'nin 2013 yili ticari defter ve kayitlari üzerinde yapilan inceleme sonucunda; dava konusu çekin cari hesap borcuna karsilik adi sirket tarafindan davaci sirkete teslim edildigi, davacinin da çek tevdi bodrosu düzenleyerek çeki aldigi, daha sonra 25.07.2013 tarihinde ... yetkilisi ...'a imza karsilgi iade edildigi, 24.000,00 TL bedelli 07.10.2013 keside tarihli baska bir çekin davaci sirkete verildigi, bu çekinde tahsil edilemedigi, taraf sirketlerin incelenn defterlerin birbiri ile uyumlu olup, davacinin 18.000,00 TL cari hesap bakiyesi ile 23.550,00 TL'lik takip dosyasina ödenen para ve 100,00 TL EFT gideri olmak üzere ... sirketinden 41.650,00 TL lik alacaginin mevcut oldugu, ve halen ödenmemis alacak olarak taraf sirketlerin ticari defterlerinde kayitli bulundugu belirlenmistir. Dava konusu çekte keside tarihinde degisiklik kesideci tarafindan paraf atilarak dogrulandigindan davalinin iyi niyetli hamil oldugu ileri sürülmüstür. Ancak; bu çekin gerçek vade tarihi olan 10.07.2013 tarihinde Bolu ... subesine ibraz edildigi, kesidecinin zor durumda kalmamasi için taraflarin anlasmasi üzerine arkasina kase vurdurulmaksizin iade alindigi ve davaci tarafindan çek kesidecesine iade edildigi anlasilmaktadir. Baska bir anlatimla davaya konu ve gerçek keside tarihi 10.07.2013 tarihi olan çek 10 günlük ibraz süresi içinde muhatap bankaya ibraz edilerek karsiliksiz kasesi basilmamistir. Çekin kesideciye iade edilmesinden sonra kesideci sirketin yetkilisi olan ... tarafindan vade tarihi 10.09.2013 olarak degistirilmis ve geri alinan çek davaci sirketin cirosu bulundugu halde tekrar ... tarafindan ciro yoluyla üçüncü kisilere verilmis ve davali sirket tarafindan tahsil edilmistir. Davaci cirosunun iptal edilmedigi bilindigi halde çekin keside tarihi üzerinde tahrifat yapilmak suretiyle yeni bir vade tarihi belirlenmis ve davaci sirket açisindan gerçekte mevcut olmayan bir borç yaratilmistir. Tahrifat sonucu çekte vade tarihin degistirildigi dosya içerigi deliller ve ceza dosyasi kapsaminda anlasilmakla, davaci sirketin bu çekten dolayi borçlu sifatinin bulunamayacagi, davali çek hamilinin gerçekte borcu bulunmayan davacidan çek bedelini tahsil etmesi nedeniyle, tahsil edilen tutarin davaciya iadesi gerektigi sonuç ve kanaatine varilarak asagidaki davanin kabulüne" karar verilmistir. Davali vekili istinaf dilekçesinde özetle; 1-Davaci tarafin kendi cirantasi ile arasindaki sahsi defilerin iyiniyetli, yetkili, üçüncü kisi hamil olan müvekkil sirkete karsi ileri sürülmesi mümkün olmadigini, müvekkili sirket ile ... Ltd. Sti. arasinda imzalanan faktoring sözlesmesi uyarinca ... Ltd. Sti tarafindan davaciya kesilen 29.07.2013 tarihli ... numarali faturaya istinaden dava konusu edilen 18.000,00-TL bedelli 10.09:2013 keside tarihli çekin faktoring islemine konu edildigi, çekin süresi içerisinde ibraz edilmesi ve karsiliginin bulunmamasi üzerine Istanbul ... icra Müdürlügünün ... E. sayili dosyasi üzerinden icra takibi baslatildigi, 2-Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Sirketleri Kanunu 9. Maddesi " Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring sirketine devri halinde, kambiyo senedinden dolayi kendisine basvurulan kisi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasinda dogrudan dogruya var olan iliskilere dayanan defileri faktoring sirketine karsi ileri süremez; meger ki, faktoring sirketi kambiyo senedini iktisap ederken bilebile borçlunun zararina hareket etmis olsun." Hükmünün de söz konusu defilerin faktoring sirketi olan müvekkili sirkete karsi ileri sürülmesine engel oldugu, 3-Müvekkili sirketin kötüniyetli ve davacinin zararina hareket ettiginden bahsetmenin mümkün olmadigini, müvekkili sirketin davaci tarafindan kendi cirantasina çekin iade edilip edilmediginin bilmesi mümkün olmadigi gibi, müvekkili sirketin de, bunu arastirmak yükümlülügünün bulunmadigi, 4-Davaci tarafin ileri sürdügü iddialara göre, çeki kesideciye iade edip yerine baskaca bir çek verilirken çek üzerindeki cirosunu çizmeyerek, hükümsüz hale getirmeyerek, çek üzerindeki sorumlulugunun devam etmesine neden oldugu, davacinin basiretli bir tacir gibi davranma yükümlülügünü ihlal etmesinin sorumluluklarinin müvekkili sirkete yükletilemeyecegi, bu nedenlerle yerel mahkeme kararinin