Evlenmeden önce edinilen malların boşanmadan sonra kime kalacağı sıkça sorulan ve kafa karışıklığına sebep olan bir konudur. Evlilik birliği kurulduktan sonra eşlerin birlikte veya ayrı ayrı edindiği mallar, yasal olarak "edinilmiş mal rejimi"ne tabidir. Bu rejim gereğince, boşanma durumunda bu mallar genellikle eşler arasında yarı yarıya paylaşılır. Ancak, evlilikten önce satın alınan, miras kalan veya bağışlanan malların durumu farklıdır. Bu mallar, prensip olarak "kişisel mal" olarak kabul edilir ve edinilmiş mal rejiminin kapsamına girmez. Edinilmiş Mallar ve Kişisel Malların Hukuki Ayırımı Evlilik süresince edinilen mallar, "edinilmiş mal rejimi" (evlilik birliğinde çalışılarak, gelir elde edilerek alınan mallar) kurallarına tabidir ve boşanma halinde eşler arasında eşit olarak paylaşılır. Buna karşılık, evlilikten önce sahip olunan mallar ise genel kural olarak "kişisel mal" (sadece bir eşe ait olan, edinilmiş mal sayılmayan mallar) olarak kabul edilir ve edinilmiş mal rejiminin paylaşımına dahil edilmez. Bir eşyanın sadece bir eş tarafından kullanılması, her zaman o eşyayı kişisel mal yapmaz. Burada asıl önemli olan, eşyanın kullanım amacıdır. Bir eşya, sadece bir eş tarafından kullanılsa dahi, eğer bu kullanım evlilik birliğinin ortak yararına ise (diğer eşin veya ortak çocukların ihtiyaçları için kullanılıyorsa), o eşya kişisel mal sayılmaz. Bu durumda, edinilmiş mallar grubuna dahil edilir. Kişisel Malın İspatı: Boşanmada Delil Sunma Yükümlülüğü Bir malın evlilikten önce edinilmiş olduğunu kanıtlama sorumluluğu, o malın kişisel mal olduğunu iddia eden eşe aittir. Aksi takdirde, o mal evlilik içinde edinilmiş sayılır. Bu durumu ispatlamak için faturalar, banka hesap hareketleri (dökümleri), tapu kayıtları, miras yoluyla intikal eden (geçen) belgeler gibi kanıtlar kullanılabilir. Mal Rejimi Sözleşmesi (Evlilik Sözleşmesi): Evlilik Öncesi Malların Paylaşımında Serbestlik Eşler, evlilik sözleşmesi (nikah öncesinde veya evlilik sırasında noterde yapılan özel anlaşma) ile evlilik öncesinde edindikleri malların paylaşımına ilişkin yasal düzenlemelerden farklı hükümler kararlaştırabilirler. Bu sözleşme ile eşler, evlilik öncesi malların tamamını veya bir kısmını paylaşmayı ya da hiç paylaşmamayı serbestçe belirleyebilirler. Kişisel Malların Gelirleri: Paylaşıma Dahil Olabilen Kazançlar Kişisel malların kendileri edinilmiş mal rejiminin kapsamına girmese de, bu malların evlilik birliği süresince elde edilen gelirleri (örneğin, evlilik öncesi alınan bir evin kirası) edinilmiş mal olarak kabul edilir ve boşanma halinde paylaşılır. Ancak, eşler mal rejimi sözleşmesinde bu gelirlerin edinilmiş mal sayılmayacağını da kararlaştırabilirler. Bir Mesleğin İcrası veya İşletmenin Faaliyeti Sebebiyle Doğan Malvarlığı Değerleri Eşler, mal rejimleri sözleşmesiyle bir mesleğin icrası (bir doktorun muayenehanesi gibi) veya bir işletmenin faaliyeti (bir şirketin mal varlığı gibi) sebebiyle doğan malvarlığı değerlerinin kişisel mal sayılacağını özel olarak düzenleyebilirler. Bu konuda farklı hukuki yorumlar bulunmaktadır: Birinci Yorum: Bu yoruma göre, bir mesleğin icrası veya işletmenin faaliyeti sonucu elde edilen tüm gelirler, kazançlar veya ürünler kişisel mal