Evlenmeden önce edinilen mallarin bosanmadan sonra kime kalacagi sikça sorulan ve kafa karisikligina sebep olan bir konudur. Evlilik birligi kurulduktan sonra eslerin birlikte veya ayri ayri edindigi mallar, yasal olarak "edinilmis mal rejimi"ne tabidir. Bu rejim geregince, bosanma durumunda bu mallar genellikle esler arasinda yari yariya paylasilir. Ancak, evlilikten önce satin alinan, miras kalan veya bagislanan mallarin durumu farklidir. Bu mallar, prensip olarak "kisisel mal" olarak kabul edilir ve edinilmis mal rejiminin kapsamina girmez. Edinilmis Mallar ve Kisisel Mallarin Hukuki Ayirimi Evlilik süresince edinilen mallar, "edinilmis mal rejimi" (evlilik birliginde çalisilarak, gelir elde edilerek alinan mallar) kurallarina tabidir ve bosanma halinde esler arasinda esit olarak paylasilir. Buna karsilik, evlilikten önce sahip olunan mallar ise genel kural olarak "kisisel mal" (sadece bir ese ait olan, edinilmis mal sayilmayan mallar) olarak kabul edilir ve edinilmis mal rejiminin paylasimina dahil edilmez. Bir esyanin sadece bir es tarafindan kullanilmasi, her zaman o esyayi kisisel mal yapmaz. Burada asil önemli olan, esyanin kullanim amacidir. Bir esya, sadece bir es tarafindan kullanilsa dahi, eger bu kullanim evlilik birliginin ortak yararina ise (diger esin veya ortak çocuklarin ihtiyaçlari için kullaniliyorsa), o esya kisisel mal sayilmaz. Bu durumda, edinilmis mallar grubuna dahil edilir. Kisisel Malin Ispati: Bosanmada Delil Sunma Yükümlülügü Bir malin evlilikten önce edinilmis oldugunu kanitlama sorumlulugu, o malin kisisel mal oldugunu iddia eden ese aittir. Aksi takdirde, o mal evlilik içinde edinilmis sayilir. Bu durumu ispatlamak için faturalar, banka hesap hareketleri (dökümleri), tapu kayitlari, miras yoluyla intikal eden (geçen) belgeler gibi kanitlar kullanilabilir. Mal Rejimi Sözlesmesi (Evlilik Sözlesmesi): Evlilik Öncesi Mallarin Paylasiminda Serbestlik Esler, evlilik sözlesmesi (nikah öncesinde veya evlilik sirasinda noterde yapilan özel anlasma) ile evlilik öncesinde edindikleri mallarin paylasimina iliskin yasal düzenlemelerden farkli hükümler kararlastirabilirler. Bu sözlesme ile esler, evlilik öncesi mallarin tamamini veya bir kismini paylasmayi ya da hiç paylasmamayi serbestçe belirleyebilirler. Kisisel Mallarin Gelirleri: Paylasima Dahil Olabilen Kazançlar Kisisel mallarin kendileri edinilmis mal rejiminin kapsamina girmese de, bu mallarin evlilik birligi süresince elde edilen gelirleri (örnegin, evlilik öncesi alinan bir evin kirasi) edinilmis mal olarak kabul edilir ve bosanma halinde paylasilir. Ancak, esler mal rejimi sözlesmesinde bu gelirlerin edinilmis mal sayilmayacagini da kararlastirabilirler. Bir Meslegin Icrasi veya Isletmenin Faaliyeti Sebebiyle Dogan Malvarligi Degerleri Esler, mal rejimleri sözlesmesiyle bir meslegin icrasi (bir doktorun muayenehanesi gibi) veya bir isletmenin faaliyeti (bir sirketin mal varligi gibi) sebebiyle dogan malvarligi degerlerinin kisisel mal sayilacagini özel olarak düzenleyebilirler. Bu konuda farkli hukuki yorumlar bulunmaktadir: Birinci Yorum: Bu yoruma göre, bir meslegin icrasi veya isletmenin faaliyeti sonucu elde edilen tüm gelirler, kazançlar veya ürünler kisisel mal