kaldirilmasina, davanin reddine karar verilmesi talep edilmistir. Inceleme, 6100 Sayili Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun(HMK) 355. maddesi hükmü uyarinca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sinirli olarak ve kamu düzenine aykiri hususlarin olup olmadigi gözetilerek yapilmistir. Dava, IIK 72.maddesi geregince açilan istirdat davasidir. Davaci tarafça, dava disi ... Ltd. Sti. den, aralarindaki ticari iliski nedeniyle aldiklari dava konusu çekin ibraz süresi içinde bankaya ibraz edildigi, karsiliksiz oldugunun anlasilmasi üzerine arkasi yazdirilmayarak, ... Ltd. Sti yetkilisiyle anlasarak, çeki, kendi cirolarini çizmeden iade ettikleri, yerine yeni bir çek verildigi, ... Ltd. Sti. Sirket yetkilisi ... tarafindan iade edilen çekin üstündeki 10.07.2013 olan vade tarihinin, 10.09.2013 yapilarak yeniden ciroladigi, davali tarafça çekin icraya konmasi üzerine icra dosyasina 23.550,00 TL ödendigi, oysa davaliyla hiç bir ticari iliskisinin bulunmadigi ve davaliya borcu olmadigi belirtilerek, ödenen parasinin istirdadi talep edilmis, davali taraf, davacinin kendi cirantasi ile arasindaki sahsi defilerini iyiniyetli, yetkili, üçüncü kisi hamil olan kendisine karsi ileri süremeyecegini, kendisinin kötüniyetli ve davacinin zararina hareket ettiginden bahsedilemeyecegini, davaci tarafindan kendi cirantasina çekin iade edilip edilmediginin bilmesinin mümkün olmadigi gibi, bunu arastirmak yükümlülügünün bulunmadigini savunarak davanin reddini talep etmis, mahkemece davanin kabulüne karar verilmis, is bu karar davali tarafindan istinaf edilmistir. Davaci sirket ile dava disi ... Ltd. Sti arasinda yürütülen ticari iliski kapsaminda ... tarafindan davaci sirkete ... Bankasi Subesine ait 18.000,00 TL bedelli 10.07.2013 vade tarihli, ... çek numarali ... numarali hesaptan keside edilen çekin cari hesap borcunun ödenmesi amaciyla verildigi, çekin belirtilen tarihte ... Bolu subesine ibraz edilerek karsiliginin olmadigi belirlendigi ve taraflarin anlasmasi sonucunda çekin arkasi yazdirilmaksizin geri alindigi ve 25.07.2013 tarihinde ... Yetkilisi ...'a imza karsiligi iade edildigi, bunun yerine yeni bir çek verildigi, dava disi ... tarafindan iade edilen çekteki vade tarihinin 10.09.2013 olarak degistirildigi, paraf atilmak suretiyle ve davaci lehtar sirketinde cirosu bulundugu halde bu çekin yeniden cirolandigi, son olarak davali tarafindan hamil sifatiyla Istanbul ... Icra Müdürlügünün ... Esas sayili dosyasi üzerinden davaci ve diger cirantalar hakkinda takibe geçildigi, takip dosyasini davaci tarafindan 17.01.2014 tarihinde 23.550,00 TL ödendigi, ayrica 100,00 TL EFT giderinin yapildigi ve davali sirketin çeke dayali alacaginin o sekilde tahsil edildigi anlasilmaktadir. Davaci taraf her ne kadar davaliya borçlu olmadigini, davali ile aralarinda ticari iliski bulunmadigini iddia etmisse de, TTK'nin 792. maddesi geregince, davalinin çekleri kötüniyetli olarak ele geçirdigini veya agir kusurunun bulundugunu, davacinin ispat etmesi gerekmektedir. Dosya kapsaminda, davalinin çekleri kötüniyetli olarak ele geçirdigi veya agir kusurunun bulunduguna dair delil sunulamadigindan davalinin iyiniyetli oldugunun kabulü gerekir. Yargitay içtihatlari da ayni dogrultudadir (Yargitay 11. Hukuk Dairesinin Esas No:2014/10768- Karar No:2014/20288 Karar Tarihi. 23.12.2014). Çek üzerindeki ciro silsilesi seklen tam olup, davalinin yetkili hamil oldugu anlasilmaktadir. Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çikmis bulunursa, ister hamile yazili, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkini 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmis bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmis oldugu veya iktisapta agir bir kusuru bulundugu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür. Bu madde hükmüne göre, davalinin çeki edinme nedenini kanitlama yükümlülügü yoktur. Davalinin çekin riza disinda elden çiktigini bilmesi veya bilebilecek durumda olmasi gerekir. Dava tarihinde yürürlükte olan ve olaya uygulanmasi gereken 6102 Sayili TTK'nun 818/1-e maddesinde poliçeye ait hükümler çek hakkinda da uygulanacagindan, ayni yasanin 687. maddesinde; "poliçeden dolayi kendisine basvurulan kisi düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasinda dogrudan dogruya var olan iliskilere dayanan def'ileri basvuran hamile karsi ileri sürülemeyecegi, ancak hamilin poliçeyi iktisap ederken bile bile borçlunun zararina hareket etmis olmasinin bu düzenlemenin istisnasini olusturdugu düzenlenmis ve ayni ilkelerin tekrari niteligindeki 790. maddesinde cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kisi, son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakki müteselsil ve birbirine bagli cirolardan anlasildigi taktirde, yetkili hamil sayilir, çizilmis cirolar yazilmamis hükmündedir, bir beyaz ciroyu diger bir ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kisi çeki beyaz ciro ile iktisap etmis sayilir." 792. Maddesinde ise; " çek herhangi bir surette hamilin elinden çikmis bulunursa, ister hamile yazili, ister ciro yolu ile devredilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkini 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmis bulunan yeni hamil, ancak çeki kötü niyetle iktisap etmis oldugu veya iktisapta agir bir kusuru bulundugu taktirde o çeki geri vermekle yükümlüdür " düzenlemeleri mevcuttur. Çekin rizasi disi elden çikmasi halinde ispat yükü, çekin yetkili hamili oldugunu ve rizasi hilafina elinden çiktigini ileri süren davaciya ait olup, davacinin iddiasini kesin ve inandirici delillerle kanitlamasi gerekmektedir. Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Sirketleri Kanunu 9/3. maddesinde " Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring sirketine devri halinde, kambiyo senedinden dolayi kendisine basvurulan kisi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasinda dogrudan dogruya var olan iliskilere dayanan defileri faktoring sirketine karsi ileri süremez; meger ki, faktoring sirketi kambiyo senedini iktisap ederken bilebile borçlunun zararina hareket etmis olsun." düzenlemesi bulunmaktadir. Sonuç olarak, IIK'nin 207. maddesi uyarinca senetteki çikinti, kazili ve silintinin kesideci tarafindan onanmasi halinde geçerli olacagi, somut olayda takip dayanagi çekin keside tarihinde düzeltme yapildigi ve yaninda da paraf imzasi bulundugu, bu durumda bu düzeltmenin davali açisindan geçerli oldugunun kabulü gerektigi, davaci tarafindan davaliya çeki iade ederken kendi cirosunu silmemekle basiretli bir tacir gibi davranmadigi, çekin geçerli bir ciro silsilesiyle davaliya geçtigi, davalinin yetkili hamil oldugu, çeki kötü niyetli veya agir kusurlu olarak edindiginin kanitlanamadigi, davacinin kesideciye karsi olan defilerini davaliya karsi ileri süremeyecegi, bu sebeplerle çek bedelinin istirdadini talep edemeyecegi ve davanin reddine karar verilmesi gerektigi, fakat mahkemece, delillerin ve uygulanmasi gereken kanun maddelerinin yanlis degerlendirilmesi sonucu davanin kabulüne karar verilmesi hatali oldugundan, davali vekilinin istinaf basvurusunun kabulüne 6100 Sayili HMK'nin 353/1-b/2. maddesi geregince kaldirilmasina, fakat bu hata yeniden yargilamayi gerektirmediginde, re'sen davanin reddinin gerektigi kanaat ve sonucuna varilarak asagidaki hüküm kurulmustur. SONUÇ : Gerekçesi yukarida açiklandigi üzere; 1- Davali vekilinin istinaf isteminin KABULÜ ile, 2- Istanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 21/12/2017 tarih, 2014/1160 E., 2017/944 K. Sayili kararinin 6100 Sayili HMK'nin 353/1-b/2. maddesi geregince KALDIRILMASINA, 3- Davaci tarafindan davali aleyhine açilan istirdat davasinin REDDINE, 4- Ilk derece mahkemesinde yapilan yargilama giderleri ve harca iliskin; 4/a- 492 Sayili Harçlar Kanunu geregince alinmasi gereken 59,30 TL maktu karar harcinin pesin alinan 403,90 TL'den mahsubu ile fazla yatirilan 344,60 TL harcin karar kesinlestiginde ve talep halinde davaciya iadesine, 4/b- Davaci tarafindan yapilan yargilama giderlerinin kendi üzerinde birakilmasina, 4/c- Davali tarafindan yapilan yargilama gideri olmadigindan bu konuda karar verilmesine yer olmadigina, 4/d- Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlik Asgari Ücret Tarifesine göre 5.100,00 TL maktu vekalet ücretinin davacidan tahsiliyle davaliya verilmesine, 5- Istinaf asamasinda yapilan yargilama giderleri ve harca iliskin; 5/a- Istinaf talebi kabul edildiginden davali tarafça yatirilan istinaf harcinin karar kesinlestiginde ve talep halinde iadesine, 5/b- Istinaf yargilamasi için davali tarafindan yapilan 98,10 TL istinaf yoluna basvurma harci, 148,35 TL tebligat, müzekkere ve posta gideri olmak üzere toplam 246,45 TL yargilama giderinin davacidan tahsiliyle davaliya verilmesine, 5/c- Istinaf incelemesi durusmasiz yapildigindan vekalet ücreti tayinine yer olmadigina, 6- 6100 Sayili HMK'nin 333. maddesi geregince var ise bakiye gider avansinin karar kesinlestiginde taraflara iadesine, 6100 Sayili HMK'nin 353/1-b/2. maddesi geregince, dosya üzerinde yapilan inceleme sonucunda ve 6100 Sayili HMK'nin 362/1-a. maddesi geregince, miktar itibariyle kesin olmak üzere oybirligiyle karar verildi. 