sayılabilir. Ancak bu görüş, yasal mal rejimindeki temel prensibe ("karşılığını vererek elde edilme") aykırıdır ve mal rejimini mal ayrılığı rejimine (her eşin kendi malının sahibi olduğu rejim) dönüştürebilir. İkinci Yorum: Bu yoruma göre ise, bir mesleğin icrası veya işletmenin faaliyeti sebebiyle doğan malvarlığı değerleri kapsamına, sadece mesleğin veya işletmenin yürütülmesi için gerekli olan mallar (örneğin, bir avukatın ofisindeki kitaplar, bir terzinin dikiş makinesi) dahildir. Özetle: Eşler sözleşmeyle bu konuyu düzenleyebilirler ve bu konuda farklı hukuki görüşler mevcuttur. Miras Yoluyla İntikal Eden Mallar: Evlilik Öncesi Gibi Değerlendirilir Evlilik birliği devam ederken, eşlerden birine miras yoluyla intikal eden (kalan) mallar da kişisel mal olarak kabul edilir ve edinilmiş mal rejiminin paylaşımına dahil edilmez. Ancak, bu malların evlilik birliği süresince elde ettiği gelirler (örneğin, miras kalan bir tarlanın ürünleri) edinilmiş mal olarak kabul edilir ve boşanma halinde paylaşıma konu olur. Evlenmeden Önce Krediyle Alınmış Malların Durumu: Borcun Ödenme Şekli Önemli Evlilik Öncesi Kredili Alımlar Evlilik birliği kurulmadan önce kredi ile alınan bir malvarlığı (örneğin, bir ev veya araba), boşanma halinde mal paylaşımında özel bir durum yaratır. Mülkiyet evlilik öncesinde gerçekleşmiş olsa bile, kredi ödemeleri evlilik birliği sırasında devam ederse, bu ödemelerin bir kısmı mal paylaşımına dahil edilebilir. Kredi Ödemelerinin Hesaplanması Kredinin evlilik birliği devam ederken ödenmiş olan kısımları, malın o dönemdeki değerine oranlanarak hesaplanır. Bu hesaplamada, kredinin toplam tutarı, evlilik birliği süresince ödenen miktar ve malın satış bedeli gibi unsurlar dikkate alınır. Bu tür hesaplamalar karmaşık olabileceği için, bir uzmandan (boşanma avukatından) yardım almak faydalı olacaktır. Evlilik Birliği Devam Ederken Satılan Malvarlığı Eşlerden birinin evlilik birliği kurulmadan önce satın aldığı veya miras yoluyla intikal eden bir malvarlığının satılmasından elde edilen para kişisel mal olarak kabul edilir. Bu para ile yeni bir mal alınması halinde, bu yeni mal da kişisel mal niteliğini korur. Miras Parasıyla Yapılan Satın Alımlar Eğer miras kalan paraya ekleme yapılarak yeni bir mal satın alınmışsa ve eklenen bedelin kişisel bir malın satışından elde edilen para ile ödenmemiş olması durumunda, artan kısım yine mal paylaşımına konu edilebilir. Miras Kalan ve Bağışlanan Malların Boşanmada Mal Paylaşımına Etkisi Miras Kalan Malların Durumu Türk Medeni Kanunu'na göre, evlilik sırasında bir eşe miras yoluyla intikal eden malvarlığı, o eşin kişisel malı olarak kabul edilir ve boşanma halinde mal paylaşımına dahil edilmez. Bunun nedeni, mirasın eşlerin evlilik birliğinin dışında kazanılmış olması ve diğer eşin bu malvarlığı üzerinde herhangi bir hakkının bulunmamasıdır. Miras Kalan Mallardan Elde Edilen Gelirlerin Durumu Miras kalan mallardan elde edilen gelirler ise edinilmiş mal olarak kabul edilir ve boşanma halinde mal paylaşımına konu edilir. Örneğin, miras kalan bir gayrimenkulün (taşınmazın) kiraya verilmesiyle elde edilen kira geliri, edinilmiş mal olarak nitelendirilir ve bu gelirin yarısı diğer eşe aittir. Bağışlanan Malların Durumu