sayilabilir. Ancak bu görüs, yasal mal rejimindeki temel prensibe ("karsiligini vererek elde edilme") aykiridir ve mal rejimini mal ayriligi rejimine (her esin kendi malinin sahibi oldugu rejim) dönüstürebilir. Ikinci Yorum: Bu yoruma göre ise, bir meslegin icrasi veya isletmenin faaliyeti sebebiyle dogan malvarligi degerleri kapsamina, sadece meslegin veya isletmenin yürütülmesi için gerekli olan mallar (örnegin, bir avukatin ofisindeki kitaplar, bir terzinin dikis makinesi) dahildir. Özetle: Esler sözlesmeyle bu konuyu düzenleyebilirler ve bu konuda farkli hukuki görüsler mevcuttur. Miras Yoluyla Intikal Eden Mallar: Evlilik Öncesi Gibi Degerlendirilir Evlilik birligi devam ederken, eslerden birine miras yoluyla intikal eden (kalan) mallar da kisisel mal olarak kabul edilir ve edinilmis mal rejiminin paylasimina dahil edilmez. Ancak, bu mallarin evlilik birligi süresince elde ettigi gelirler (örnegin, miras kalan bir tarlanin ürünleri) edinilmis mal olarak kabul edilir ve bosanma halinde paylasima konu olur. Evlenmeden Önce Krediyle Alinmis Mallarin Durumu: Borcun Ödenme Sekli Önemli Evlilik Öncesi Kredili Alimlar Evlilik birligi kurulmadan önce kredi ile alinan bir malvarligi (örnegin, bir ev veya araba), bosanma halinde mal paylasiminda özel bir durum yaratir. Mülkiyet evlilik öncesinde gerçeklesmis olsa bile, kredi ödemeleri evlilik birligi sirasinda devam ederse, bu ödemelerin bir kismi mal paylasimina dahil edilebilir. Kredi Ödemelerinin Hesaplanmasi Kredinin evlilik birligi devam ederken ödenmis olan kisimlari, malin o dönemdeki degerine oranlanarak hesaplanir. Bu hesaplamada, kredinin toplam tutari, evlilik birligi süresince ödenen miktar ve malin satis bedeli gibi unsurlar dikkate alinir. Bu tür hesaplamalar karmasik olabilecegi için, bir uzmandan (bosanma avukatindan) yardim almak faydali olacaktir. Evlilik Birligi Devam Ederken Satilan Malvarligi Eslerden birinin evlilik birligi kurulmadan önce satin aldigi veya miras yoluyla intikal eden bir malvarliginin satilmasindan elde edilen para kisisel mal olarak kabul edilir. Bu para ile yeni bir mal alinmasi halinde, bu yeni mal da kisisel mal niteligini korur. Miras Parasiyla Yapilan Satin Alimlar Eger miras kalan paraya ekleme yapilarak yeni bir mal satin alinmissa ve eklenen bedelin kisisel bir malin satisindan elde edilen para ile ödenmemis olmasi durumunda, artan kisim yine mal paylasimina konu edilebilir. Miras Kalan ve Bagislanan Mallarin Bosanmada Mal Paylasimina Etkisi Miras Kalan Mallarin Durumu Türk Medeni Kanunu'na göre, evlilik sirasinda bir ese miras yoluyla intikal eden malvarligi, o esin kisisel mali olarak kabul edilir ve bosanma halinde mal paylasimina dahil edilmez. Bunun nedeni, mirasin eslerin evlilik birliginin disinda kazanilmis olmasi ve diger esin bu malvarligi üzerinde herhangi bir hakkinin bulunmamasidir. Miras Kalan Mallardan Elde Edilen Gelirlerin Durumu Miras kalan mallardan elde edilen gelirler ise edinilmis mal olarak kabul edilir ve bosanma halinde mal paylasimina konu edilir. Örnegin, miras kalan bir gayrimenkulün (tasinmazin) kiraya verilmesiyle elde edilen kira geliri, edinilmis mal olarak nitelendirilir ve bu gelirin yarisi diger ese aittir. Bagislanan Mallarin