02.12.2021 kazanci.com.tr
T.C. ISTANBUL BÖLGE ADLIYE MAHKEMESI 44. HUKUK DAIRESI E. 2020/739 K. 2021/1511 T. 2.12.2021
Davaci Taraf Her Ne Kadar Davaliya Borçlu Olmadigini Davali ile Aralarinda Ticari Iliski Bulunmadigini Iddia Etmisse de TTK'nin 792. Maddesi Geregince Davalinin Çekleri Kötüniyetli Olarak Ele Geçirdigini veya Agir Kusurunun Bulundugunu Davacinin Ispat Etmesi Gerektigi - Davalinin Çekleri Kötüniyetli Olarak Ele Geçirdigi veya Agir Kusurunun Bulunduguna Dair Delil Sunulamadigindan Davalinin Iyiniyetli Oldugunun Kabulü Gerektigi
Takip Dayanagi Çekin Keside Tarihinde Düzeltme Yapildigi ve Yaninda da Paraf Imzasi Bulundugu Bu Durumda Bu Düzeltmenin Davali Açisindan Geçerli Oldugu - Davacinin Davaliya Çeki Iade Ederken Kendi Cirosunu Silmemekle Basiretli Bir Tacir Gibi Davranmadigi Çekin Geçerli Bir Ciro Silsilesiyle Davaliya Geçtigi Davalinin Yetkili Hamil Oldugu Çeki Kötü Niyetli veya Agir Kusurlu Olarak Edindiginin Kanitlanamadigi Davacinin Kesideciye Karsi Olan Defilerini Davaliya Karsi Ileri Süremeyecegi/Davanin Reddi Gerektigi
TTK Md. 790'a Göre Davalinin Çeki Edinme Nedenini Kanitlama Yükümlülügü Bulunmadigi - Davalinin Çekin Riza Disinda Elden Çiktigini Bilmesi veya Bilebilecek Durumda Olmasi Gerektigi ve Ispat Yükü Çekin Yetkili Hamili Oldugunu ve Rizasi Hilafina Elinden Çiktigini Ileri Süren Davaciya Ait Olup Iddiasini Kesin ve Inandirici Delillerle Kanitlamasi Gerektigi/Davalinin Çekleri Kötüniyetli Olarak Ele Geçirdigi veya Agir Kusurunun Bulunduguna Dair Delil Sunulamadigindan Davanin Kabulüne Karar Verilmesinin Hatali Oldugu
2004/m.72,207
6102/m.790,792
ÖZET : Dava, IIK 72. maddesi geregince açilan istirdat davasidir.
Davaci taraf her ne kadar davaliya borçlu olmadigini, davali ile aralarinda ticari iliski bulunmadigini iddia etmisse de, TTK'nin 792. maddesi geregince, davalinin çekleri kötüniyetli olarak ele geçirdigini veya agir kusurunun bulundugunu, davacinin ispat etmesi gerekmektedir. Dosya kapsaminda, davalinin çekleri kötüniyetli olarak ele geçirdigi veya agir kusurunun bulunduguna dair delil sunulamadigindan davalinin iyiniyetli oldugunun kabulü gerekir. Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çikmis bulunursa, ister hamile yazili, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkini 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmis bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmis oldugu veya iktisapta agir bir kusuru bulundugu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür. Bu madde hükmüne göre, davalinin çeki edinme nedenini kanitlama yükümlülügü yoktur. Davalinin çekin riza disinda elden çiktigini bilmesi veya bilebilecek durumda olmasi gerekir. IIK'nin 207. maddesi uyarinca senetteki çikinti, kazili ve silintinin kesideci tarafindan onanmasi halinde geçerli olacagi, olayda takip dayanagi çekin keside tarihinde düzeltme yapildigi ve yaninda da paraf imzasi bulundugu, bu durumda bu düzeltmenin davali açisindan geçerli oldugunun kabulü gerektigi, davaci tarafindan davaliya çeki iade ederken kendi cirosunu silmemekle basiretli bir tacir gibi davranmadigi, çekin geçerli bir ciro silsilesiyle davaliya geçtigi, davalinin yetkili hamil oldugu, çeki kötü niyetli veya agir kusurlu olarak edindiginin kanitlanamadigi, davacinin kesideciye karsi olan defilerini davaliya karsi ileri süremeyecegi, bu sebeplerle çek bedelinin istirdadini talep edemeyecegi ve davanin reddine karar verilmesi gerektigi, fakat mahkemece, delillerin ve uygulanmasi gereken kanun maddelerinin yanlis degerlendirilmesi sonucu davanin kabulüne karar verilmesi hatali oldugundan, davali vekilinin istinaf basvurusunun kabulüne karar verilmistir.