Evlilik sırasında bir eşe bağışlanan her türlü malvarlığı da o eşin kişisel malı olarak kabul edilir ve boşanma halinde mal paylaşımına konu edilmez. Bunun nedeni, bağışın karşılıksız bir kazanç olması ve diğer eşin bu kazanç üzerinde herhangi bir hakkının bulunmamasıdır. Karşılıksız kazanılan malvarlığının kişisel mal sayılması için, malı edinen eşin herhangi bir yükümlülük altına girmemiş olması gerekir. Eğer bağışlama karma bir şekilde yapılmışsa (bir kısmı karşılıklı, bir kısmı karşılıksızsa) ve karşılıklı kısım daha fazlaysa, bağışlanan malvarlığı edinilmiş mal sayılabilir. Karşılıksız Kazanımların Kişisel Mal Sayılmasının Nedenleri Eşlerden birinin mal rejiminde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malların kişisel mal olarak kabul edilmesinin temel sebebi, bu malvarlığının edinilmesinde diğer eşin veya evlilik birliğinin herhangi bir katkısının olmamasıdır. Bu tür kazanımlar bağış, piyango ikramiyesi, tazminat gibi yollarla elde edilebilir. Evlilikte geline takılan ziynet eşyaları da, kim tarafından verilmiş olursa olsun kadına bağışlanmış sayılır ve kadının kişisel malı olur. Manevi Tazminat Alacakları: Kişisel Hakların Karşılığı Manevi tazminat, kişilik haklarına (şeref, onur, saygınlık gibi) yapılan hukuka aykırı bir saldırıdan dolayı çekilen acı ve ızdırabın giderilmesi için ödenen tazminattır. Bu hak, kişiye özeldir. Manevi tazminat alacaklarının kişisel mal sayılmasının nedeni, bu alacakların kaynağının kişinin kişilik hakları olmasıdır. Sosyal Güvenlik ve Yardım Kurumlarından Alınan Ödemeler: Hesaplama ve Sınıflandırma Sosyal güvenlik veya yardım kurumlarından yapılan ödemeler ile çalışma gücü kaybı tazminatları, özel bir hesaplama sürecine tabidir. Bu süreçte, toplu ödemelerin kişinin yaşam süresi dikkate alınarak hesaplanması ve bu ödemelerin evlilik birliği içindeki harcamalara göre kişisel mal ve edinilmiş mal olarak sınıflandırılması gerekir. Bu hesaplamalar genellikle uzmanlar tarafından yapılır. Özetle: Evlenmeden önce alınan mallar prensip olarak kişisel maldır ancak mal rejimi sözleşmesi, malın kullanım amacı ve elde edilen gelirler gibi faktörler bu durumu değiştirebilir. Boşanma sürecinde hak kaybı yaşamamak için uzman bir avukattan hukuki destek almak önemlidir.
Evlenmeden önce edinilen malların boşanmadan sonra kime kalacağı sıkça sorulan ve kafa karışıklığına sebep olan bir konudur. Evlilik birliği kurulduktan sonra eşlerin birlikte veya ayrı ayrı edindiği mallar, yasal olarak "edinilmiş mal rejimi"ne tabidir. Bu rejim gereğince, boşanma durumunda bu mallar genellikle eşler arasında yarı yarıya paylaşılır. Ancak, evlilikten önce satın alınan, miras kalan veya bağışlanan malların durumu farklıdır. Bu mallar, prensip olarak "kişisel mal" olarak kabul edilir ve edinilmiş mal rejiminin kapsamına girmez.
Evlilik süresince edinilen mallar, "edinilmiş mal rejimi" (evlilik birliğinde çalışılarak, gelir elde edilerek alınan mallar) kurallarına tabidir ve boşanma halinde eşler arasında eşit olarak paylaşılır. Buna karşılık, evlilikten önce sahip olunan mallar ise genel kural olarak "kişisel mal" (sadece bir eşe ait olan, edinilmiş mal sayılmayan mallar) olarak kabul edilir ve edinilmiş mal rejiminin paylaşımına dahil edilmez.