Durumu Evlilik sirasinda bir ese bagislanan her türlü malvarligi da o esin kisisel mali olarak kabul edilir ve bosanma halinde mal paylasimina konu edilmez. Bunun nedeni, bagisin karsiliksiz bir kazanç olmasi ve diger esin bu kazanç üzerinde herhangi bir hakkinin bulunmamasidir. Karsiliksiz kazanilan malvarliginin kisisel mal sayilmasi için, mali edinen esin herhangi bir yükümlülük altina girmemis olmasi gerekir. Eger bagislama karma bir sekilde yapilmissa (bir kismi karsilikli, bir kismi karsiliksizsa) ve karsilikli kisim daha fazlaysa, bagislanan malvarligi edinilmis mal sayilabilir. Karsiliksiz Kazanimlarin Kisisel Mal Sayilmasinin Nedenleri Eslerden birinin mal rejiminde karsiliksiz kazanma yoluyla elde ettigi mallarin kisisel mal olarak kabul edilmesinin temel sebebi, bu malvarliginin edinilmesinde diger esin veya evlilik birliginin herhangi bir katkisinin olmamasidir. Bu tür kazanimlar bagis, piyango ikramiyesi, tazminat gibi yollarla elde edilebilir. Evlilikte geline takilan ziynet esyalari da, kim tarafindan verilmis olursa olsun kadina bagislanmis sayilir ve kadinin kisisel mali olur. Manevi Tazminat Alacaklari: Kisisel Haklarin Karsiligi Manevi tazminat, kisilik haklarina (seref, onur, sayginlik gibi) yapilan hukuka aykiri bir saldiridan dolayi çekilen aci ve izdirabin giderilmesi için ödenen tazminattir. Bu hak, kisiye özeldir. Manevi tazminat alacaklarinin kisisel mal sayilmasinin nedeni, bu alacaklarin kaynaginin kisinin kisilik haklari olmasidir. Sosyal Güvenlik ve Yardim Kurumlarindan Alinan Ödemeler: Hesaplama ve Siniflandirma Sosyal güvenlik veya yardim kurumlarindan yapilan ödemeler ile çalisma gücü kaybi tazminatlari, özel bir hesaplama sürecine tabidir. Bu süreçte, toplu ödemelerin kisinin yasam süresi dikkate alinarak hesaplanmasi ve bu ödemelerin evlilik birligi içindeki harcamalara göre kisisel mal ve edinilmis mal olarak siniflandirilmasi gerekir. Bu hesaplamalar genellikle uzmanlar tarafindan yapilir. Özetle: Evlenmeden önce alinan mallar prensip olarak kisisel maldir ancak mal rejimi sözlesmesi, malin kullanim amaci ve elde edilen gelirler gibi faktörler bu durumu degistirebilir. Bosanma sürecinde hak kaybi yasamamak için uzman bir avukattan hukuki destek almak önemlidir.
Evlenmeden önce edinilen mallarin bosanmadan sonra kime kalacagi sikça sorulan ve kafa karisikligina sebep olan bir konudur. Evlilik birligi kurulduktan sonra eslerin birlikte veya ayri ayri edindigi mallar, yasal olarak "edinilmis mal rejimi"ne tabidir. Bu rejim geregince, bosanma durumunda bu mallar genellikle esler arasinda yari yariya paylasilir. Ancak, evlilikten önce satin alinan, miras kalan veya bagislanan mallarin durumu farklidir. Bu mallar, prensip olarak "kisisel mal" olarak kabul edilir ve edinilmis mal rejiminin kapsamina girmez.
Evlilik süresince edinilen mallar, "edinilmis mal rejimi" (evlilik birliginde çalisilarak, gelir elde edilerek alinan mallar) kurallarina tabidir ve bosanma halinde esler arasinda esit olarak paylasilir. Buna karsilik, evlilikten önce sahip olunan mallar ise genel kural olarak "kisisel mal" (sadece bir ese ait olan, edinilmis mal sayilmayan mallar) olarak kabul edilir ve edinilmis mal rejiminin paylasimina dahil edilmez.