DAVA : Yukarida yazili ilk derece mahkemesi kararina karsi, istinaf yasa yoluna basvurulmasi üzerine yapilan inceleme sonucunda; Geregi düsünüldü:
KARAR : Davaci vekili dava dilekçesinde özetle; Dava konusu alacagin dava disi ... Ltd. Sirketine ait 10.09.2013 vade tarihli 18.000,00 TL tutarindaki çekten kaynaklandigini, davalinin isbu çek sebebi ile davaci müvekkil sirkete Istanbul ...Icra Müdürlügünün ... esas sayili icra dosyasi üzerinden takip baslattigini, takip sebebi ile ihtiyati haciz uygulandigini ve banka hesaplari üzerine inceleme baslatildigini, davaci sirketin ticari hayatinin olumsuz etkilenmemesi için borcun kendileri tarafindan icra dosyasina yatirilmak sureti ile kapatildigini, icra takibine konu çekin vade tarihinin 10.07.2013 oldugunu, dava disi çekin kesidecisi ... yetkilisi ...'in sirketlerine olan borcu nedeni ile vermis oldugu çekin vade günü olan 10.07.2013 tarihinde Bolu ... bankasina ibraz edildigini ve ayni gün takasa verildigini, dava disi çekin kesidecisinin durumunun kötü oldugunu ileri sürerek ve yeni bir çek vermek sureti ile davaya konu çekin arkasi yazdirilmaksizin iade alindigini ve 25.07.2013 tarihinde tutanak tutanak tutulmak sureti ile dava disi çekin kesidecisine iade edildigini, çeki, ibraz süresinden sonra iade edilmis oldugundan çek vasfini yitirmis oldugu düsüncesi ile davaci firma yetkilileri tarafindan arkasindaki ciro iptal edilmeksizin dava disi ...'a iade edildigini, ... tarafindan çekin üstündeki vade tarihi, 10.07.2013, 10.09.2013 yapilmak sureti ile yeniden cirolandigini ve davali tarafindan sirket aleyhine icra takibi yapildigini, çeki ciro edenin müvekkili sirketten alacakli oldugu ve alacagini temlik ettiginin kabul edilemeyecegini, söz konusu çekin ibraz tarihinden sonra dava disi ...'a tutanakla teslim edildigini ve çek üzerinde tahrifat yapilarak yeniden kullanildigindan bahisle Bolu Cumhuriyet Bassavciligina suç duyurusunda bulunuldugunu, davali ile davaci müvekkili sirket arasinda hiçbir ticari iliski bulunmadigini, icra tehdidi ve sirketin ticari hayatinin zedelenmemesi için icra takibi sebebi ile ödemis olduklari 23.650,00 TL nin ödeme günü olan 16.01.2014 tarihinden itibaren ticari faiz ile birlikte davalidan tahsilini talep ve dava etmistir.
Davali vekili cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili Sirket aleyhine dava konusu çekin bir baska çek ile degistirildigini, bu çekin arkasindaki cironun çizilmeden, iptal edilmeden çekin ... Ltd. Sti ne iade edildigini, ancak çekin keside tarihi olan 10.07.2013 tarihinin 10.09.2013 yapilarak ciro edildigi ve müvekkili sirkete verildigini, çekin takibe konmasi nedeniyle ödeme yapilmak zorunda kalindigindan bahisle yapilan ödemenin istirdadi talep edildigini davanin haksiz, mesnetsiz ve yasal dayanaktan yoksun oldugunu, davani taraflarin tacir olmasi ve dava konusu alacagin da kambiyo senedinden kaynaklanmasi ve davanin taraflari açisindan ticari is niteliginde olmasi nedeniyle Asliyle Ticaret mahkemesinde görülmesi gerektigini, Mahkemenin dava konusu olaya bakmakta görevli olmadigini, görevsizlik karari verilmesini davanin Asliyle Ticaret Mahkemesi sifati ile bakilmasini, IIk.nun 72.maddesi yetkili mahkemenin takibin yapildigi icra müdürlügü yer mahkemesi ve davali ikametgahi mahkemesi oldugunun belirtildigini, müvekkil sirketin merkezinin Istanbul oldugunu, dava konusu edilen icra takibi ise Istanbul ...Icra Müdürlügünün ... esas sayili dosyasi oldugunu, IIK.nun 72 maddesinde öngörülen her iki yetki kurali uyarinca yetkili mahkemenin Istanbul Mahkemeleri oldugunu, davaci tarafça ileri sürülen iddialarin muhatabinin iyiniyetli, yetkili, 3.kisi hamil olan müvekkili sirket olmadigini, davaci tarafin kendi cirantasi ile arasindaki sahsi defilerin müvekkili sirkete karsi ileri sürülmesinin mümkün olmadigini, öncelikle görevsizlik ve yetkisizlik itirazlarinin kabulüyle davaci tarafin haksiz, mesnetsiz ve yasal dayanaktan yoksun davasinin reddine karar verilmesini talep etmistir.
Ilk Derece Mahkemesince; "Iddia, savunma, dosya içerigi deliller ve alinan bilirkisi raporuna göre; Davaci sirket ile dava disi ... Ltd. Sti arasinda yürütülen ticari iliski kapsaminda ... tarafindan davaci sirkete ... Bankasi Subesine ait 18.000,00 TL bedelli 10.07.2013 vade tarihli, ... çek numarali ... numarali hesaptan keside edilen çekin cari hesap borcunun ödenmesi amaciyla verildigi, çekin belirtilen tarihte ... Bolu subesine ibraz edilerek karsiliginin olmadigi belirlendigi ve taraflarin anlasmasi sonucunda çekin arkasi yazdirilmaksizin geri alindigi, ve 25.07.2013 tarihinde ... Yetkilisi ...'a imza karsiligi iade edildigi, bunun yerine yeni bir çek verildigi, belirlenmistir. Dava disi ... tarafindan çekteki vade tarihinin 10.09.2013 olarak degistirilmek suretiyle ve davaci lehtar sirketinde cirosu bulundugu halde bu çekin yeniden cirolandigi ve son olarak davali tarafindan hamil sifatiyla Istanbul ... Icra