Bir eşyanın sadece bir eş tarafından kullanılması, her zaman o eşyayı kişisel mal yapmaz. Burada asıl önemli olan, eşyanın kullanım amacıdır. Bir eşya, sadece bir eş tarafından kullanılsa dahi, eğer bu kullanım evlilik birliğinin ortak yararına ise (diğer eşin veya ortak çocukların ihtiyaçları için kullanılıyorsa), o eşya kişisel mal sayılmaz. Bu durumda, edinilmiş mallar grubuna dahil edilir.
Bir malın evlilikten önce edinilmiş olduğunu kanıtlama sorumluluğu, o malın kişisel mal olduğunu iddia eden eşe aittir. Aksi takdirde, o mal evlilik içinde edinilmiş sayılır. Bu durumu ispatlamak için faturalar, banka hesap hareketleri (dökümleri), tapu kayıtları, miras yoluyla intikal eden (geçen) belgeler gibi kanıtlar kullanılabilir.
Eşler, evlilik sözleşmesi (nikah öncesinde veya evlilik sırasında noterde yapılan özel anlaşma) ile evlilik öncesinde edindikleri malların paylaşımına ilişkin yasal düzenlemelerden farklı hükümler kararlaştırabilirler. Bu sözleşme ile eşler, evlilik öncesi malların tamamını veya bir kısmını paylaşmayı ya da hiç paylaşmamayı serbestçe belirleyebilirler.
Kişisel malların kendileri edinilmiş mal rejiminin kapsamına girmese de, bu malların evlilik birliği süresince elde edilen gelirleri (örneğin, evlilik öncesi alınan bir evin kirası) edinilmiş mal olarak kabul edilir ve boşanma halinde paylaşılır. Ancak, eşler mal rejimi sözleşmesinde bu gelirlerin edinilmiş mal sayılmayacağını da kararlaştırabilirler.
Eşler, mal rejimleri sözleşmesiyle bir mesleğin icrası (bir doktorun muayenehanesi gibi) veya bir işletmenin faaliyeti (bir şirketin mal varlığı gibi) sebebiyle doğan malvarlığı değerlerinin kişisel mal sayılacağını özel olarak düzenleyebilirler. Bu konuda farklı hukuki yorumlar bulunmaktadır:
Özetle: Eşler sözleşmeyle bu konuyu düzenleyebilirler ve bu konuda farklı hukuki görüşler mevcuttur.
Evlilik birliği devam ederken, eşlerden birine miras yoluyla intikal eden (kalan) mallar da kişisel mal olarak kabul edilir ve edinilmiş mal rejiminin paylaşımına dahil edilmez. Ancak, bu malların evlilik birliği süresince elde ettiği gelirler (örneğin, miras kalan bir tarlanın ürünleri) edinilmiş mal olarak kabul edilir ve boşanma halinde paylaşıma konu olur.
Evlilik Öncesi Kredili Alımlar
Evlilik birliği kurulmadan önce kredi ile alınan bir malvarlığı (örneğin, bir ev veya araba), boşanma halinde mal paylaşımında özel bir durum yaratır. Mülkiyet evlilik öncesinde gerçekleşmiş olsa bile, kredi ödemeleri evlilik birliği sırasında devam ederse, bu ödemelerin bir kısmı mal paylaşımına dahil edilebilir.
Kredi Ödemelerinin Hesaplanması
Kredinin evlilik birliği devam ederken ödenmiş olan kısımları, malın o dönemdeki değerine oranlanarak hesaplanır. Bu hesaplamada, kredinin toplam tutarı, evlilik birliği süresince ödenen miktar ve malın satış bedeli gibi unsurlar dikkate alınır. Bu tür hesaplamalar karmaşık olabileceği için, bir uzmandan (boşanma avukatından) yardım almak faydalı olacaktır.
Evlilik Birliği Devam Ederken Satılan Malvarlığı
Eşlerden birinin evlilik birliği kurulmadan önce satın aldığı veya miras yoluyla intikal eden bir malvarlığının satılmasından elde edilen para kişisel mal olarak kabul edilir. Bu para ile yeni bir mal alınması halinde, bu yeni mal da kişisel mal niteliğini korur.