Bir esyanin sadece bir es tarafindan kullanilmasi, her zaman o esyayi kisisel mal yapmaz. Burada asil önemli olan, esyanin kullanim amacidir. Bir esya, sadece bir es tarafindan kullanilsa dahi, eger bu kullanim evlilik birliginin ortak yararina ise (diger esin veya ortak çocuklarin ihtiyaçlari için kullaniliyorsa), o esya kisisel mal sayilmaz. Bu durumda, edinilmis mallar grubuna dahil edilir.
Bir malin evlilikten önce edinilmis oldugunu kanitlama sorumlulugu, o malin kisisel mal oldugunu iddia eden ese aittir. Aksi takdirde, o mal evlilik içinde edinilmis sayilir. Bu durumu ispatlamak için faturalar, banka hesap hareketleri (dökümleri), tapu kayitlari, miras yoluyla intikal eden (geçen) belgeler gibi kanitlar kullanilabilir.
Esler, evlilik sözlesmesi (nikah öncesinde veya evlilik sirasinda noterde yapilan özel anlasma) ile evlilik öncesinde edindikleri mallarin paylasimina iliskin yasal düzenlemelerden farkli hükümler kararlastirabilirler. Bu sözlesme ile esler, evlilik öncesi mallarin tamamini veya bir kismini paylasmayi ya da hiç paylasmamayi serbestçe belirleyebilirler.
Kisisel mallarin kendileri edinilmis mal rejiminin kapsamina girmese de, bu mallarin evlilik birligi süresince elde edilen gelirleri (örnegin, evlilik öncesi alinan bir evin kirasi) edinilmis mal olarak kabul edilir ve bosanma halinde paylasilir. Ancak, esler mal rejimi sözlesmesinde bu gelirlerin edinilmis mal sayilmayacagini da kararlastirabilirler.
Esler, mal rejimleri sözlesmesiyle bir meslegin icrasi (bir doktorun muayenehanesi gibi) veya bir isletmenin faaliyeti (bir sirketin mal varligi gibi) sebebiyle dogan malvarligi degerlerinin kisisel mal sayilacagini özel olarak düzenleyebilirler. Bu konuda farkli hukuki yorumlar bulunmaktadir:
Özetle: Esler sözlesmeyle bu konuyu düzenleyebilirler ve bu konuda farkli hukuki görüsler mevcuttur.
Evlilik birligi devam ederken, eslerden birine miras yoluyla intikal eden (kalan) mallar da kisisel mal olarak kabul edilir ve edinilmis mal rejiminin paylasimina dahil edilmez. Ancak, bu mallarin evlilik birligi süresince elde ettigi gelirler (örnegin, miras kalan bir tarlanin ürünleri) edinilmis mal olarak kabul edilir ve bosanma halinde paylasima konu olur.
Evlilik Öncesi Kredili Alimlar
Evlilik birligi kurulmadan önce kredi ile alinan bir malvarligi (örnegin, bir ev veya araba), bosanma halinde mal paylasiminda özel bir durum yaratir. Mülkiyet evlilik öncesinde gerçeklesmis olsa bile, kredi ödemeleri evlilik birligi sirasinda devam ederse, bu ödemelerin bir kismi mal paylasimina dahil edilebilir.
Kredi Ödemelerinin Hesaplanmasi
Kredinin evlilik birligi devam ederken ödenmis olan kisimlari, malin o dönemdeki degerine oranlanarak hesaplanir. Bu hesaplamada, kredinin toplam tutari, evlilik birligi süresince ödenen miktar ve malin satis bedeli gibi unsurlar dikkate alinir. Bu tür hesaplamalar karmasik olabilecegi için, bir uzmandan (bosanma avukatindan) yardim almak faydali olacaktir.
Evlilik Birligi Devam Ederken Satilan Malvarligi
Eslerden birinin evlilik birligi kurulmadan önce satin aldigi veya miras yoluyla intikal eden bir malvarliginin satilmasindan elde edilen para kisisel mal olarak kabul edilir. Bu para ile yeni bir mal alinmasi halinde, bu yeni mal da kisisel mal niteligini korur.