Müdürlügünün ... Esas sayili dosyasi üzerinden davaci ve diger cirantalar hakkinda takibe geçildigi, takip dosyasini davaci tarafindan 17.01.2014 tarihinde 23.550,00 TL ödendigi, ayrica 100,00 TL EFT giderinin yapildigi ve davali sirketin çeke dayali alacaginin o sekilde tahsil edildigi belirlenmistir. Dava konusu çekte 10.07.2013 olan keside tarihinin 10.09.2013 olarak degistirildigi Adli Tip Grafoloji Dairesinin raporuyla belirlenmis olup bu durum Bolu Agir Ceza Mahkemesin 2016/166-255 Sayili kararin içerigiyle de anlasilmaktadir. Davaci sirket ile dava disi ... Ltd. Sti'nin 2013 yili ticari defter ve kayitlari üzerinde yapilan inceleme sonucunda; dava konusu çekin cari hesap borcuna karsilik adi sirket tarafindan davaci sirkete teslim edildigi, davacinin da çek tevdi bodrosu düzenleyerek çeki aldigi, daha sonra 25.07.2013 tarihinde ... yetkilisi ...'a imza karsilgi iade edildigi, 24.000,00 TL bedelli 07.10.2013 keside tarihli baska bir çekin davaci sirkete verildigi, bu çekinde tahsil edilemedigi, taraf sirketlerin incelenn defterlerin birbiri ile uyumlu olup, davacinin 18.000,00 TL cari hesap bakiyesi ile 23.550,00 TL'lik takip dosyasina ödenen para ve 100,00 TL EFT gideri olmak üzere ... sirketinden 41.650,00 TL lik alacaginin mevcut oldugu, ve halen ödenmemis alacak olarak taraf sirketlerin ticari defterlerinde kayitli bulundugu belirlenmistir. Dava konusu çekte keside tarihinde degisiklik kesideci tarafindan paraf atilarak dogrulandigindan davalinin iyi niyetli hamil oldugu ileri sürülmüstür. Ancak; bu çekin gerçek vade tarihi olan 10.07.2013 tarihinde Bolu ... subesine ibraz edildigi, kesidecinin zor durumda kalmamasi için taraflarin anlasmasi üzerine arkasina kase vurdurulmaksizin iade alindigi ve davaci tarafindan çek kesidecesine iade edildigi anlasilmaktadir. Baska bir anlatimla davaya konu ve gerçek keside tarihi 10.07.2013 tarihi olan çek 10 günlük ibraz süresi içinde muhatap bankaya ibraz edilerek karsiliksiz kasesi basilmamistir. Çekin kesideciye iade edilmesinden sonra kesideci sirketin yetkilisi olan ... tarafindan vade tarihi 10.09.2013 olarak degistirilmis ve geri alinan çek davaci sirketin cirosu bulundugu halde tekrar ... tarafindan ciro yoluyla üçüncü kisilere verilmis ve davali sirket tarafindan tahsil edilmistir.
Davaci cirosunun iptal edilmedigi bilindigi halde çekin keside tarihi üzerinde tahrifat yapilmak suretiyle yeni bir vade tarihi belirlenmis ve davaci sirket açisindan gerçekte mevcut olmayan bir borç yaratilmistir. Tahrifat sonucu çekte vade tarihin degistirildigi dosya içerigi deliller ve ceza dosyasi kapsaminda anlasilmakla, davaci sirketin bu çekten dolayi borçlu sifatinin bulunamayacagi, davali çek hamilinin gerçekte borcu bulunmayan davacidan çek bedelini tahsil etmesi nedeniyle, tahsil edilen tutarin davaciya iadesi gerektigi sonuç ve kanaatine varilarak asagidaki davanin kabulüne" karar verilmistir.
Davali vekili istinaf dilekçesinde özetle; 1-Davaci tarafin kendi cirantasi ile arasindaki sahsi defilerin iyiniyetli, yetkili, üçüncü kisi hamil olan müvekkil sirkete karsi ileri sürülmesi mümkün olmadigini, müvekkili sirket ile ... Ltd. Sti. arasinda imzalanan faktoring sözlesmesi uyarinca ... Ltd. Sti tarafindan davaciya kesilen 29.07.2013 tarihli ... numarali faturaya istinaden dava konusu edilen 18.000,00-TL bedelli 10.09:2013 keside tarihli çekin faktoring islemine konu edildigi, çekin süresi içerisinde ibraz edilmesi ve karsiliginin bulunmamasi üzerine Istanbul ... icra Müdürlügünün ... E. sayili dosyasi üzerinden icra takibi baslatildigi, 2-Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Sirketleri Kanunu 9. Maddesi " Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring sirketine devri halinde, kambiyo senedinden dolayi kendisine basvurulan kisi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasinda dogrudan dogruya var olan iliskilere dayanan defileri faktoring sirketine karsi ileri süremez; meger ki, faktoring sirketi kambiyo senedini iktisap ederken bilebile borçlunun zararina hareket etmis olsun." Hükmünün de söz konusu defilerin faktoring sirketi olan müvekkili sirkete karsi ileri sürülmesine engel oldugu, 3-Müvekkili sirketin kötüniyetli ve davacinin zararina hareket ettiginden bahsetmenin mümkün olmadigini, müvekkili sirketin davaci tarafindan kendi cirantasina çekin iade edilip edilmediginin bilmesi mümkün olmadigi gibi, müvekkili sirketin de, bunu arastirmak yükümlülügünün bulunmadigi, 4-Davaci tarafin ileri sürdügü iddialara göre, çeki kesideciye iade edip yerine baskaca bir çek verilirken çek üzerindeki cirosunu çizmeyerek, hükümsüz hale getirmeyerek, çek üzerindeki sorumlulugunun devam etmesine neden oldugu, davacinin basiretli bir tacir gibi davranma yükümlülügünü ihlal etmesinin sorumluluklarinin müvekkili sirkete yükletilemeyecegi, bu nedenlerle yerel mahkeme kararinin kaldirilmasina, davanin reddine karar verilmesi talep edilmistir.