Miras Parasıyla Yapılan Satın Alımlar
Eğer miras kalan paraya ekleme yapılarak yeni bir mal satın alınmışsa ve eklenen bedelin kişisel bir malın satışından elde edilen para ile ödenmemiş olması durumunda, artan kısım yine mal paylaşımına konu edilebilir.
Miras Kalan Malların Durumu
Türk Medeni Kanunu'na göre, evlilik sırasında bir eşe miras yoluyla intikal eden malvarlığı, o eşin kişisel malı olarak kabul edilir ve boşanma halinde mal paylaşımına dahil edilmez. Bunun nedeni, mirasın eşlerin evlilik birliğinin dışında kazanılmış olması ve diğer eşin bu malvarlığı üzerinde herhangi bir hakkının bulunmamasıdır.
Miras Kalan Mallardan Elde Edilen Gelirlerin Durumu
Miras kalan mallardan elde edilen gelirler ise edinilmiş mal olarak kabul edilir ve boşanma halinde mal paylaşımına konu edilir. Örneğin, miras kalan bir gayrimenkulün (taşınmazın) kiraya verilmesiyle elde edilen kira geliri, edinilmiş mal olarak nitelendirilir ve bu gelirin yarısı diğer eşe aittir.
Bağışlanan Malların Durumu
Evlilik sırasında bir eşe bağışlanan her türlü malvarlığı da o eşin kişisel malı olarak kabul edilir ve boşanma halinde mal paylaşımına konu edilmez. Bunun nedeni, bağışın karşılıksız bir kazanç olması ve diğer eşin bu kazanç üzerinde herhangi bir hakkının bulunmamasıdır. Karşılıksız kazanılan malvarlığının kişisel mal sayılması için, malı edinen eşin herhangi bir yükümlülük altına girmemiş olması gerekir. Eğer bağışlama karma bir şekilde yapılmışsa (bir kısmı karşılıklı, bir kısmı karşılıksızsa) ve karşılıklı kısım daha fazlaysa, bağışlanan malvarlığı edinilmiş mal sayılabilir.
Karşılıksız Kazanımların Kişisel Mal Sayılmasının Nedenleri
Eşlerden birinin mal rejiminde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malların kişisel mal olarak kabul edilmesinin temel sebebi, bu malvarlığının edinilmesinde diğer eşin veya evlilik birliğinin herhangi bir katkısının olmamasıdır. Bu tür kazanımlar bağış, piyango ikramiyesi, tazminat gibi yollarla elde edilebilir. Evlilikte geline takılan ziynet eşyaları da, kim tarafından verilmiş olursa olsun kadına bağışlanmış sayılır ve kadının kişisel malı olur.
Manevi tazminat, kişilik haklarına (şeref, onur, saygınlık gibi) yapılan hukuka aykırı bir saldırıdan dolayı çekilen acı ve ızdırabın giderilmesi için ödenen tazminattır. Bu hak, kişiye özeldir. Manevi tazminat alacaklarının kişisel mal sayılmasının nedeni, bu alacakların kaynağının kişinin kişilik hakları olmasıdır.
Sosyal güvenlik veya yardım kurumlarından yapılan ödemeler ile çalışma gücü kaybı tazminatları, özel bir hesaplama sürecine tabidir. Bu süreçte, toplu ödemelerin kişinin yaşam süresi dikkate alınarak hesaplanması ve bu ödemelerin evlilik birliği içindeki harcamalara göre kişisel mal ve edinilmiş mal olarak sınıflandırılması gerekir. Bu hesaplamalar genellikle uzmanlar tarafından yapılır.
Özetle: Evlenmeden önce alınan mallar prensip olarak kişisel maldır ancak mal rejimi sözleşmesi, malın kullanım amacı ve elde edilen gelirler gibi faktörler bu durumu değiştirebilir. Boşanma sürecinde hak kaybı yaşamamak için uzman bir avukattan hukuki destek almak önemlidir.