Miras Parasiyla Yapilan Satin Alimlar
Eger miras kalan paraya ekleme yapilarak yeni bir mal satin alinmissa ve eklenen bedelin kisisel bir malin satisindan elde edilen para ile ödenmemis olmasi durumunda, artan kisim yine mal paylasimina konu edilebilir.
Miras Kalan Mallarin Durumu
Türk Medeni Kanunu'na göre, evlilik sirasinda bir ese miras yoluyla intikal eden malvarligi, o esin kisisel mali olarak kabul edilir ve bosanma halinde mal paylasimina dahil edilmez. Bunun nedeni, mirasin eslerin evlilik birliginin disinda kazanilmis olmasi ve diger esin bu malvarligi üzerinde herhangi bir hakkinin bulunmamasidir.
Miras Kalan Mallardan Elde Edilen Gelirlerin Durumu
Miras kalan mallardan elde edilen gelirler ise edinilmis mal olarak kabul edilir ve bosanma halinde mal paylasimina konu edilir. Örnegin, miras kalan bir gayrimenkulün (tasinmazin) kiraya verilmesiyle elde edilen kira geliri, edinilmis mal olarak nitelendirilir ve bu gelirin yarisi diger ese aittir.
Bagislanan Mallarin Durumu
Evlilik sirasinda bir ese bagislanan her türlü malvarligi da o esin kisisel mali olarak kabul edilir ve bosanma halinde mal paylasimina konu edilmez. Bunun nedeni, bagisin karsiliksiz bir kazanç olmasi ve diger esin bu kazanç üzerinde herhangi bir hakkinin bulunmamasidir. Karsiliksiz kazanilan malvarliginin kisisel mal sayilmasi için, mali edinen esin herhangi bir yükümlülük altina girmemis olmasi gerekir. Eger bagislama karma bir sekilde yapilmissa (bir kismi karsilikli, bir kismi karsiliksizsa) ve karsilikli kisim daha fazlaysa, bagislanan malvarligi edinilmis mal sayilabilir.
Karsiliksiz Kazanimlarin Kisisel Mal Sayilmasinin Nedenleri
Eslerden birinin mal rejiminde karsiliksiz kazanma yoluyla elde ettigi mallarin kisisel mal olarak kabul edilmesinin temel sebebi, bu malvarliginin edinilmesinde diger esin veya evlilik birliginin herhangi bir katkisinin olmamasidir. Bu tür kazanimlar bagis, piyango ikramiyesi, tazminat gibi yollarla elde edilebilir. Evlilikte geline takilan ziynet esyalari da, kim tarafindan verilmis olursa olsun kadina bagislanmis sayilir ve kadinin kisisel mali olur.
Manevi tazminat, kisilik haklarina (seref, onur, sayginlik gibi) yapilan hukuka aykiri bir saldiridan dolayi çekilen aci ve izdirabin giderilmesi için ödenen tazminattir. Bu hak, kisiye özeldir. Manevi tazminat alacaklarinin kisisel mal sayilmasinin nedeni, bu alacaklarin kaynaginin kisinin kisilik haklari olmasidir.
Sosyal güvenlik veya yardim kurumlarindan yapilan ödemeler ile çalisma gücü kaybi tazminatlari, özel bir hesaplama sürecine tabidir. Bu süreçte, toplu ödemelerin kisinin yasam süresi dikkate alinarak hesaplanmasi ve bu ödemelerin evlilik birligi içindeki harcamalara göre kisisel mal ve edinilmis mal olarak siniflandirilmasi gerekir. Bu hesaplamalar genellikle uzmanlar tarafindan yapilir.
Özetle: Evlenmeden önce alinan mallar prensip olarak kisisel maldir ancak mal rejimi sözlesmesi, malin kullanim amaci ve elde edilen gelirler gibi faktörler bu durumu degistirebilir. Bosanma sürecinde hak kaybi yasamamak için uzman bir avukattan hukuki destek almak önemlidir.