Inceleme, 6100 Sayili Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun(HMK) 355. maddesi hükmü uyarinca istinaf dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sinirli olarak ve kamu düzenine aykiri hususlarin olup olmadigi gözetilerek yapilmistir. Dava, IIK 72.maddesi geregince açilan istirdat davasidir. Davaci tarafça, dava disi ... Ltd. Sti. den, aralarindaki ticari iliski nedeniyle aldiklari dava konusu çekin ibraz süresi içinde bankaya ibraz edildigi, karsiliksiz oldugunun anlasilmasi üzerine arkasi yazdirilmayarak, ... Ltd. Sti yetkilisiyle anlasarak, çeki, kendi cirolarini çizmeden iade ettikleri, yerine yeni bir çek verildigi, ... Ltd. Sti. Sirket yetkilisi ... tarafindan iade edilen çekin üstündeki 10.07.2013 olan vade tarihinin, 10.09.2013 yapilarak yeniden ciroladigi, davali tarafça çekin icraya konmasi üzerine icra dosyasina 23.550,00 TL ödendigi, oysa davaliyla hiç bir ticari iliskisinin bulunmadigi ve davaliya borcu olmadigi belirtilerek, ödenen parasinin istirdadi talep edilmis, davali taraf, davacinin kendi cirantasi ile arasindaki sahsi defilerini iyiniyetli, yetkili, üçüncü kisi hamil olan kendisine karsi ileri süremeyecegini, kendisinin kötüniyetli ve davacinin zararina hareket ettiginden bahsedilemeyecegini, davaci tarafindan kendi cirantasina çekin iade edilip edilmediginin bilmesinin mümkün olmadigi gibi, bunu arastirmak yükümlülügünün bulunmadigini savunarak davanin reddini talep etmis, mahkemece davanin kabulüne karar verilmis, is bu karar davali tarafindan istinaf edilmistir.
Davaci sirket ile dava disi ... Ltd. Sti arasinda yürütülen ticari iliski kapsaminda ... tarafindan davaci sirkete ... Bankasi Subesine ait 18.000,00 TL bedelli 10.07.2013 vade tarihli, ... çek numarali ... numarali hesaptan keside edilen çekin cari hesap borcunun ödenmesi amaciyla verildigi, çekin belirtilen tarihte ... Bolu subesine ibraz edilerek karsiliginin olmadigi belirlendigi ve taraflarin anlasmasi sonucunda çekin arkasi yazdirilmaksizin geri alindigi ve 25.07.2013 tarihinde ... Yetkilisi ...'a imza karsiligi iade edildigi, bunun yerine yeni bir çek verildigi, dava disi ... tarafindan iade edilen çekteki vade tarihinin 10.09.2013 olarak degistirildigi, paraf atilmak suretiyle ve davaci lehtar sirketinde cirosu bulundugu halde bu çekin yeniden cirolandigi, son olarak davali tarafindan hamil sifatiyla Istanbul ... Icra Müdürlügünün ... Esas sayili dosyasi üzerinden davaci ve diger cirantalar hakkinda takibe geçildigi, takip dosyasini davaci tarafindan 17.01.2014 tarihinde 23.550,00 TL ödendigi, ayrica 100,00 TL EFT giderinin yapildigi ve davali sirketin çeke dayali alacaginin o sekilde tahsil edildigi anlasilmaktadir. Davaci taraf her ne kadar davaliya borçlu olmadigini, davali ile aralarinda ticari iliski bulunmadigini iddia etmisse de, TTK'nin 792. maddesi geregince, davalinin çekleri kötüniyetli olarak ele geçirdigini veya agir kusurunun bulundugunu, davacinin ispat etmesi gerekmektedir. Dosya kapsaminda, davalinin çekleri kötüniyetli olarak ele geçirdigi veya agir kusurunun bulunduguna dair delil sunulamadigindan davalinin iyiniyetli oldugunun kabulü gerekir. Yargitay içtihatlari da ayni dogrultudadir (Yargitay 11. Hukuk Dairesinin Esas No:2014/10768- Karar No:2014/20288 Karar Tarihi. 23.12.2014). Çek üzerindeki ciro silsilesi seklen tam olup, davalinin yetkili hamil oldugu anlasilmaktadir. Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çikmis bulunursa, ister hamile yazili, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkini 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmis bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmis oldugu veya iktisapta agir bir kusuru bulundugu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür. Bu madde hükmüne göre, davalinin çeki edinme nedenini kanitlama yükümlülügü yoktur. Davalinin çekin riza disinda elden çiktigini bilmesi veya bilebilecek durumda olmasi gerekir. Dava tarihinde yürürlükte olan ve olaya uygulanmasi gereken 6102 Sayili TTK'nun 818/1-e maddesinde poliçeye ait hükümler çek hakkinda da uygulanacagindan, ayni yasanin 687. maddesinde; "poliçeden dolayi kendisine basvurulan kisi düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasinda dogrudan dogruya var olan iliskilere dayanan def'ileri basvuran hamile karsi ileri sürülemeyecegi, ancak hamilin poliçeyi iktisap ederken bile bile borçlunun zararina hareket etmis olmasinin bu düzenlemenin istisnasini olusturdugu düzenlenmis ve ayni ilkelerin tekrari niteligindeki 790. maddesinde cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kisi, son ciro beyaz ciro olsa bile kendi hakki müteselsil ve birbirine bagli cirolardan anlasildigi taktirde, yetkili hamil sayilir, çizilmis cirolar yazilmamis hükmündedir, bir beyaz ciroyu diger bir ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kisi çeki beyaz ciro ile iktisap etmis sayilir." 792. Maddesinde ise; " çek herhangi bir surette hamilin elinden çikmis bulunursa, ister hamile yazili, ister ciro yolu ile devredilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkini 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmis bulunan yeni hamil, ancak çeki kötü niyetle iktisap etmis oldugu veya iktisapta agir bir kusuru bulundugu taktirde o çeki geri vermekle yükümlüdür " düzenlemeleri mevcuttur. Çekin rizasi disi elden çikmasi halinde ispat yükü, çekin yetkili hamili oldugunu ve rizasi hilafina elinden çiktigini ileri süren davaciya ait olup, davacinin iddiasini kesin ve inandirici delillerle kanitlamasi gerekmektedir. Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Sirketleri Kanunu 9/3. maddesinde " Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring sirketine devri halinde, kambiyo senedinden dolayi kendisine basvurulan kisi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasinda dogrudan dogruya var olan iliskilere dayanan defileri faktoring sirketine karsi ileri süremez; meger ki, faktoring sirketi kambiyo senedini iktisap ederken bilebile borçlunun zararina hareket etmis olsun." düzenlemesi bulunmaktadir.
Sonuç olarak, IIK'nin 207. maddesi uyarinca senetteki çikinti, kazili ve silintinin kesideci tarafindan onanmasi halinde geçerli olacagi, somut olayda takip dayanagi çekin keside tarihinde düzeltme yapildigi ve yaninda da paraf imzasi bulundugu, bu durumda bu düzeltmenin davali açisindan geçerli oldugunun kabulü gerektigi, davaci tarafindan davaliya çeki iade ederken kendi cirosunu silmemekle basiretli bir tacir gibi davranmadigi, çekin geçerli bir ciro silsilesiyle davaliya geçtigi, davalinin yetkili hamil oldugu, çeki kötü niyetli veya agir kusurlu olarak edindiginin kanitlanamadigi, davacinin kesideciye karsi olan defilerini davaliya karsi ileri süremeyecegi, bu sebeplerle çek bedelinin istirdadini talep edemeyecegi ve davanin reddine karar verilmesi gerektigi, fakat mahkemece, delillerin ve uygulanmasi gereken kanun maddelerinin yanlis degerlendirilmesi sonucu davanin kabulüne karar verilmesi hatali oldugundan, davali vekilinin istinaf basvurusunun kabulüne 6100 Sayili HMK'nin 353/1-b/2. maddesi geregince kaldirilmasina, fakat bu hata yeniden yargilamayi gerektirmediginde, re'sen davanin reddinin gerektigi kanaat ve sonucuna varilarak asagidaki hüküm kurulmustur.
SONUÇ : Gerekçesi yukarida açiklandigi üzere;
1- Davali vekilinin istinaf isteminin KABULÜ ile,
2- Istanbul 6. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 21/12/2017 tarih, 2014/1160 E., 2017/944 K. Sayili kararinin 6100 Sayili HMK'nin 353/1-b/2. maddesi geregince KALDIRILMASINA,
3- Davaci tarafindan davali aleyhine açilan istirdat davasinin REDDINE,
4- Ilk derece mahkemesinde yapilan yargilama giderleri ve harca iliskin;
4/a- 492 Sayili Harçlar Kanunu geregince alinmasi gereken 59,30 TL maktu karar harcinin pesin alinan 403,90 TL'den mahsubu ile fazla yatirilan 344,60 TL harcin karar kesinlestiginde ve talep halinde davaciya iadesine,
4/b- Davaci tarafindan yapilan yargilama giderlerinin kendi üzerinde birakilmasina,
4/c- Davali tarafindan yapilan yargilama gideri olmadigindan bu konuda karar verilmesine yer olmadigina,
4/d- Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlik Asgari Ücret Tarifesine göre 5.100,00 TL maktu vekalet ücretinin davacidan tahsiliyle davaliya verilmesine,
5- Istinaf asamasinda yapilan yargilama giderleri ve harca iliskin;
5/a- Istinaf talebi kabul edildiginden davali tarafça yatirilan istinaf harcinin karar kesinlestiginde ve talep halinde iadesine,
5/b- Istinaf yargilamasi için davali tarafindan yapilan 98,10 TL istinaf yoluna basvurma harci, 148,35 TL tebligat, müzekkere ve posta gideri olmak üzere toplam 246,45 TL yargilama giderinin davacidan tahsiliyle davaliya verilmesine,
5/c- Istinaf incelemesi durusmasiz yapildigindan vekalet ücreti tayinine yer olmadigina,
6- 6100 Sayili HMK'nin 333. maddesi geregince var ise bakiye gider avansinin karar kesinlestiginde taraflara iadesine, 6100 Sayili HMK'nin 353/1-b/2. maddesi geregince, dosya üzerinde yapilan inceleme sonucunda ve 6100 Sayili HMK'nin 362/1-a. maddesi geregince, miktar itibariyle kesin olmak üzere oybirligiyle karar verildi. 02.12.2021
kazanci.com.tr